Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

09 Nisan '14

 
Kategori
Dilbilim
 

“Selfie”e ne demeli?

“Selfie”e ne demeli?
 

r10.net


 Selfie ,ne demek? “Selfie, sözlüklere göre , kişinin kendi fotoğrafını bilhassa akıllı cep telefonu ya da webcam ile kendisi çekip soysal medyaya yüklemesi” işine deniyor.

Bunu“Türkçeleştirecek miyiz, yoksa Türkçeleştirmiyecek miyiz? İşte bütün mesele..!”

Çünkü bazıları bu Türkçeleştirmek ; daha doğrusu yabancı sözcüklere Türkçe karşılık bulmak işinden ölesiye korkuyorlar… Neymiş efendim? Dil’e dokunulmazmış. Dilin kendi başına bir hayatı varmış , insanların karışmasına izin vermezmiş… Daha neler?

Fakat Atatürk dile bayağı karışılmasına izin veren bir insandı. Ve denilebilir ki bütün yaşamı boyunca Türkçe’nin nasıl olması gerektiği, yolu yordamı üzerinde hep düşünmüştür.

Çünkü biliyordu ki, Osmanlının son zamanlarında Türkçe zavallı bir haldeydi ; Arapça’nın, Farsça’nın baskısı altında kimliğini unutmuştu. Ve İstanbul aydınlar katında  kullanılan Türkçe bir yazıda Türkçe sözcüklerin sayısı, oranı  ancak %10-20 arasındaydı.

Tabii, büyük Anadolu halkı İstanbul züppelerinin diline hiç aldırmamış; ta Orta-Asya’dan miras alıp getirdiği dili büyük ozanlarıyla, Yunus Emre’siyle; Karacaoğlan’ıyla ve nice değerli ozanlarıyla yaşatıp canlandırmıştı.

Atatürk elbette Anadolu insanın kullandığı Türkçe’yi esas alacaktı . Bunun için Ankarada  DTCF Fakültesini ve sonra da TDK’nun esasını oluşturan Türk  Dil Cemiyetini  kurmuştu.

Bir kısım babayiğitler “Aman dile dokunmayın..” diyerek, dilimize yeni zamanlarda batı dillerinden, özellikle Anglo-Sakson dillerinden giren sözcüklere bütün kapıları açmışlar; onların peşinden giden ukala dümbelekleri de çarşıyı , pazarı ne kadar İnglizce asıllı sözcük varsa onlarla doldurmuşlardır… Eh bu gidişle , bir Beyoğlu’na veya bir AVM’ye gittiğiniz zaman hangi ülkenin çarşısında olduğunuzu artık anlayamazsınız. New-York’da mısınız, yoksa Londra’da mı?  Bütün levhalar, isimler, ilanlar İngilizce?

Bir  insanda utanma olur? Bir diğer ülkenin  kültürü ancak bu denli taklit edilebilir; benimsenebilir. Ama utanma nerede kalmış ki?  Biz artık Türk müyüz? Dolaşın o çarşıları artık kolay kolay anlayamazsınız… İsimlere bakın:

“Seven 7 Cafe” ; “Sport House” , “Tea House” , “Monopoly Cafe” , “Happy Days Cafe & Patisserie “… vb, vb….  Bunlar gibi yabancı yüzlerce yabancı mağaza, işyeri … Biliyorsunuz!

Ne yapmak gerekir?

Amerikalılar nasıl her çıkarttıkları alete bir isim uyduruyorlarsa, biz de uyduralım. Bundan doğal bir şey yok ki : Adamlar ,”Computer”mı dediler , biz “Bilgisayar” diyelim ; adamlar “Airplane” mi dediler , biz de “Uçak”diyelim… Ve  TDK Atatürk sonrası ve ondan sonra işlevini yerine getirerek bir çok terimin Türkçe’sini geliştirdi ve önerdi ve bunlar tuttu. Bilindiği gibi  “Airplane” ilk karşılığını Ziya Gökalp Arapça ek ve köklerden “Tayyare” diye çevirmişti. Türk halkı bu sözcüğü elli yıl öncesine kadar, mecburen  kullandı. Hatta eski pilotlar, uçağa hala “Tayyare” deyip dururlar… Oysa , TDK’nun bulduğu “Uçak” sözcüğü de ne çabuk tutmuştur… şimdiki gençlerden hiç biri “Tayyare”yi hatırlamaz. İşte bu Türk Dil Devrimi’dir... TDK Türkçe’ye binlerce sözcük kazandırmıştır. Giderek güzel yazı yazan yazarların dilinde Türkçe’deki Türkçe sözcüklerin oranı %80-85’lere varmıştır.

