1 Kuruş'a Sahip Çıkın

Mahalle bakkalları yok oldu artık. Her köşe başında bir zincir market. Ucuz gıdaya ve binbir çeşit ürüne kolay yoldan çok masraflı olmayan biçimde ulaşabiliyoruz. Her mahallenin tek bakkalı olurken eskiden, şimdi sokak başına düşen zincir market oranı ortalamaları aşmış durumda. Kadınlar sabahtan çıkıyor market market dolaşıp fiyat karşılaştırıyor; yoğurdu birinden, yumurtayı diğerinden alıyor daha ucuz olduğundan.

Zincir marketlerle beraber hayatımıza enteresan fiyatlı ürünlerde girdi. 1 liraya satılabilecek ürün 0.99, 5 liralık ürün 4.89, 10 liralık ürün 9.99’a etiketlere yansıtıldı. Göz ve zihnin fiyatları düşük görme yanılsamasını keşfedenler 1 kuruşluk dev indirimlerle bizleri mutlu ettiler. Çok daha ucuza bir şeyler alabiliyoruz diye sevindik içten içe.

Kasiyerle Göz Göze

Türkiye’de önemli bir grup bünyesinde kuruşlu reklam kampanyalarıyla tüketiciye ulaşmaya çalışan bir zincir marketteyim. 3-5 parça aldığım ürünün ödemesini yapıyorum kasada. Toplam tutar 6 lira 15 kuruş. Kasiyerin işini kolaylaştırmak adına cebimde ne var ne yok dökmeye çalışırken 6 lira 25 kuruş veriyorum kasiyere. Para üstünü bekliyorum aynı anda. Arkamda sıranın kendilerine gelmesini bekleyen bir kalabalık var. İşlerin bir an önce bitirilmesi, kuyruğun erimesi gerekiyor.

Yazar kasa fiş rulosu adeta boşa dönüyor. Vergi iadesi uygulamasının kalkmasından sonra vatandaş tarafından rağbet edilmeyen fişler yasal zorunluluk bağlamında kesildiğinden ardı ardına her alışverişte makineden çıkan fişler havada asılı kalıyor. Kasiyer fişleri koparmaya bile yeltenmiyor.

Ben para üstüm olan 10 kuruşu beklerken kasiyerle göz göze geliyorum. Kasiyer işinin yoğunluğundan mıdır bilinmez ama para üstümü vermeden beni yolcu etmeye çalışıyor. Para üstümü almadım diyorum. “Özür dilerim” diyor. 10 kuruşu uzatıyor bana. Almadan gitsem olacak hani. Daha önce haksız yuvarlamalar konusunda birkaç tartışmaya girdiğim kasiyerlerle ilk buluşmam bu değil elbet. Ancak işin komik yanı para üstünün bu kez 10 kuruş olması. 1-2 kuruş için her defasında haksız yuvarlama yapıp vatandaşın para üstünü kasaya haksız bir biçimde aktarıyorlar ancak 10 kuruş diğer yuvarlamalara göre oldukça fazla.

Zincir Marketlerde 1 Kuruş Yok!

Piyasalardaki madeni paraların 3 milyarlık bölümünü oluşturan 1 kuruşluk meblağı görebilen yok. Türk Lirası’ndan altı sıfırın atılmasının hemen ardından vatandaş üzerinde heyecan yaratan yeni madeni para devriyle beraber dönüşümün ilk günlerinde hemen hemen her yerde rastlayabildiğimiz 1 kuruşlara bugün erişebilmek mümkün değil.

Ucuza aldığımızı düşündüğümüz ve çoğu kez küsuratlı toplamlara ulaşan alışverişlerimizin her defasında en az 2-3 kuruşluk yuvarlamalara katlanıyoruz. Nakit yaptığımız her alışverişte meydana gelen bu olumsuzluk cebimizden zincir marketlerin kasalarına kuruşların girmesine sebep oluyor.

40-50 kasalı büyük marketlerde nakit alışveriş sonucunda meydana gelen haksız kazancın boyutunu hesaplamak çok zor değil. Bu haksız kazancı engellemek kredi kartı ya da banka kartıyla alışveriş yapmaktan geçiyor. Nakitte verilmeyen para üstleri kredi kartında tutar kadar işlem yapıldığından sorunsuzca halledilmiş oluyor.

Enflasyon oranlarının % 0,5 oranında artmasına sebep olan verilmeyen kuruşları engellemek yine bizlerin elinde. Birkaç defa sizi rencide eden kasiyer çıkabilir ama bu durumun aşılması için bizlerin kasiyerleri rencide etmemiz gerekiyor.

A.Buğra TOKMAKOĞLU

Abtokmakoglu@gmail.com