"Çilenin Sultanı" Necip Fazıl'ı okurken

Kitabın adı: Çelinin Sultanı / Necip Fazıl Kısa kürek

Yazarı: M. Halistin Kukul

Basım yeri ve tarihi: Samsun-2013

Yayımlayan: Samsun / İlkadım Belediyesi

Sayfa: 262

***

Gaiplerden bir ses geldi: Bu adam,

Gezdirsin boşluğu ense kökünde!

Ve uç tepemden birden bire dam,

Gök devrildi, künde üstüne künde

***

Bu özgün dizelerin şairi Necip Fazıl kısakürek’tir..

“Çilenin Sultanı” şiir, roman, deneme, hikâye ve tiyatro yazılarıyla yakından tanıdığımız üstat Necip Fazıl Kısakürek’i anlatan kaynak niteliğinde bin bir emekle hazırlanan bir kitaptır. Adı geçen eser 19 Mayıs Emekli Görevlisi Mehmet Halistin Kukul tarafından hazırlanmıştır. M. Halistin Kukul’u 1970’lerden sanat, kültür yazılarıyla saenatve kültür dergileri ve çeşitli gazetelerde yayımlanan yazılarıyla tanıyorum. Çalışkan, üretken, araştırmayı seven bir yazın eridir. 1973 yılında Diyarbakır Eğitim Enstitüsü’nün Türkçe bölümünde kaydımı yaptığım günlerde onunla tanışma fırsatını bulmuştum,  ne yazık ki kısa zamanda tayını bir başka yere yapıldı. Lakin o günden bu yana sanat ve kültür coğrafyasında birbirimizi arıyor ve kitaplarımızı birbirimize armağan ediyoruz. En son M,Halistin Kukul ile Eskişehir’de yapılan Yunus Emre Kültür etkinlikleri sırasında bir araya gelmiştik. Hatırnaz, kadirbilir, tek kelimeyle bir İstanbul efendisidir. Bana imzalı olarak armağan ettiği bu değerli kitabından söz etmek istiyorum.

Cumhuriyet dönemi şairlerimizden olan Necip Fazıl Kısa Kürek ( 26 Mayıs 1905- 25 Mayıs 1983) tarihleri arasında yaşamıştır. Doğumu ve vefalı Mayıs ayının son günlerine rastlanmaktadır. Yalnız doğum tarihleri arasında bazı tartışmalar vardır. Şairimiz 78 yaşında iken aramızdan ayrılmıştır. Değerli yazarımız Necip Fazıl hakkında yaptığı araştırmalar ve incelemelerini çeşitli sanat ve kültür dergilerinde ve bazı ulusal gazetelerde zaman zaman yayınlamış ve daha sonra bunları bir kitapta toplamayı başarmıştır. Emek verdiği ve hazırladığı Necip Fazıl konulu yazıları gazete ve dergilerin sayfalarında kenarda, köşede bırakmayı gönlü razı olmamıştır.

Kitabın giriş bölümünde Samsun / İlkadım Belediye başkanı Necattin Demirtaş’ın okunmaya değer bir yazısı yer alıyor: Sayın Demirtaş şunları yazıyor: “Türk tefekkürü, sanatı ve siyaseti tarih boyunca, cihana numune teşkil edecek seviyede büyük şahsiyetler yetiştirmiştir. Yusuf Has Hacip, Pir-i Türkistan Ahmet Yesevi, Kaşgarlı Mahmut, Mevlana Celaleddin-i Rumi, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı veli, Fuzuli ve Süleyman Çelebi yolunda daha nice mübarek mümtaz ve mukerrem  şahsiyetler hep bu muhteşem zincirin birer halkası olarak önümüze ışık tutmaktadır. İşte bu zincirin halkalarından biri de, cumhuriyet dönemi Türk şiirinin Sultan-üş- Şuara / Şairler Sultanı ­ unvanına sahip mütefekkiri Necip  Fazıl  Kısakürek’tir.” Bunları söyledikten bir başka cümlesinde :”  O Necip Fazıl ki: 1927 ‘de “ Kaldırımlar” şiirini yazmasından ötürü. yirmi üç yaşında iken Yaşar Nabi Nayır, O’nun ismini  “ Bir mısraı bir millete şeref verecek şair” diye anacaktır. ( sayfa:4)   Daha sonra M. Halistin Kukul’un özgeçmişi yer alıyor. İçindekiler bölümünde yer alan konulardan bazıları şunlardır:

“Necip Fazıl’ın Şiir Dünyası (13),Necip Fazıl Ne Zaman Doğdu? (50), Bir Gençlik Öhnderi Necip Fazıl ( 68), Necip Fazıl’ı Hasret ( 101), Üstad Necip Fazıl’ı Anlatmak (112),Yunus Emre’den /Necip Fazıl’a (114),Son Şairler Sultanı Necip Fazıl ( 124),Büyük Doğu Marşı Hakkında (130), Necip Fazıl’ın İlk Şiirleri Hakkında( 136), Şairler Sultanı Necip Fazıl (149),Bir Abide Şahsiyet Necip Fazıl (155),Necip Fazıl’ın Şiirlerinde İnsana Bakış (160),Necip Fazıl ve Türkçe (178),Necip Fazıl’ın Şiirlerinde Zaman (182), Necip Fazıl’ın Şiirlerinde “Öfke ve Hiciv”(200), Necip Fazıl’ın Şiirlerinde ev ( 213), Necip Fazıl’ın Sakarya Türküsü ( 237),Necip Fazıl’ın “Kalmadı” adlı şiirinin tahlili ( 251)  gibi kitapta yer alan ve işlenen yazılan yorumu yapılan konulardan bazılarıdır.  

