- Kategori
- Kitap
1Y*1K
Esat IŞIK-Bilimde, siyasette,Millî Mücadele'de bir ışık
1Y*1K
Prof.Dr.KADİRCAN KESKİNBORA : ESAT IŞIK
Ayten Başabaş Dirier
T.C.İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Uzmanı
Mardin’in yetiştirdiği çok yönlü yazar ve bilim adamı Prof.Dr.Hıdır Kadircan Keskinbora’nın son eseri, “ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mücadele’de Bir Işık” Atatürk’ün bu direktifine uygun olarak hazırlanıp, Bilim Dünyasına sunuldu.
1 YAZAR : Prof.Dr.Kadircan KESKİNBORA
1959 yılında Mardin’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini aynı şehirde, yüksek öğrenimini Hacettepe Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Göz Hastalıkları konusunda 1987 yılında Uzman, 1999’ da Doçent, 2007’ de Profesör olan Keskinbora, hekimlik görevini yurdun çeşitli yerlerinde sürdürdü.
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Kurucu Dekanıdır. Şu anda Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesinde Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı olarak görevini sürdürmektedir. Göz Hastalıkları dışında tıbbın başka bir alanında, Deontoloji, Tıp Tarihi ve Etiği dalında ikinci doktorasını 2006 yılında tamamlayan Keskinbora Deontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı Başkanlığını da vekaleten sürdürmektedir.
Yerli ve yabancı bilimsel dergilerde çok sayıda makalesi yayınlandı. Ulusal ve Uluslararası kongrelerde, bilimsel veya bilgilendirici toplantılarda, radyo ve televizyon kanallarında konuşmacı, panelist, kurs eğitmeni veya konferansçı olarak çok sayıda konuşmalar yaptı.
Ulusal veya uluslararası bilimsel, sosyal ve sivil toplum kuruluşlarından bazılarına da üye olan Keskinbora İngilizce, Almanca ve Arapça bilir. Evli ve iki çocuk babasıdır.
Türk Musikisi solistliği, ud çalma, kitap okuma, şiir yazma ve fotoğraf çekimi hobileri olan H.Kadircan Keskinbora’nın bazı bestelerinin yanı sıra bilim, edebî, şiir alanında yayınlanmış kitap ve makaleleri ile kendi adıyla blogu da var.
http://www.keskinbora.com/Ana-sayfa.html
ESERLERİ
Şiir: 1-Yaban Gülü, 2-Mardin Düşünceleri, 3-Ben Suyum;
Edebiyat: 1-Düşünen Beyinlerin İnsanlığa Mirası: Özdeyişler
Bilimsel (Oftalmoloji) :
1- Oftalmolojide Sorularla Eğitim,
2- Oftalmolojide Sınava Doğru,
3-Oftalmoloji ile Kesişen Bilim Dalları
H.Kadircan Keskinbora’nın çok yönlü oluşunda, büyüdüğü ortam ve çevrenin duygularını bir sanatçı duyarlılığıyla etkilemesinin büyük rolü var. Her aydın Mardinli gibi;
“Dünyaya paylaşmak için geldiğini hissediyor; acıyı, sevinci, kederi, coşkuyu, hüznü...
Sevgiyle emek verildiğinde güzelliklerin ruhlara nüfuz edeceğini sade, gösterişsiz, akıcı diliyle anlatıyor. Şiirlerinde kâh, gülerek, kâh haksızlıklara haykırarak, kâh düşündürerek, kâh kendisiyle dalga geçerek, kâh coşarak, kâh ağlayarak yazdı, yazdı...”
Uzmanlık alanımla ilgili son eserini, hemşerisi olmanın gururuyla tanıtıyorum.
1 KİTAP : ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mücadele’de Bir Işık
Siyasette dürüstlüğü ve çalışkanlığıyla iz bırakan merhum Dışişleri Bakanı Hasan Esat Işık’ın (1916-1989) babası olan Esat Işık veya tarihimizdeki adıyla Mehmet Esat Paşa (3 Nisan 1865-1 Kasım1936-İstanbul) hem Osmanlı dönemindeki çalışmaları, hem de Millî Mücadele’deki unutulmaz çabalarına rağmen hakkında çok az bilgi bulunan gerçek bir rical(adam gibi adam) idi.
