Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

31 Mart '15

 
Kategori
Tarih
 

1915 Keşan ve Saroz Körfezi

1915 Keşan ve Saroz Körfezi
 

Görsel alıntıdır, emeği geçenlere teşekkür ederim. A.AK


Çanakkale Kahramanı Yarbay İzzeddin’in günlüğünden yararlanarak Keşan ve çevresinde Çanakkale direnişinde neler yaşandığını anlamaya çalışalım:

“… Savaş düzeni 5. Ordu Karargâhının oluşturulmasından sonra alınmıştı. Daha önce sahil gözetlemesi için iki görüş vardı: Birincisi, düşmanı sahile çıkartmamak; ikincisi de düşmana sahile çıktıktan sonra taarruzla karşılık vermek. 3. Kolordu tarafından birinci görüş daha uyun görülmüş, savaş düzeni bu ana esas üzerine kurulmuştu. 5. Ordu’nun kurulmasından sonra 5. Ordu, 3. Kolordu, 9. ve 19. Tümen komuta kadrosu sahili incelemiş (13 Nisan 1915) ve sonuçta sahilin gözetlenmesine karar verilmiştir.”

Bu kadar büyük asker nakliyatının yanında o askerin kullanacağı, giyecek, yiyecek, cephane silah, araç ve malzeme nakli ihtiyacı büyük bir deniz yolu nakliyatını da vazgeçilmez kılıyordu.

Ordunun başarısı için Marmara Denizi’nin kontrol altında tutulması mutlak şarttı.

Gelibolu yarımadasındaki Osmanlı kuvvetlerinin her bakımdan ikmalini sağlayacak nakliyat için kullanılan en önemli yollardan biri de;

Uzunköprü’ye kadar tren ve buradan Keşan yolu üzerinden Bolayır ve Gelibolu’ya giden yürüyüş yoludur. Bu yoldan intikal eden birlikler: 

Tekirdağ'dan 57. Alay; (Çanakkale'de tamamı şehit olmuştur) 

Keşan’daki 27. Alay; (Çanakkale'de düşmana ilk kurşunu sıkmıştır) 

Uzunköprü’deki o dönem 15. Tayyare Taburu; (Çanakkale'de ilk uçağın önünde iki fakir erin yamalı kıyafetleri ile yırtık postal ve örme çoraplı olarak görüldüğü, o meşhur fotoğrafa bknz.)

 

Görüntünün olası içeriği: 2 kişi, ayakta duran insanlar ve ayakkabılar

 

Ayrıca  1915 ikmal yolu (Gnkur.Bşk.lığı, 1996, s.269);

*İstanbul -Çanakkale deniz yolu,

*Uzunköprü’ye kadar tren ve buradan Keşan yolu üzerinden Bolayır ve Gelibolu’ya giden yol,

*Karadan Boğaz’ın Anadolu yakasına ve oradan Rumeli yakasına aktarma yolu.

Kıyı, zayıf gözetleme birlikleriyle tutulmuştur. Kuvvetli ihtiyatlar (her an harekete hazır yedek kuvvetler), düşmanı karaya çıktıktan sonra karşı taarruzlarla denize dökmek üzere hazırlanmıştır. 5. Ordu’nun Saroz Körfezi kuzeyinde Enez’de başlayan sorumluluk alanı tüm Gelibolu Yarımadası’nı kapsıyordu.

* * *
Ege Denizi’nin en ucunda, kuzey kıyılarını oluşturan; Gelibolu Yarımadası ile Keşan’dan Enez’e doğru uzanan kıyı şeridi arasında kalan körfez, Saroz Körfezi’dir. İstanbul’a 250 km. uzaklıktaki Saroz, Tekirdağ’a 120 km. Edirne il merkezine ise 150 km uzaklıktadır.


Birçok kişi bölgenin bu “Egeli” kimliğinden, Tarihi Çanakkale direnişine olan katkısından habersizdir. Gelibolu Yarımadası gibi Trakya’nın Ege Denizi’ne açılan kapısı olarak görülebilecek Saroz Körfezi’nde, Keşan-Enez boyunca uzanan girintili çıkıntılı kıyılar, 75 km boyunca uzanır. Bu kıyıların 40 km.si Keşan ilçesi, 35 km.lik bölümüyse Enez ilçesi sınırlarında kalır.

