"Şiir Hikayeleri" üzerine bazı düşünceler

Masamın üzerinde aylardır bir kitap duruyor. Bu kitabı okudukça sanatımız, edebiyatımız adına bazı önemli bilgiler elde ediyorum. Geniş  bir pencereden hoş esintiler alıyorum. Bu kitabı Türk Edebiyatına bin bir emekle kazandıran Haluk Oral’dır. Okuduğumuz kitaplarda her yazanın, her yaının ve her şiirin, türkünün veya her kitabın bir öyküsü, bir hikâyesi vardır. Elimdeki  Şiir Hikâyeleri" adını taşıyan  eserde, yazar Haluk Oral’ın bana göre bir hikâyesi vardır. Yaklaşık bir yıl önce Ankara’da idim. Bir kalp krizi sonucunda Ankara’da Özel 100. Yıl Hastanesi’nde hasta olarak yatıyordum. Nihayet yapılan muayeneler sonucunda ameliyat oldum, daha dorusu başarılı bir baypas ameliyatı geçirdim. Yatağımda kimi zaman gazete , bazen de kitap okuyordum.

Ayrıca notlarım arasında daha önce bir gazeteden ufak bir duyurusu yapılan Haluk Oral’ın hazırladığı “ Şiir Hikâyeleri” adını taşıyan bu değerli kitabın bir gazete kupürü vardı.  Bir ara yanımda refakatçi olan kızım Tuba Güler Sevindik, “ baba ben çarşıya gidiyorum, belki Kızılay’a kadar yolum düşer, bir arzunuz, bir isteğiniz var mı?” deyince hemen aklıma cebimde sakladığım “Şiir Hikâyeleri” gazete kupürü ( gazete kesikleri )  geldi. Kızıma bu gazete kupürünü verdim ve seslendim: Kızım Kızılay’da sağda yerin altında Zafer Çarşısı’na uğrarsanız bana bu kitabı  almanızı rica edeceğim” dedim ve Nihayet kızım dönüşte bu istediğim kitabı bana getirdiler. Tarih  ( 25 Aralık 2011 ) …

Kızıma teşekkür ettim, o gün nedenli sevindiğimi bilemem. Çünkü aylardır merak ettiğim bir dostuma kavuşmuştum. Bu kitap kızım Tuba  Güler Sevindik tarafından bana imzalı olarak armağan edildi… Fazlasıyla sevinmiştim. Çünkü bu kitabı çok merak ediyor  ve her yerde arıyordum. Nihayet bir ameliyat sırasında istediğim kitaba da kavuşmuştum. Derler ya “ her işte bir hayır vardır” diye…

Şimdi sözü fazla uzatmadan ve eğip bükmeden “Şiir Hikâyeleri”ne  dönelim. Bu değerli kitap Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları arasında çıkmış olup, elimizdeki kitap 3.baskısıdır. 1. baskı 2008 ve 3. baskı 2011 yılında gerçekleşmiştir. Tertemiz bir baskısı vardır, 168 sayfadan ibarettir. Ayrıca albenisi olan bir kapak düzeniyle ortaya çıkmıştır.

Kitabın giriş bölümünde değerli yazar ve edebiyatçı Doğan Hızlan’ın bir yazısı yer alıyor. Doğan Hızlan şunları vurguluyor:“ Haluk Oral, gerçekten de ilgi çekici bir edebiyat arkeloğu. Bizim okuyup da geçtiğimiz, sadece bir şiir, bir öykü olarak baktığımız metnin ardındaki gizler, yazılma nedenleri, essin kaynakları onun araştırma alanıdır. Hiç kuşkunuz olmasın ki, Oral’ın verdiği bilgilerden sonra, o şiire, zenginleşmiş bir açıdan bakarsınız. Ünlü Şairlerin biyografilerine baktığınızda, o yapıtı ne için, hangi etkilerle yazdığını öğrendiğinizde şiiri onun edebiyat serüvenini içinde bir yere oturtursunuz. Şiir severseniz, bir şiirin serüvenini, en doğru yazılışını öğrenmek isterseniz bu kitabı okumalısınız” diyor Sayın Doğan Hızlan… Sayın Doğan Hızlan'ın yazılarını daha çok Hürriyet gazetesinde izliyordum,Geçen Ekim ayında  Söke Sanat ,Edebiyat veKitaphGünlerinde ( 17-19  Ekim 2012 ) günlerinde yapılan etkinlikte Söke'ye gelmişlerdi.Sayın  Doğan  Hızlan'la o gün  tanışmıştım. Kendisine  ( Hayatı ve Eserleriyle M. Kemal  Yılmaz ) adlı kitabımı  da   imzalı olarak  armağan etmiştim....Ayrıca kitaplarından da birini almıştım. 

Değerli edebiyatçı, sanat, kültür adamı Haluk Oral kitabını hazırlarken birçok kaynaklara başvurduğunu görmek olasıdır. Hangi şiirin veya hangi yazarın yazdığını şiirinin ne zaman, nerede yazdığını  ve ne zaman hangi koşullarda değişiklikler yaptığını örneklerle bize anlatmaya çalışıyor. Kitabını hazırlarken şu kişilerden yararlandığını bir teşekkürle belirtiyor: 

Bu bilgi veren değerli sanatçılarımızın adını veriyorum:

Selçuk Altun, Halil Bingöl, Erol Şadi Erdin, Dr. Oryal Gökdemir, Demet Haselçin, Emin Nedret İşli, Bahtiyar İstekli, Meldâ Kaptana,   Prof. Dr. Ahmet Koman, Sener Köksümer, Mustafa Özdemir, M. Şeref Özsoy, Ahmet Salcan, Beşir  Eyvazoğlu,  ve Sevengül Sönmez’den bilgi aldığını bir teşekkürle bilgi veriyor. ( s.x )’da.