Askerî Tıbbiyeyi bitiren her Türk gibi çok yönlü bir bilim adamı olan Esat Işık Paşa’nın biyografisi paralelinde, XIX.yüzyılın sonu ile XX.yüzyılın ilk çeyreğindeki gelişmeler, bir devletin Tarihe gömülüşü ile yerini alan genç devletin kuruluş sancılarını sadece okumayacak, canlı, yalı, sürükleyici anlatımla o dönemi yaşayacaksınız. Osmanlı İmparatorluğu’nun yanısıra, Avrupa’nın önemli başkentlerine de götürecek olaylar dizisi bir roman gibi saracak, dağarcık bilgiyle donanırken, okumanın edebî zevki doruğa çıkacak… Güçlü tasvirlerle kendinizi o ortamda hissedecek, yaşanan acılar yüreğinizin bam telini titretirken, olumsuz koşullara karşın kazanılan başarılar, göğsünüzü kabartacak, en kötü anlarda bile bir umut kıvılcımı olacaktır…
*
XIX. yüzyılda Avrupa'nın tüm hızıyla Osmanlı Devleti’ne karşı başlattığı siyasî, ekonomik ve sosyal taarruzlar giderek şiddetini arttırırken; Avrupa'nın fikir hareketleri ile teknik ve teknoloji alanındaki ilerlemelerine yabancı kalan Osmanlı Devleti, bu taarruzlar sonucunda topraklarının çoğunu kaybederek, maddî ve manevî kayıplara da uğramıştır. Fransız İhtilâli’nden sonra Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yeşeren milliyetçilik ve bağımsızlık hareketleri, Osmanlı Devleti’ni de etkilemeye başlamıştır. Zincirleme kayıpların yanısıra, bu hareketler de Osmanlı Devleti’ni çok uğraştırıp, çöküşü hızlandırmıştır. Bu dönemde Abdülhamit yönetimine karşı muhalif hareketlerin yanı sıra, Dünya ve Avrupa’daki gelişmelerin paralelinde ülkenin içinde bulunduğu kargaşa ortamını ve çözümleri değişik bir bakışla değerlendiren yenilikçi hareketler de zemin bulmaya başlamıştır. Bu yenilikçi hareketlerin vücut bulduğu İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin ilk çekirdeklerinden biri Mekteb-i Tıbbiye’de oluşmuştur. Bu nedenle Mekteb-i Tıbbiye, Osmanlı Devleti’nin Batıya açılan pencerelerinden biri ve toplumsal yeniliklerin beşiği olmuştur. Buradan mezun olan o dönemin Türk hekimleri Batı Uygarlığını tanıyan, bilgileri ve ülke sorunlarına ilgileriyle de örnek olan insanlardı. Bundan ötürü, o dönemde, ülkenin kurtuluşuyla ilgili her hareketin içinde bir veya birkaç hekimin de var olması sürpriz değildi. Tıbbiye öğrencileri ve mezunları yenilikçi hareketlerin öncüsüydü.
Böyle bir ortamda Askeri Tıbbiye öğrenimi gören Esat Işık, çalışmaları ve faaliyetleriyle -kitabın yazarı gibi- çok yönlü bir şahıs olarak karşımıza çıkmaktadır. Esat (Işık) Paşa’nın yetiştiği dönem, dünyada olduğu gibi aynı zamanda ülkemiz için de güç bir dönem olup, çalkantılarla dolu bir kriz devresidir. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışı ve genç Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunu hazırlayan savaşlarla, güçlükler ve acılarla dolu bir dönemdir.
Bir taraftan modern bir Göz Kliniği kurma ve yerleştirme çabalarını gösterirken diğer taraftan oftalmoskop üzerinde çalışmalar yapmış, ayrıca çeşitli hasta incelemelerini de Fransızca makaleler olarak yayınlamıştır. Bu yoğun bilimsel çalışmalarını sürdürürken, öte yandan ülkemizin yaşadığı siyasal olaylarla da ilgisini aynı yoğunlukta devam ettirip, aynı zamanda halkımızın bilinçlendirilmesi kaygısıyla çeşitli çalışmaları da birlikte yürütmüştür. Ülkemizin en büyük düşmanının cehalet olduğuna inanan Esat Işık, bunca uğraşısının arasında cehaletle savaşım adına, “Cehalet Seyyieleri” adıyla Servet-i Fünun gazetesinde seri yazılar yazmıştır.
