12 Eylül, getirdikleri ama götüremedikleri

Bir konu hakkında yazacak çok şeyiniz olduğunda yazmak zordur. Çünkü nereden başlayacağınızı bilemezsiniz ve bilirsiniz ki, saatlerce/sayfalarca yazsanız yine de eksik kalan bir şeyler mutlaka olacaktır.

Böyle durumlarda huzursuz olursunuz. Yemeğe bazı malzemeleri eksik koymuşsunuzdur. Bu tuz da olabilir baharat da.

Ve sofrada herkes bunu anlamasa da aslında siz biliyorsunuzdur.

12 Eylül 1980’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni devre dışı bırakarak, Kenan Evren liderliğinde yönetimi ele geçiren askeri cunta hakkında söyleyecek çok şeyim var.

Ve sırf bu yüzden şimdiye kadar belki de hiç yaşamadığım bir şeyi yaşıyorum; yazmakta zorlanıyorum.

Kendimi bildim bileli yani mesela son yirmi yıldır, toplamda binlerce yazı okumuştum 12 Eylül 1980 darbesiyle ilgili olarak.

Peki bu günlerde ne oldu?

Yaklaşık bir hafta önce, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın  hazırladığı 12 Eylül İddianamesi'nin tam metni  basına dağıtıldı.

Darbenin başı Kenan Evren hakkında ilk kez dava açıldı. Sadece o da değil, darbenin yaşayan uygulayıcılarından Tahsin Şahinkaya’ da nasibini aldı bu durumdan.

İddianamenin tam metnini okumayı dün bitirdim.

Bazı yerlerinde gözleriniz doluyor, bazı yerlerde  zındanlarda çürüyen bedenleri, işkenceden lime lime edilmiş insanları, hem de tanıklarıyla okuduğunuzda ‘aman Allahım!’ diyorsunuz.

Ülkücüler (MHP), Kürtler ve devrimciler. Anaları ağlatılan zaten bu üç kesim.

Bu üç gruba, Mamak Cezaevi ile işkenceleriyle dünya cezaevleri literatürüne geçmiş Diyarbakır Cezaevi’nde yapılanlar akıllara zarar.

Mahkûmlara bekletilmiş bok ve parçalanıp  dilimlenmiş fare yedirilmesi, genç mahkumlara merdiven altlarında tecavüz edilmesi…

Yetmeyip birbirlerine tecavüze zorlanmaları…

Yağlanıp makatlarına sokulup çıkarılan copun, bazen çıktığı kişiye bazen en yakın arkadaşının ağzına sokulup zorla yalattırılması…

Dişlerden, cinsel organlardan elektrik verilmesi, erkeklik organına ip bağlanıp yürütülmesi...

Veremli mahkumların balgamlarının alınıp, diğer mahkumlarda hastalanıp verem olsun diye yemeklerine karıştırılması…

İddianamede detayları, tanık anlatımları ile hepsi mevcut.

Ürkütücü olan, Türkiye’nin her yerinde sanki tek merkezden yapılıyormuşcasına ve eğitilmişçesine aynı tip işkence yöntemlerinin uygulanması.

Türkiye’de çağ açıp kapatacak kadar önemli olduğu bilinen bir olayı bir yazıda anlatmanın güçlüğü bir yana, birkaç cümle ile de olsa  vurgulamak istediğim hususlar var.

İddianame;  Kenan Evren ve arkadaşlarının ‘darbe ortamının olgunlaşması için’ bekledikleri ve hatta beklemekle de kalmayıp üstü kapalı olarak ‘anarşi ortamının doğmasına zemin hazırladıkları’ tezine sıklıkla vurgu yapıyor. Aslında hiç şüphesiz iddia ile kalmıyor, delilleriyle ispatlıyor.

Ayrıca, Sivas’da, Çorum’da yaşanan alevi kıyımları ile Cumhuriyet tarihinin gördüğü en büyük alevi katliamı olan Maraş Katliamı’nın perde arkasına dair bazı detaylara da vurgu yapıyor.

1968 yılında MHP Erzurum İl Gençlik Teşkilatı’nı kuran Yılma Durak’ın ifadesi ise bilindik bir gerçekliği tekrar vurgulaması açısından önemli. Mamak Cezaevinde falaka ve dayak gibi işkence yöntemlerine maruz kalan Durak şöyle devam ediyor :

Bana göre Mamak ve Diyarbakır Cezaevinde uygulanan işkenceler, ideolojik militarizmin temellerini atmıştır. Bugün devletimizin uğraştığı PKK terör örgütünün dayanak noktalarından birisi de Diyarbakır Cezaevinde ve Mamak Cezaevinde uygulanan işkencelerdir.[1]

Sahiden de cezaevinden sağ kurtulan, terör örgütünün dağ kadrosuna katılmıştır.

Bunların yanında, mahkumlardan yine ülkücü Yılma Durak’a sorguda yapılan rüşvet gibi bir teklif var ki çok ilginç.Kendi ifadesiyle :

"Bana, bize gerçek bir olay anlat, bu olayda Alparslan Türkeş’in vermiş olduğu emirle alttaki kişiler bu cinayeti işlemiş olsun, sen de bunu duymuş gibi anlat, o zaman seni burada 1 gün bile tutmayacağız, diye teklifte bulundular".[2]

Kimbilir kaç kişi sorumlu olmadığı ve hatta ilgisi olmadığı bir suçtan dolayı suçlandı ya da baskı altında kabul etmek zorunda kaldı, tahmin etmek hiç de güç değil.