Kitabında şu bölümler yer alıyor: Özdemir Asaf’ın " Lavinia "şiiri ( s.3-4 ), Nazım Hikmet’in   "Kurtuluş Savaşı Destanı " ( s.15-18 ), Eski harfler ve yeni harflerle  el yazıları, yine "Kuvay- ı Milliye Destanı " ( 27-28 ), Nazım Hikmet bir  yazında “Akif büyük şair, inanmış adamdır” diyor ( s.31 ), " Hasretinden Prangalar Eskittim "  ve Ahmet Arif ( s.35-42 ), Melih Cevdet Anday’ın   ünlü “Tohum”  şiiri, bu şiirin eski ve yeni yazıyla yazılmış örnekleri vardır. ( s. 51–56 ), Necati Cumalı’nın el yazıyla yazılmış “Maden”  şiiri ( 60,61)," Efsane' şiirinin Öyküsü ( 66–77 ).  Orhan Veli ‘nin "Efsane” şiiri ( s.66 ), Necip Fazıl’ın " Kaldırımlar"  şiiri, yine bunların eski ve yeni harflerle yazılışları ,bir birlerine  imzalanmış kitaplar.  ( s. 84-85 ), Yahya Kemal’in " Açık Deniz " şiiri  ( s.144-145 ),  en son bölümde Oğuz Atay’ın  "Tutunamayanlar “ romanı hakkında bilgilere ve yapılan değişikliklere yer veriliyor. ( s.151-158 ).

Bunlardan başka Özdemir Asaf, Mevhibe Nam-ı diğer Lavinia / Melda  Kaptana, Nazım Hikmet, Ruknetin  Tuntaş,  Kemal Tahir ,Mehmet Akif Ersoy, Ahmet Arif,1969 tarihli  Papirus Dergisinin  kapağı ( 31.sayı 9,  Melih Cevdet Anday ve Orhan  Veli, Elif  Naci'nin  Çizgisiyle  Necip  Fazıl , Nazım Hitmet'in  çizgisiyle  Orhan  Kemal, Orhan Kemal'in Beyrut'ta  olduğu gençlik günlerinde "Sere Serpe, Ya da  Bella" , Ahmet Haşim, Şevket Rado  ve Etem Çalışkan'ın çizgisiyle Ahmet Muhip Dranas ( Ümit  Yaşar Oğuzcan'ın hazırladığı  şiir  antolojisinden ), Abidin Dino'nun çizgisiyle Yahya  Kemal, Salim Rıza  Kırkpınar ve  "Tutunamayanlyar" ın kapak resmiyle kitap  sona  eriyor. 

Tek kelimeyle  harika ve  tadına doyulmayan bir kültür hazinesi....Okunmaya  değer bir  kitap...Sayın Haluk  Oral'ı böylesine yorucu, değerli  ve kalıcı bir eseri Türk  Edebiyatına kazandırdığı  için bir daha gönülden kutluyorum. Eline,yüreğine sağlık  diyorum...  

Bu bölümde de Orhan Veli’nin eski ve yeni yazıyla yazılmış şiirleri vardır. Özellikle “Efsane şiirine örnek olarak yerilmiştir. (s.66 ), Yine Yahya Kemal Beyatlı’nın  “Açık Deniz “ şiiri,  Ahmet  Muhip Dranas ve Fahri Abla Şiiri veya bir “ Efsanenin Öyküsü”, Necip Fazıl Kısakürek’in “Kaldırımlar” şiiri,  Orhan Kemal’in “Bir Beyrut Hikâyesi” adlı şiiri (s.100–101),  Ahmet Haşim ve “O Belde Şiiri ve Sadeleştirme çalışmaları (s. 123–125), Oğuz Atay’ın“Tutunamayanlar” romanı üzerine ( s. 151–155 ), bazı düşüncelere ve ilgi çekici bilgilere yer veriyor.

Sonuç  olarak, söylemek gerekirse Haluk Oral bu kitabında,  Özdemir Asaf, Nazım Hikmet, Ahmet Arif, Kemal Tahir, Orhan Veli, Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı, Necip Fazıl Kısakürek, Mehmet Akif, Orhan Kemal, Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Ahmet Muhip Dranas  ve Oğuz Atay’a kadar geçen zaman içinde şiirlerinin ne zaman yazıldığı, nasıl yazıldığı, geçen zaman içinde bu şiirlerde yapılan değişikleri örneklerle bizlere bilgi vermektedir. Sayın Haluk Oral’a bu özgün ve başarılı çalışmalarından dolayı kutluyorum.  Sözümü 15 Aralık 1958 tarihinde birinci yeninin unutulmaz şiirleri arasında yer alan ve Varlık dergisinde yayımlanan Necati Cumalı’nın  “Maden “ adını taşıyan şiiriyle bağlamak istiyorum:

MADEN

Bir yağmur damlası ardından

Girdim damarına

İniyorum yapraktan

Sap dal gövde

Günler geceler bitti

Kavuştum köklerinden

Toprağa yaşlı meşenin

Kömür ile kalker

 Küf ile nem

Binlerce böcek

Aralarında ben

Karanlık ormanda gece

Nasıl bakarsa kaplan

Parlıyor gözleri derinde

Bana bakıyor maden

                  Necati CUMALI

 “ Şiir Hikâyeleri, Haluk Oral- ( s. 61 )

Türkiye  İş Bankası Kültür Yayınları 3.baskı Şubat 2011.