Esat Paşa’nın yaşamı Millî Mücadele ve Türk Göz Hekimliği’nden ayrı düşünülemez. Vatanın işgale uğraması nedeniyle siyasî hamlelerde bulunmuş, Millî Mücadele’miz çerçevesinde yapılan birçok girişimin içinde yer almıştır. İttihatçı olduğunu gizli tutan, temkinli ve dikkatli davranan Esat Işık, Birinci Dünya Savaşı ve onu izleyen mütareke felaketinden sonra, açıkça politika yapmaya başlamıştır. İttihat ve Terakki Partisi’nin kendini dağıtması üzerine ortaya çıkan politik boşluğu doldurmaya kalkışmıştır.
Yoğun siyasal çalışmaları kendisinin hekimlik yönünün önüne geçmiş ve siyasal hayatımızda da önemli bir yer edinmesine yol açmıştır. Bu siyasal çalışmaları sonucunda çeşitli ıstıraplara maruz kalmış, İngilizler tarafından tutuklanmış, Malta adasına sürgüne/esarete gönderilmiştir. Malta’da sürgündeyken de hekimlik sanatını icra etmiştir. Görevli İngiliz hekimlerin, yakın arkadaşı Ahmet Ağaoğlu’nun göz ameliyatını yapmaktan çekinmesi üzerine kendisi bu ameliyatı gerçekleştirmiştir.
Esat Işık Paşa derslerinde göz kliniğine ait bilimsel konuların dışında, ayrıca vatan ve millet sevgisine ilişkin telkinlerde bulunur, konuşmalarında da ahlakî tutum ve vatana sadakat için öğrencilerine öğütlerde bulunurdu.
Ülkemizdeki tıbbi gelişmelerde atılım sağlayan, yeni buluş, teknik veya alet geliştiren bilim adamlarımızın çabalarının aydınlatılmasına yönelik araştırmalar sınırlıdır. Bunların genişletilmesine ihtiyaç vardır. Güç bir dönemde yaşamış bulunan Dr. Esat Işık’ın hayatını, Türk tıbbına yaptığı katkıları inceleyen Prof.H.Kadircan Keskinbora; Paşa’nın Tıp, Kültür ve Siyasî Tarihimiz’deki yerini değerlendirmek ve yeni kuşaklara tanıtmak amacını gütmüştür.
Esat (Işık) Paşa’nın aynı evde bulunup yanında yetiştiği dayısı Menapirzade Nuri Bey, Osmanlı Devletinde meşrutî bir yönetimin oluşması için mücadele eden önemli bir grubun üyesiydi. Dayısının en samimi olduğu ve en çok görüştüğü arkadaşı Namık Kemal’di. Bu nedenle kendi yaşam öyküsünü anlatırken de ifade ettiği gibi Namık Kemal’den ve fikirlerinden bir hayli etkilenmiştir. Diğer arkadaşlarının başında Ziya Paşa, Tevfik Fikret gibi edebiyat alanının ileri gelenleri vardı; Esat Paşa’nın Servet-i Fünun dergisinin yazarları arasında olması da bu nedenle tesadüf eseri değildir. Dayısının ve arkadaşlarının, sırf fikirleri nedeniyle defalarca sürgün cezası almaları Esat Paşa’da düşüncelerini ve amaçlarını gizli tutma stratejisinin gelişmesine yol açmıştır.
Daha çocukluk çağlarında özgürlük, millî ruh, vatan, ülke yönetimi, geri kalmışlık üzerine yapılan tartışmaların içinde büyüyen; siyasal sorunların çözümüne yönelik faaliyetlerle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkide bulunan Esat Paşa, sadece göz hastalıkları alanında bilimsel çalışmalar yapmamış, aynı zamanda çeşitli sosyal ve siyasal örgütlerin kuruluşuna katılmış, yönetiminde yer almış, bazılarına da katkıda bulunmuştur. Bu nedenlerle, bu kitapta gerek kendisini etkileyen gerek kendisinin de içinde bulunduğu teşekküller ve onu çok fazla etkilemiş olan şahsiyetler de konu edilmiştir.