M.Halistin Kukul Necip Fazıl’ın şiirini anlatırken şunları yazıyor:Necip Fazıl şiirlerini topladığı  “ Çile” adlı kitabını,Allah,

İnsan,Ölüm,Şehir,Tabiat,Kadın,Korku,Daüssıla,Ukde,Hafakan,Dekor,Tecrit,Kahramanlar,Dâvâ, ve Cemiyet (toplum) başlıklarıyla bölümlere ayırmıştır.Onun şiirini,Prof,Dr. Mehmet Kaplan şöyle anlatmaktadır:” Şiirlerine ruhi bunalımlarını kuvvetli bir şekilde aksettirmesini bilen Necip Fazıl, sosyal  bunalımları da aynı güçle ifade eden şiirler yazmıştır.” Bunları yazdıktan sonra Necip Fazıl’ın  şiirpoetikası hakkında :” Şiir nedir? Suali çok eski ve pek çetin…Bu sual insanoğlunun (Aristo)’dan bugüne  kadar duman kıvrımlarındaki muadelenin tespiti kadar zor göründü. …

Bizce şiir hakikatı arama  işidir.Eşya ve hadiselerin, bütün mantık yasaklarına rağmen en mahrem,en mahcup, en nazik ve en hassas nahiyesini tutarak ve nisbetlerini bularak mutlaka hakikatı aramı işi..” diye açıklamaya çalışır..Bunları irdelemeye,açıklama çalışırken  ta   Yunus Emre’ye kadar varıp şunları  yazıyor: “  Yunus Emre: Beni bende demen, bende ben değil / Bir ben vardır bende benden içeru” derken; Necip Fazıl ,” Kalmadı “ başlıklı beyitinde: Yıkılan sarayımdan tekbir bir nakış kalmadı / Dışı mıhlandı gözler,içe bakış kalmadı”(1983).diyerek kendisine sitemle, iç-dış münasebetini dillendirecektir.( Say:21) Halit Fahri Ozansoy, “ Edebiyatçılar Çevremde” adlı eserindeki Necip Fazıl Kısa kürek başlıklı yazısında şöyle diyor: “ Yolcu…Ben,Necip Fazıl Kısakürek’i şiirlerinde,hep bu açıdan görürüm. Bir yolcu ki, sanırsınız esrar âlemlerinde sesler, haberler getirmektedir. “ Yolculuk “ şiirinde şöyle yazıyor:

Altımdan kaydırdı bir el minderi,

Herkes yatağında, ben ayaktayım.

Bir gece rüyada gördüğüm yeri,

Gözlerim yumulu aramaktayım.

  Halit Fahri Ozansoy’dan sonra Nihat Sami Banarlı’da Necip Fazıl için şöyle açıklık getiriyor: Necip Fazıl da Ahmet Hamdi gibi Fransız şiir anlayışını fakat Türk halk şiirinin söyleyiş kıymetleriyle birleştirmek suretiyle şiirlerine daha büyük bir hayat kudreti verebilmek sırrına ulaşmış. Bir cümle ile, Türk şiir lisanının söyleyiş sırlarını kavramış ve dile getirmesini bilmiş bir şairdir.( Bknz: Resimli Türk Edebiyatı Tarihi Fasikül; 16 M.E.Basımevi. İstanbul 1979, sy:1255)   

M.Halistin Kukul Necip Fazıl için bu geniş açıklamalardan sonra Necip Fazıl’ın şiir dünyamızda bir zirvedir diyerek şu açıklamalarda bulunuyor:“Yunus Emre’den sonra, Türk şiirinin en büyük ustasıdır. Zeki, cesur, enine ,boyuna, yanına ve derinlemesine her bir mes’eleye nüfuz edebilen bir mütefekkir.Zaman bakımından, maziye ve atiye teşhis ve tespitiyle kucak açan ve ışık tutan. Korkarım ki, O’nu anlamakta ve anlatmakta geç kalıyoruz. Necip Fazıl gibi büyük bir mütefekkir-şair her zaman çıkmaz. Şiirde varılmaz Yunus’tur. Hiç kimse ölümü onun kadar duymamıştır. Şair Necip Fazıl 1926 larda yurtdışına ,Fransa’ya  gitmişti. Umduğunu Paris’te  bulamamıştı. Ve dönüşünde  Yunus Emre  isimli  şiirini    yazmıştı.

Rüzgâr bir koku ver ki hırkandan,

Geleyim, izine doğru arkandan.

Bırakmam, tutmuşum artık yakandan,

Medet ey dervişim Yunus’um medet..( sy;147)

***

Şifadır akrebin sana kıskacı,

Acıya acıda buldum ilacı

Diyordum, geldikçe üst üste acı,

Bir azap isterim, bundan da beter.

***

Sonuç olarak, M. Halistin Kukul titiz ve özverili bir çalışmayla; Cumhuriyet dönemi ünlü şairlerimizden Necip Fazıl’ı dört dörtlük bir eser Türk edebiyatına kazandırmıştır. Ayrıca bu eserin basımını özenle gerçekleştiren Samsun / İlkadım Belediyesini kutlamak istiyorum. Böyle bir çalışmayla diğer belediyelerimize örnek olmuşlardır. Hazırlanan kitap Necip Fazıl konusunda kayda değer bir kaynaktır. Sultan-Ü Şuara ( Şairlerin sultanı) diye anılan Necip Fazılı vefatının 32. Yılında saygıyla ve rahmetle anıyor, mekanı cennet olsun diyorum.

Meraklısı için:444.55.01, 444.19.19.

Abdülkadir  GÜLER 

18.07.2015-  SÖKE