“Yandaş Medya”, “Candaş Medya” Üzerine Bir Deneme...

“Yandaş”, “candaş” sözcüklerini kim buldu?

Bilsek ne olacak?

“Sözcük”ü Melih Cevdet Anday’ın bulduğunu, “sözcük”ün 50 yaşlarında olduğunu kaç kişi bilir?

Bilse ne olacak?

Ancak şunun bilinmesinde yarar var:

“Yaratılan her sözcük kişiseldir başlangıçta. Bireyin kendi konuşmaları ya da yazılarının sınırı içinde kalır. Genel dil dizgesi içinde yer almaz. Ama gün gelir bu yeni yaratımlar, kişisel dilin sınırlarını aşar: giderek, ortak dilin bir birimi olma katına ulaşır. İşte o zaman dil, yeni bir sözcük kazanmış olur” (Emin Özdemir, Türk Dili, sayı 229, Ekim 1970)

“Yandaş” da, “candaş” da, artık “genel dil dizgesi içinde yer alan” sözcüklerimizdir. Kullanım hakkı, toplumundur; kimse “telif hakkı” isteyemez.

“Yandaş”, “candaş” sözcükleri ne için kullanılıyor?

İşte, önemli olan da bu.

Sözcükler, “medya” için türetilmedi; ama “medya”nın, “medya mensupları”nın sıfatı oldu.

“Yandaş”, AKP politikalarını benimseyen, destekleyenler için kullanılmaya başlandı. Buna tepki gösterenler de, kendi “kapsama alanı” dışında kalanlar için “candaş”a sarıldılar.

“Candaş”, aslında çok güzel bir sözcük; içerdiği anlam bakımından da bir “sıcaklık” taşıyor. Oysa “yandaş”, “içtenlik”ten uzak; her an yön değiştirecekmiş gibi bir “hava” sezdiriyor.

AKP kanadı, destekleyicileri, “yandaş medya”yı kabul etmemekle birlikte, özellikle Kemal Kılıçdaroğlu’nun söylediklerine yer verenler için “candaş medya”yı kullanmayı yerinde, doğru saydılar.

Bu ne demek?

Sen bulursan, ben de bulurum!

Yani dengeyi sağlamak!

*****

“Candaş medya”, “yandaş medya”, gelecekte de kullanılır mı?

Bilemeyiz; bunu şimdiden söylemek zor!

Ancak, biliyoruz ki, toplumsal koşullar, gelişmeler; sözcüklerin, söz değerlerinin ortaya çıkmasını sağlayacağı gibi, kimilerinin de kullanım alanından çekilmesine yol açabilir.

Eskiler anımsar; “sudan ucuz” diye bir deyimimiz vardı. “Normalden ucuz”, “başka mallara göre fiyatı uygun” anlamında kullanılırdı. 1978- 1979 bunalımı, benzin, yağ... kuyrukları, bunlarla gelen “zam”lar, bu deyimin kullanım alanından çekilmesine yol açtı.

“Sudan ucuz”, gündelik yaşamın uzağına düştü.

Geleceğin, sözcükler açısından ne getireceğini bilemeyiz, ama “candaş meyda”nın unutulacağını, “yandaş medya”nın ileride “tez konusu” bile olabileceğini söyleyebiliriz.

"Yandaş", sedece "medya"da mı var?

“Medya”da “yandaş”lık sanki gönüllük esasına dayalı. Oysa öteki alanlarda “yandaş”lar yaratılıyor, korunuyor.

Örnek mi?

Say say bitmez!