Derin bir araştırma ve belgelere dayalı kitabın hazırlanıp, basılmasında; çeşitli kaynakların bulunmasında Dr.Mete SOYTÜRK, Esat Paşa’nın torunu gazeteci-yazar Zeynep ATİKKAN-GÜLTEKİN, Esat Paşa’nın eşinin yeğeni gazeteci-yazar Sayın Hıfzı TOPUZ’un da büyük katkıları olmuştur. Bilim Dünyamıza bu değerli kitabı kazandırdıkları için, Bilim adamı, yazar, şair, musikişinas Prof.Dr.H.Kadircan Keskinbora’nın kişiliğinde hepsine teşekkür eder, başarılar dileriz.
ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mücadele’de Bir Işık
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
TARİHİ ANLAMAK ve öğrenmek
osmanlı devletinde sonun başlangıcı
Sosyo-Ekonomik Gelişmeler
Duyunu Umumiye (Genel Borçlar) Ve Reji İdaresi
Askeri Hareketlilik
Türk Aleyhtarı Faaliyetler
ESAT IŞIK'IN DOĞUMU
YENİ OSMANLILAR- JÖN TÜRKLER- GENÇ TÜRKLER
ESAT IŞIK PAŞA' NIN ASKERİ HEKİM OLARAK YETİŞMESİ
KADER KUYUSU
YEŞİL YURT PROJESİ
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINA DOĞRU
Avrupa Devletleri Arasındaki Çatışmaların Ana Noktaları
Büyük Devletlerin Osmanlı Devleti Üzerindeki Payları
Osmanlı Devletinin İttifak Girişimleri
Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşına Katılması
İTTİHAT ve TERAKKİ CEMİYETİ ve ESAT PAŞA
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI YENİLGİSİNDEN SONRA GENEL DURUM
ESAT PAŞA'NIN ÖZGEÇMİŞİNDEN ÖNEMLİ KESİTLER
Özel Hayatı
İkinci Eşi Makbule Hanım'ın Sarayla İlişkisi
Kişisel Özellikleri
19.-20. YÜZYILDA TÜRKİYE'DE OFTALMOLOJİ GELİŞİMİNE KISA BİR BAKIŞ TEŞKİLAT-I MAHSUSA VE ESAT PAŞA
Faaliyetlerin Sonuçları
Millî Mücadele ve Teşkilat-ı Mahsusa
Teşkilatın Görev Anlayışı ve Sonu
Teşkilat-ı Mahsusa Mensubu Esat Paşa
Hintli Casus Mustafa Sagir Olayı
ESAT PAŞA'NIN SİYASÎ TARİHİMİZDEKİ YERİ
Kütahya Sürgünü
ESAT PAŞA'NIN O DÖNEMİN SİYASÎ ORTAMINDA KONUMU
İngilizlerin Kara Listesine Girmesi
İstanbul'un İşgali
İSTANBUL'UN İŞGALİNDEN SONRA ESAT IŞIK PAŞA'NIN KONUMU ve MALTA SÜRGÜNÜ
Esat Paşa'nın Evine Baskın Yapılarak Tutuklanması
MALTA SÜRGÜNÜNDE ÜZÜNTÜLER
Esaretten Kurtulması
Esat Paşa'da Oluşan Hayat Dersi
CUMHURİYET DÖNEMİNDEN VEFATINA KADAR ESAT IŞIK PAŞA
MUSTAFA KEMAL PAŞA - ESAT PAŞA İLİŞKİSİYLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME
ESAT IŞIK PAŞA'NIN HEKİM OLARAK TIBBA HİZMETLERİ
İlk Çağdaş Göz Kliniğini Kurması
Eğitim, Öğretim ve İdari Hizmetleri
Esat Oftalmoskobunu Geliştirmesi
Yayınları
Deontolojiye Verdiği Önem
1902 Körlerin Durumlarının Düzeltilmesi Kongresi
ESAT PAŞA'NIN KÜLTÜR HAYATIMIZA KATKILARI
Şiirleri
Özlü Sözler Anlatan Beyit ve Dörtlükleri
Filozofik Tahlilleri
ESAT IŞIK PAŞA'NIN TIP VE OFTALMOLOJİ TARİHİMİZDEKİ YERİ
Ülkemizde Çağdaş Anlamda İlk Göz Kliniğinin Kurucusu
Hocalığı, Hekimliği, Cerrahlığı
Âmâların Eğitimiyle İlgili Çalışmaları
Tıbbi Yayınları
Buluşları
Ulaşılamayan Kitabı
kaynaklar
KRONOLOJİ
EKLER
Teknik Özellikler
Yazar: Prof. Dr. H. Kadircan Keskinbora