İngilizler, Çanakkale'de 18 Mart yenilgisini bir türlü içine sindiremez:

Boğaz’ın yalnızca donanmayla geçilemeyeceğini anlamışlardır artık ve böylece geniş çapta bir çıkarma operasyonuna karar verirler.
Esas hedefi teşkil eden Kilitbahir platosunu ele geçirmek için, harekâtın ağırlık merkezi Gelibolu Yarımadası olmalıdır. 
Anadolu yakasına yapılacak bir çıkarma, uygun değildir. 
Bolayır civarına yapılacak bir çıkarma, etkili değildir. 
Suvla Limanı ve sahillerine yapılacak bir çıkarma da etkili olamayacaktır.
*
İngilizlere göre Yarımada’nın güney ucundaki (Helles) sahillere yapılacak çıkarmalar, donanma tarafından hem Boğaz hem Ege tarafından desteklenebilir. 
Aynı şekilde bu destek, ileri harekât aşamasında da sürdürülebilir. 
Diğer noktalardaki coğrafi koşullara kıyasla daha az eğimli olarak yaklaşılabilen Alçıtepe, Kilitbahir platosunu ele geçirmek, önemli bir taktik hedeftir. 
Buna göre:
Ana saldırı, yoğun bombardımanın ardından yarımadanın güney sahillerinde beş ayrı noktaya çıkarma yapılarak gerçekleştirilecekti. 
İlk gün hedefi Alçıtepe, nihai hedef Kilitbahir platosuydu. 
Asıl iki çıkarma sahilinden biri olan Ertuğrul Koyu’nda, ayrıca eski bir kömür gemisi karaya oturtulacaktı. 
Beş çıkarma noktasından biri olan ve “Y Plajı” adı verilen Pınariçi Koyu’na, gün ışımadan ve hazırlık ateşi yapılmaksızın, baskın şeklinde bir çıkarma yapılacaktı. 
Anzak kuvvetleri, gün ışığından hemen önce, Kabatepe kuzeyindeki sahillere baskın tarzında bir çıkarma yapacaktı. 
İlk gün hedefi, Kocaçimentepe’den güneye inen hâkim tepeleri ve Boğaz’a hâkim Maltepe’yi işgal etmek, Gelibolu yönünden gelebilecek Türk ihtiyat kuvvetlerinin ve denizden gelecek yardımın yolunu kesmek; nihai hedefi ise Kilitbahir platosunu işgal edecek İngiliz kuvvetlerine yardımcı olmaktı. 
Fransızlar Anadolu yakasında, Kumkale sahillerine, bir alay kuvvetinde asker çıkaracak; bu kuvvet, hem bölgedeki Türk topçusunun karşı yakadaki İngiliz çıkarmasını rahatsız etmesini engelleyecek, hem de önemli Türk kuvvetlerinin asıl harekât bölgesi olan Gelibolu Yarımadası’na intikalini geciktirecekti. 
Avrupa yakasında Bolayır, Asya yakasında ise Beşige Koyu civarında gösteriş çıkarmaları gerçekleştirilecekti. 
21 Nisan günü harekât emri verilen Müttefik kuvvetler, çıkarma için artık sadece elverişli bir hava durumu beklemeye başladı.
*
Sonuçları itibariyle Çanakkale direnişi, savaşın iki yıla yakın uzamasından tutun da, Bolşevik ihtilâline, sömürgelerde itibar kaybına kadar beklenmedik pek çok gelişmelerin yaşanmasına sebep oldu. 
Belki de bunun özünde, “üstünde güneş batmayan” sömürge imparatorluğu İngiltere politikasının meseleyi hafife alır tarzda “inat” ve “gurur” tabanında "Türk’e ders verme" düşüncesi ağır bastı. 
*
18 Mart sonrasında Müttefikler, işgal için yarımadanın en güneyindeki en büyük yükselti olan Alçıtepe’yi ana hedef olarak planlamıştı.
Yarımadanın orta kesiminde Arıburnu yarları zirvesi olan Kocaçimentepe civarını ikinci işgal hedefi olarak planlamıştı.
Müttefiklerin Boğaz’ı donanma geçişine açmak için yaptıkları esas hedef tespiti son derece anlaşılır halde idi. 
Bu iki zirve çok kısa sürede işgal edilince, birlikler Kilitbahir platosunda birleşecekler; bir taraftan sahil savunma topları tahrip edilirken, diğer taraftan mayın hatları temizlenecek; sonuçta da Boğaz girişinde bekleyen Birleşik Filo İstanbul yolunu tutacaktı. 
Nihayetinde üzerinde güneş batmaz İngiltere şöhretine şöhret katacak ve "Cihan Harbi" de son bulacaktı. 
Sonuç olarak, 24 Nisan 1915 günü İngiltere neredeyse buna hazır durumdaydı. 
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi Ahmet Esenkaya’nın da dediği gibi özellikle Müttefikler adına savaşacak askerler “Sömürge imparatoru olan efendilerinin yılın sonunda nasıl ters-yüz olacaklarını…” bilmeden, hücum emrini bekliyordu. 
 

 
Toplam blog
: 276
: 1102
Kayıt tarihi
: 19.11.12
 
 

Evli, 2 evlat babası, 1965'te doğdu, inançlı, müziksever, insansever, yurtsever, iyi yüzer, ünive..