‘Kutsal Bir Manzume’ İlahi Komedya

Rönesans’ı hazırlayan sanatçıların başında gelir denilen Dante Alighier ve İlahi Komedya’dan söz etmek istiyorum.

Dante;

İlk başlarda aşk şiirleri ve felsefe yazıları yazıyormuş. Sonra Papa herkese kiliseye dön çağrısı yapmış ve şairi yaşam şekli de böylelikle değişmiş.

Ne yapmış?

Mistik Yaşama dönmüş.

Ardından muhteşem bir eser yaratmış.

İlahi Komedya

Komedya dendiği için aklıma komedi geliyor oysa bu muazzam eser komedi değil.

İsminden dolayı, komedi çağrışıyor aklımızda ama Dante tam tersi, ölüm sonrasını, hatta cehennemi anlatmış.

İlahi Komedi matbaacılığın icadından evvel 600 nüsha el ile yazılarak etrafa yayılmış.

Sonra bütün dillere çevrilmiştir.

300 den fazla tercümesi varmış.

İlahi Komedi klâsik eserlerin en yükseği ve en kıymetlisiymiş.

İlahi Komedinin birinci kısmını teşkil eden:

Cehennem, 34 kantodan mürekkep 4720 mısralı bir kesiymiş.

Burada bazı yazıları aktaracağım:

Bu uzun manzumede Dante,

“Cehennemi geniş mahruti bir uçurum halinde görür ki inişlere ayrılmış uzun ve dar çıkıntı veya daireler şeklinde darlaşan taraçalarla arzın merkezine varır.

Hakikaten delâlete düşmüş ruhun günahına göre mücazat görmesi gibi indikçe günahlar ve azaplar artar.

Dokuz kat veya daire içinde cehennemin müthiş ve korkunç bütün safhaları gösterilir.

Burada Virjil ona rehperlik eder.

Araf, 33 kantodan mürekkep 4755 mısra’dır.

Bu manzume de Cehennem ile cennet arasında geçen endişeli anları tasvir eder.

Burada Virjil ateşten duvarın arkasında kendisini Beatris’in beklediğini fısıldar.

Dante de hemen ateşin içine atılır.

Âraf sekiz daire veya çembere taksim olunarak tasvir edilmiştir.

Cennet, 33 kantodan mürekkep cem’an 4758 mısra’dır.

Burada “Beatrice (Beatrice) semavî bir saffet ve halâvetle görünür.

Şaire cennette rehberlik etmek üzere, meskeninden dokuzuncu cennete iner.

Onu elinden tutarak birlikte” Yıldızdan yıldıza uçurur.

Komedya'da Dante, ölüm sonrası sırasıyla Cehennem, Araf ve Cennette geçen seyahati, hikâyenin kahramanı da olan kendisinin ağzından anlatmış.

Orta Çağda ‘Komedya’, ‘tragedya'nın’ aksine sonu iyi biten hikâye anlamına gelirmiş.

Burada eserin adındaki ‘komedya’ kelimesi, öyküsünün güldürü unsurları taşıdığı anlamına gelmiyormuş.

Dante’nin ölüm sonrası hayatı anlattığı eserin adı Komedya imiş.

1360 yılında Giovanni Boccaccio tarafından başına İlahi kelimesi eklenerek Hristiyanlaştırılmış.

Bu eser İtalyan edebiyatının en meşhur epik şiiri ve dünya edebiyatının önemli bir başyapıtıymış.

Büyük eserler büyük ıstıraplardan sonra ortaya çıkar denilir ya, Dante’nin böyle bir eser yazmasının en büyük nedeni; Gençliğinde sevdiği kadını kaybetmesiymiş.

O zaman acılar içinde ona yakışır bir eser yaratmaya söz vermiş ve bu muhteşem eseri yaratmış.

Cehennem, Araf ve Cennet.

Dante Cehennemi şöyle yazmış.

İç içe geçmiş dokuz daire ve huni şeklinde…

Her bir dairede belirli günahların olduğunu belirtiyormuş.

Cehenneme giriş kısmındaki avluda korkakların olduğunu yazmış.

Huninin daraldığı yerdeki günahlar daha ağır olanlarmış.

Daireleri şöyle sınıflandırmış, bir yerden alıntı olarak aktarıyorum.

Daire: Paganlar ve kâfirler

Daire: Şehvet Düşkünleri

Daire: Oburlar

Daire: Cimriler ve Savurganlar

Daire: Hiddetliler ve Öfkeliler

Daire: Sapkınlar

Daire: Saldırganlar

Daire: Hileciler

Daire: Hainler

Şunu söylemeden geçmemek gerek.

Bu eseri bir kere okudum ve tam anladım diyemezsiniz.

Birçok kez okumanız gerekir.

Tabi bu da ne kadar yeterli derseniz, maalesef yeterli değil.

Gerçekten çok bilgili olmalısınız.

Tarihten anlamalısınız, mitoloji bilginizin çok olması gerekiyor. Tabi bilirkişiler İncil’i de okumuş ve anlamış olmak gerekiyor tam anlamı ile bu kitabı anlamak istiyorsanız diyorlarmış.

Dante, İlahi Komedi için ‘Kutsal Bir Manzume’demiş.

Dente’nin hayatında öfke çok olmuş, sürgün yaşamış ve bu adam bir deha.

Netice böyle dünya çapında bir eser.

Nazan Şara Şatana

nazanss.blogspot.com