1. Baskı: Nisan 2010
Ebad: 13, 5 x 21-Sayfa: 432
Barkod: 9786056035579
Fiyat: 25 TL
www.somkitap.com-somkitap@gmail.com
Dağıtım: ALFA Yayınevi
Prof.Dr.KADİRCAN KESKİNBORA : ESAT IŞIK
Ayten Başabaş Dirier
T.C.İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Uzmanı
Mardin’in yetiştirdiği çok yönlü yazar ve bilim adamı Prof.Dr.Hıdır Kadircan Keskinbora’nın son eseri, “ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mücadele’de Bir Işık” Atatürk’ün bu direktifine uygun olarak hazırlanıp, Bilim Dünyasına sunuldu.
1 YAZAR : Prof.Dr.Kadircan KESKİNBORA
1959 yılında Mardin’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini aynı şehirde, yüksek öğrenimini Hacettepe Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Göz Hastalıkları konusunda 1987 yılında Uzman, 1999’ da Doçent, 2007’ de Profesör olan Keskinbora, hekimlik görevini yurdun çeşitli yerlerinde sürdürdü.
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Kurucu Dekanıdır. Şu anda Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesinde Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı olarak görevini sürdürmektedir. Göz Hastalıkları dışında tıbbın başka bir alanında, Deontoloji, Tıp Tarihi ve Etiği dalında ikinci doktorasını 2006 yılında tamamlayan Keskinbora Deontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı Başkanlığını da vekaleten sürdürmektedir.
Yerli ve yabancı bilimsel dergilerde çok sayıda makalesi yayınlandı. Ulusal ve Uluslararası kongrelerde, bilimsel veya bilgilendirici toplantılarda, radyo ve televizyon kanallarında konuşmacı, panelist, kurs eğitmeni veya konferansçı olarak çok sayıda konuşmalar yaptı.
Ulusal veya uluslararası bilimsel, sosyal ve sivil toplum kuruluşlarından bazılarına da üye olan Keskinbora İngilizce, Almanca ve Arapça bilir. Evli ve iki çocuk babasıdır.
Türk Musikisi solistliği, ud çalma, kitap okuma, şiir yazma ve fotoğraf çekimi hobileri olan H.Kadircan Keskinbora’nın bazı bestelerinin yanı sıra bilim, edebî, şiir alanında yayınlanmış kitap ve makaleleri ile kendi adıyla blogu da var.
http://www.keskinbora.com/Ana-sayfa.html
ESERLERİ
Şiir: 1-Yaban Gülü, 2-Mardin Düşünceleri, 3-Ben Suyum;
Edebiyat: 1-Düşünen Beyinlerin İnsanlığa Mirası: Özdeyişler
Bilimsel (Oftalmoloji) :
1- Oftalmolojide Sorularla Eğitim,
2- Oftalmolojide Sınava Doğru,
3-Oftalmoloji ile Kesişen Bilim Dalları
H.Kadircan Keskinbora’nın çok yönlü oluşunda, büyüdüğü ortam ve çevrenin duygularını bir sanatçı duyarlılığıyla etkilemesinin büyük rolü var. Her aydın Mardinli gibi;
“Dünyaya paylaşmak için geldiğini hissediyor; acıyı, sevinci, kederi, coşkuyu, hüznü...
Sevgiyle emek verildiğinde güzelliklerin ruhlara nüfuz edeceğini sade, gösterişsiz, akıcı diliyle anlatıyor. Şiirlerinde kâh, gülerek, kâh haksızlıklara haykırarak, kâh düşündürerek, kâh kendisiyle dalga geçerek, kâh coşarak, kâh ağlayarak yazdı, yazdı...”