Şimdi , gavurlar yeni bir adet çıkarmışlar . Yeni fotograf makinalarıyla kendi resmini çekmek artık çok kolay . Ve bu bir alışkanlık, moda haline gelmiş ; herkes kendi resmini çekip , “ınstragram” denilen yere koyuyor. Sonra hep birlikte seyrediyorsunuz. Bunun İngilizce uydurma ismi “selfie” … İşte adamlar her duruma uygun bir sözcük uyduruyorlar ya: bu durumda kendi kendinin çektiği fotografa da “Selfie” adını koymuşlar.

Bu iş bizim magazin basınımıza dert oldu… Aman efendim, “Selfie”ye ne demeliymişiz? (Ona varıncaya kadar nice sözcük var ama…) Adamların, derdi,  şimdi “Selfie”e bir yeni Türkçe ad bulmak..! İyi güzel de, bu işin ilmine hiç bulaşmadan , durmadan atıyorlar medya organlarında… Efendim neymiş “Selfie”?

Her sözcük oluşturmada bunu olumsuz yönden alıp, alay etmek için kullananlar çoktur bizde. Sözgelimi , birisi çıkar şu “Hostes” sözcügüne bir karşılık bulalım der. Alaycılar çıkar:

Buna bazı edepsizler şöyle adlar uydurmuşlar :

Hostes = Gök konuksal avrat= hostes
Otomobil =Öz itişimli götürgeç ;
İmambayıldı = Içi geçmiş dinsel kişi
Otobüs= çok oturaklı getirgeç götürgeç
Sigara= Tütünsel dumangaç
Lokanta = Otlangaç vb…

İşte alay etmek isterseniz, bunlar gibi daha yüzlerce sözcük bulursunuz..  Ne olacak yani?

Adamın biri de , alay edecek ya , “Selfie”e , atmasyon dilinde : “Çok çektirgeçli filmgeç” deyip çıkmış.. Hadi bakalım gülmeyin : “Çok çektirgeçli filmgeç” Ha…ha …Ha.. Hani yeni modasıyla da yapalım  :)) ) Oldu mu bilmiyorum. Gençler bu işten daha iyi anlıyorlar ama, onlar da her işin dalgasında: Başka öneriler de var “Selfie” için . Bakın:

“takendisi” ; “bençektim” ; “çekgeç” ;  “kendiseme” ; “tekilcan” ; “özçekim”

Cem Yılmaz, Twitter hesabından paylaştığı fotoğrafa "Selfie-Kendikem" notunu düştü.

Yeni bir sözcük yaparken en öz ilkeler : 1. Türkçe ek ve köklerden olmalıdır  ;2. Çok uzun olmamalıdır, 3.Herkesin benimseyebileceği bir yapıda olmalıdır. 4. Kolaylıkla kullanılabilecek kadar işlek olmalıdır… Neyse.

Bu bakımdan , Cem yılmaz”ın uydurduğu “kendikem” in yarısı yine İngilizce’den geliyor. “Kem”  “Camera”nın kısaltılmış şeklidir. O bakımdan teknik olarak kabul edilemez.

Ben , “Özçek”i sevdim… Sonra ben olsam ne ad koyardım diye düşündüm : “BENÇEK” olamaz mı?

Bu işin en iyisini  TDK kurumundaki uzmanlar bilirler diyeceğim ama, onlar hala arıyorlarmış. Aramak iyidir. Haftalar süren danışmalar sonunda , katılım payları paylaşıldıktan sonra İnşallah onu da becerirler. Neymiş? Haber şu:
“Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından yapılan açıklamada 'selfie' kelimesinin Türkçe karşılığının düşünüldüğünü, ancak Batı kökenli bu sözcüğe karşı henüz bir öneri bulunamadığına dikkat çekildi. Hal böyle olunca kullanıcıların da aklı bir hayli karıştı. Kimi selfie kelimesini olduğunu gibi kullanırken, kimisi de 'kendikem' olarak selfie'yi dillendiren Cem Yılmaz gibi kendi sözcüklerini türetmeye başladı…” (Hürriye, 8.4.14)

Hele siz de biraz düşünün bakalım , “selfie” nedir? Yoksa “Bencillik” mi?

 

 
Toplam blog
: 2579
: 848
Kayıt tarihi
: 24.10.10
 
 

Mesleğim eğitimcilik… Şimdi artık emekli bir vatandaşım… biraz şairlik, biraz hayalcilik, biraz s..