"Çocuk edebiyatı"

''Çocuktan al haberi'' derler ya... Tüm saflığıyla büyüklerinin koruması altındaki çocuklar, doğdukları günden itibaren anne ve babalarını, dikkatle izlemeye başlarlar. Belleklerine kayıt yaparken, iyi-kötü kavramlarını algılayamadıklarından, hemen her davranışı çok önemseyerek kabullenirler.

Kişiliklerinin gelişiminde çok önemli yer tutacak olan bu izlenimlerin sağlıklı ortamlarda oluşması gerekir.

Özellikle, okul öncesi çağlarında , baktıkları resimli kaynaklar, oyun dünyaları, dinledikleri müzikler, onların rüyalarını da süsler. Bu dönemde, denetimden uzak, başıbozuk bir eğitim dünyası, onları sonradan telafisi mümkün olmayan bir girdabın içine iter. Çocukların dinledikleri masallar, ninniler; ebeveynin denetiminden uzak izledikleri her türlü TV proğramları, filmler bilinç altlarında derin izler bırakır.

Katliam sahnelerini izleyen bir okul öncesi çocuğunun , oyun sırasında bir arkadaşını yatırıp kırık cam parçasıyla gözünü oymasını hiç unutamam. Ev halkını av tüfeğiyle vuran çocukları duymuşuzdur. Küçük yaşta aldatılıp kaçırılan çocuklar hep yanlış eğitimin kurbanı olmuşlardır. TV'de izlediğimiz hırsızlık sahnelerinde, çarşaflı kadınların yanlarında gezen ve bu çirkin olaya tanıklık yapan çocukların ileride nasıl bir meslek seçecekleri aşikardır.

Çocukluk ve gençlik yıllarını savaş işkencesinde geçiren insanların dramını izleyen Dünya insanı , bunun hesabını nasıl verecektir?Kendi yarattıkları canavarlara sonradan ''Teslim bayrağı''çeken uluslar yok mudur?

Çocuklarının temel eğitiminde, ''Çocuk Edebiyatına'' ve ''Çocuk Psikolojisine'' önem veren ülkeler, bugün Dünya'nın en renkli yaşamlarını sürmektedirler.

Bizim ülkemizde de Çocuk Edebiyatına yeterince özen gösterilmekte midir?Çocuklarımız ne okumaktadır ? Yeterli eğitimle donanmışlar mıdır?

Edebiyat tarihimizi şöyle bir incelediğimizde , bu konuda da hayli geç kalmış olduğumuzu görürüz.Tanzimat Edebiyatımızla başlayan yenileşme hareketimizde , bilinçli bir biçimde ''Çocuklar için yazılmış ''eserlere pek rastlayamayız.''Çocuk üzerine yazılmış''bir kaç eser görülür...Ancak , bunlar da çocuk için yazılmış sayılmazlar.

Şinasi'nin çeviri türündeki çalışmaları bile o dönemde devrim sayılır.

La Fontaine'den çeviri , fabl türündeki eserler, çocukluk dünyamızı renklendirmeye başlamışlardır.Dilden dile söylenilerek gelen masallarımız, Dedem Korkut, Tepegöz, Basat öyküleri daha etkindir.

Adına ''Masal Ninesi''denilen anlatıcılar bu açlığı gidermeye çalışmışlardır.

Devrin siyasi baskıları, Tanzimat'ın şaşkınlığı yazarları daha çok siyasi olaylar çerçevesinde bırakmış, bu arada çocuklar, orta oyunlarıyla, Karagözle durumu idare etmişler;büyüklerinin oyun dünyaları çocuklarına miras kalmıştır.

Servet-i Fünun döneminde çocuklar için Tevfik Fikret tarafından yazılan çocuk şiirleri, (Şermin) çok yararlı olmuştur.

Oysa ki Batı Dünyası , o dönemlerde bile , Çocuk Edebiyatı alanında harika eserler üretmişlerdi..

La Fontaine, Batı'da, ''Homeros'tan'', Doğuda, ''Beydaba'dan''ve ''Pança Tantra Masallarından''aldığı öyküleri çocukların seviyelerine göre derlemişve büyük bir üne kavuşmuştu.

Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemiyle gelişen modern edebiyatımızda yavaş yavaş çocuklar için de eserler yazılmaya başlanmıştır.Özellikle, Eflatun Cem Güney'in masal dünyasında seçkin eserler vermesi , ufkumuzu daha da genişletmiştir.

''Binbir Gece Masalları'' hepimizin çocukluk hayalleri içinde olumlu izler bırakmıştır.Talip Apaydın'ın çalışmaları daha da bir renk katmıştır.Masal kitaplarımız Dünya Edebiyatında ödüller alırken, arkadan Aziz Nesin yetişmiş ve ''Uyusana Tosunum''kitabıyla Dünyaya sesimizi duyurmuştur.

Güzel şiirleriyle tanıdığımız Orhan Veli Kanık'ın çocuklar için yazdığı çeviri fablleriyle çok başarılı olmuştur.İbrahim Alaattin Gövsa, Kemalettin Kamu gibi birçok çocuk edebiyatçılarımız peşisıra eserler vermeye başlamışlardır.

Üniversitelerimizin eğitim fakültelerinde, ''Çocuk Edebiyatı''dersleri verilmeye başlanınca da binlerce Batılı eserleri çocuklarımıza sunma olanağını elde ettik.Aşırı iyimserlik aşıladığı iddiası ile eleştirilen, POLLYANNA, HEİDİ
gibi eserleri unutabilir miyiz?

Henüz Ay'ın keşfinin yapılmadığı günlerde yazılan:''Ay'a Seyahat''...Denizaltının hayal edildiği günlerde , çocuklara hediye edilen ''Deniz Altında 20 bin Fersah'' isimli eserlerde aşılanan zihniyet değil midir ki yeni teknolojilerin mucitleri...?''Kaptan Grant'ın Çocukları ''isimli çocuk romanı sonradan çok başarılı bir biçimde sinemaya uyarlanmıştı...

Hangimiz unutabiliriz, ''Pamuk Prensesle 7 Cüceleri'', ''Gulliver'in Seyahatlerini...?

Daniel Defoe'nin, '' Robenson Crusoe''si hepimizi sevimli bir ıssız adaya götürüvermişti...Hele oradaki''Cuma''
hepimizin adeta akrabası olmuştu...Cervantes, ustaca çocukluk dünyamıza girmiş ve bize ''Don Kişot'u'' çok sevdirmişti...''Moby Dick''i unutabilir miyiz...?

Daha yazmakla bitiremeyeceğimiz, binlerce eser, çocuklarımızın dünya çocuklarıyla kucaklaşmasını sağlamış ve onlara , barışı, sevgiyi aşılamıştı...Her ne kadar eleştirilse de bugün ''Harry Potter'' çocuklardaki okuma açlığını gidermekte ve hayal dünyalarını süslemektedir.

Kendi öz kültürümüze yönelik Nasreddin Hocamızın 550 adet orijinal fıkrasını Osmanlıca'dan günümüz Türkçesine uyarlayarak, 85 adet fıkrayı:''Ye Kürküm Ye...''adı altında çocuk tiyatrosu haline getirdim ve yayınlamış bulunuyorum.''Mevlana'dan Çocuklara Öyküler ''isimli ve 150 hikayeyi içine alan kitabım da yayına hazırdır.

Bilişim sektörünün yaygınlaşmasıyla, çocukların zengin hayal dünyası karartılmaya başlanmış;para kazanma sevdası ön plana geçerek teknoloji , en üst seviyede sinema sektöründe, önce çocukları''Vurmayı''başarmıştır.

Kanlı savaş sahneleri, ''Vurdulu-kırdılı '' bilgisayar oyunları çocukların ruhsal dengesini bozarak onları kitap dünyasından uzaklaştırmayı başarmıştır..Eğitimli, aydın aileler;kaliteli eğitim kurumları, bu tehlikenin farkında olup çocuklarındaki kitap okuma bilincinin kaybolmaması için çabalamaktadırlar.

Sunay Akın'ın eseri olan , ''İstanbul Oyuncak Müzesi'', görülmeye değer yapıtlar arasındadır şimdi...

Tüm eğitimcilerin ve okul idarecilerinin , okul kütüphanelerini zenginleştirerek çocuklarımızda kaybolmakta olan ''Okuma'' bilincini yeniden uyandırmak en önemli görevleri olmalıdır.

Mesut Selek(22.09.2007)