Uzmanlık alanımla ilgili son eserini, hemşerisi olmanın gururuyla tanıtıyorum.
1 KİTAP : ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mücadele’de Bir Işık
Siyasette dürüstlüğü ve çalışkanlığıyla iz bırakan merhum Dışişleri Bakanı Hasan Esat Işık’ın (1916-1989) babası olan Esat Işık veya tarihimizdeki adıyla Mehmet Esat Paşa (3 Nisan 1865-1 Kasım1936-İstanbul) hem Osmanlı dönemindeki çalışmaları, hem de Millî Mücadele’deki unutulmaz çabalarına rağmen hakkında çok az bilgi bulunan gerçek bir rical(adam gibi adam) idi.
Askerî Tıbbiyeyi bitiren her Türk gibi çok yönlü bir bilim adamı olan Esat Işık Paşa’nın biyografisi paralelinde, XIX.yüzyılın sonu ile XX.yüzyılın ilk çeyreğindeki gelişmeler, bir devletin Tarihe gömülüşü ile yerini alan genç devletin kuruluş sancılarını sadece okumayacak, canlı, yalı, sürükleyici anlatımla o dönemi yaşayacaksınız. Osmanlı İmparatorluğu’nun yanısıra, Avrupa’nın önemli başkentlerine de götürecek olaylar dizisi bir roman gibi saracak, dağarcık bilgiyle donanırken, okumanın edebî zevki doruğa çıkacak… Güçlü tasvirlerle kendinizi o ortamda hissedecek, yaşanan acılar yüreğinizin bam telini titretirken, olumsuz koşullara karşın kazanılan başarılar, göğsünüzü kabartacak, en kötü anlarda bile bir umut kıvılcımı olacaktır…
*
XIX. yüzyılda Avrupa'nın tüm hızıyla Osmanlı Devleti’ne karşı başlattığı siyasî, ekonomik ve sosyal taarruzlar giderek şiddetini arttırırken; Avrupa'nın fikir hareketleri ile teknik ve teknoloji alanındaki ilerlemelerine yabancı kalan Osmanlı Devleti, bu taarruzlar sonucunda topraklarının çoğunu kaybederek, maddî ve manevî kayıplara da uğramıştır. Fransız İhtilâli’nden sonra Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yeşeren milliyetçilik ve bağımsızlık hareketleri, Osmanlı Devleti’ni de etkilemeye başlamıştır. Zincirleme kayıpların yanısıra, bu hareketler de Osmanlı Devleti’ni çok uğraştırıp, çöküşü hızlandırmıştır. Bu dönemde Abdülhamit yönetimine karşı muhalif hareketlerin yanı sıra, Dünya ve Avrupa’daki gelişmelerin paralelinde ülkenin içinde bulunduğu kargaşa ortamını ve çözümleri değişik bir bakışla değerlendiren yenilikçi hareketler de zemin bulmaya başlamıştır. Bu yenilikçi hareketlerin vücut bulduğu İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin ilk çekirdeklerinden biri Mekteb-i Tıbbiye’de oluşmuştur. Bu nedenle Mekteb-i Tıbbiye, Osmanlı Devleti’nin Batıya açılan pencerelerinden biri ve toplumsal yeniliklerin beşiği olmuştur. Buradan mezun olan o dönemin Türk hekimleri Batı Uygarlığını tanıyan, bilgileri ve ülke sorunlarına ilgileriyle de örnek olan insanlardı. Bundan ötürü, o dönemde, ülkenin kurtuluşuyla ilgili her hareketin içinde bir veya birkaç hekimin de var olması sürpriz değildi. Tıbbiye öğrencileri ve mezunları yenilikçi hareketlerin öncüsüydü.
Böyle bir ortamda Askeri Tıbbiye öğrenimi gören Esat Işık, çalışmaları ve faaliyetleriyle -kitabın yazarı gibi- çok yönlü bir şahıs olarak karşımıza çıkmaktadır. Esat (Işık) Paşa’nın yetiştiği dönem, dünyada olduğu gibi aynı zamanda ülkemiz için de güç bir dönem olup, çalkantılarla dolu bir kriz devresidir. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışı ve genç Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunu hazırlayan savaşlarla, güçlükler ve acılarla dolu bir dönemdir.
Bir taraftan modern bir Göz Kliniği kurma ve yerleştirme çabalarını gösterirken diğer taraftan oftalmoskop üzerinde çalışmalar yapmış, ayrıca çeşitli hasta incelemelerini de Fransızca makaleler olarak yayınlamıştır. Bu yoğun bilimsel çalışmalarını sürdürürken, öte yandan ülkemizin yaşadığı siyasal olaylarla da ilgisini aynı yoğunlukta devam ettirip, aynı zamanda halkımızın bilinçlendirilmesi kaygısıyla çeşitli çalışmaları da birlikte yürütmüştür. Ülkemizin en büyük düşmanının cehalet olduğuna inanan Esat Işık, bunca uğraşısının arasında cehaletle savaşım adına, “Cehalet Seyyieleri” adıyla Servet-i Fünun gazetesinde seri yazılar yazmıştır.
Esat Paşa’nın yaşamı Millî Mücadele ve Türk Göz Hekimliği’nden ayrı düşünülemez. Vatanın işgale uğraması nedeniyle siyasî hamlelerde bulunmuş, Millî Mücadele’miz çerçevesinde yapılan birçok girişimin içinde yer almıştır. İttihatçı olduğunu gizli tutan, temkinli ve dikkatli davranan Esat Işık, Birinci Dünya Savaşı ve onu izleyen mütareke felaketinden sonra, açıkça politika yapmaya başlamıştır. İttihat ve Terakki Partisi’nin kendini dağıtması üzerine ortaya çıkan politik boşluğu doldurmaya kalkışmıştır.
Yoğun siyasal çalışmaları kendisinin hekimlik yönünün önüne geçmiş ve siyasal hayatımızda da önemli bir yer edinmesine yol açmıştır. Bu siyasal çalışmaları sonucunda çeşitli ıstıraplara maruz kalmış, İngilizler tarafından tutuklanmış, Malta adasına sürgüne/esarete gönderilmiştir. Malta’da sürgündeyken de hekimlik sanatını icra etmiştir. Görevli İngiliz hekimlerin, yakın arkadaşı Ahmet Ağaoğlu’nun göz ameliyatını yapmaktan çekinmesi üzerine kendisi bu ameliyatı gerçekleştirmiştir.
Esat Işık Paşa derslerinde göz kliniğine ait bilimsel konuların dışında, ayrıca vatan ve millet sevgisine ilişkin telkinlerde bulunur, konuşmalarında da ahlakî tutum ve vatana sadakat için öğrencilerine öğütlerde bulunurdu.
Ülkemizdeki tıbbi gelişmelerde atılım sağlayan, yeni buluş, teknik veya alet geliştiren bilim adamlarımızın çabalarının aydınlatılmasına yönelik araştırmalar sınırlıdır. Bunların genişletilmesine ihtiyaç vardır. Güç bir dönemde yaşamış bulunan Dr. Esat Işık’ın hayatını, Türk tıbbına yaptığı katkıları inceleyen Prof.H.Kadircan Keskinbora; Paşa’nın Tıp, Kültür ve Siyasî Tarihimiz’deki yerini değerlendirmek ve yeni kuşaklara tanıtmak amacını gütmüştür.
Esat (Işık) Paşa’nın aynı evde bulunup yanında yetiştiği dayısı Menapirzade Nuri Bey, Osmanlı Devletinde meşrutî bir yönetimin oluşması için mücadele eden önemli bir grubun üyesiydi. Dayısının en samimi olduğu ve en çok görüştüğü arkadaşı Namık Kemal’di. Bu nedenle kendi yaşam öyküsünü anlatırken de ifade ettiği gibi Namık Kemal’den ve fikirlerinden bir hayli etkilenmiştir. Diğer arkadaşlarının başında Ziya Paşa, Tevfik Fikret gibi edebiyat alanının ileri gelenleri vardı; Esat Paşa’nın Servet-i Fünun dergisinin yazarları arasında olması da bu nedenle tesadüf eseri değildir. Dayısının ve arkadaşlarının, sırf fikirleri nedeniyle defalarca sürgün cezası almaları Esat Paşa’da düşüncelerini ve amaçlarını gizli tutma stratejisinin gelişmesine yol açmıştır.
Daha çocukluk çağlarında özgürlük, millî ruh, vatan, ülke yönetimi, geri kalmışlık üzerine yapılan tartışmaların içinde büyüyen; siyasal sorunların çözümüne yönelik faaliyetlerle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkide bulunan Esat Paşa, sadece göz hastalıkları alanında bilimsel çalışmalar yapmamış, aynı zamanda çeşitli sosyal ve siyasal örgütlerin kuruluşuna katılmış, yönetiminde yer almış, bazılarına da katkıda bulunmuştur. Bu nedenlerle, bu kitapta gerek kendisini etkileyen gerek kendisinin de içinde bulunduğu teşekküller ve onu çok fazla etkilemiş olan şahsiyetler de konu edilmiştir.
Derin bir araştırma ve belgelere dayalı kitabın hazırlanıp, basılmasında; çeşitli kaynakların bulunmasında Dr.Mete SOYTÜRK, Esat Paşa’nın torunu gazeteci-yazar Zeynep ATİKKAN-GÜLTEKİN, Esat Paşa’nın eşinin yeğeni gazeteci-yazar Sayın Hıfzı TOPUZ’un da büyük katkıları olmuştur. Bilim Dünyamıza bu değerli kitabı kazandırdıkları için, Bilim adamı, yazar, şair, musikişinas Prof.Dr.H.Kadircan Keskinbora’nın kişiliğinde hepsine teşekkür eder, başarılar dileriz.
ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mücadele’de Bir Işık
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
TARİHİ ANLAMAK ve öğrenmek
osmanlı devletinde sonun başlangıcı
Sosyo-Ekonomik Gelişmeler
Duyunu Umumiye (Genel Borçlar) Ve Reji İdaresi
Askeri Hareketlilik
Türk Aleyhtarı Faaliyetler
ESAT IŞIK'IN DOĞUMU
YENİ OSMANLILAR- JÖN TÜRKLER- GENÇ TÜRKLER
ESAT IŞIK PAŞA' NIN ASKERİ HEKİM OLARAK YETİŞMESİ
KADER KUYUSU
YEŞİL YURT PROJESİ
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINA DOĞRU
Avrupa Devletleri Arasındaki Çatışmaların Ana Noktaları
Büyük Devletlerin Osmanlı Devleti Üzerindeki Payları
Osmanlı Devletinin İttifak Girişimleri
Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşına Katılması
İTTİHAT ve TERAKKİ CEMİYETİ ve ESAT PAŞA
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI YENİLGİSİNDEN SONRA GENEL DURUM
ESAT PAŞA'NIN ÖZGEÇMİŞİNDEN ÖNEMLİ KESİTLER
Özel Hayatı
İkinci Eşi Makbule Hanım'ın Sarayla İlişkisi
Kişisel Özellikleri
19.-20. YÜZYILDA TÜRKİYE'DE OFTALMOLOJİ GELİŞİMİNE KISA BİR BAKIŞ TEŞKİLAT-I MAHSUSA VE ESAT PAŞA
Faaliyetlerin Sonuçları
Millî Mücadele ve Teşkilat-ı Mahsusa
Teşkilatın Görev Anlayışı ve Sonu
Teşkilat-ı Mahsusa Mensubu Esat Paşa
Hintli Casus Mustafa Sagir Olayı
ESAT PAŞA'NIN SİYASÎ TARİHİMİZDEKİ YERİ
Kütahya Sürgünü
ESAT PAŞA'NIN O DÖNEMİN SİYASÎ ORTAMINDA KONUMU
İngilizlerin Kara Listesine Girmesi
İstanbul'un İşgali
İSTANBUL'UN İŞGALİNDEN SONRA ESAT IŞIK PAŞA'NIN KONUMU ve MALTA SÜRGÜNÜ
Esat Paşa'nın Evine Baskın Yapılarak Tutuklanması
MALTA SÜRGÜNÜNDE ÜZÜNTÜLER
Esaretten Kurtulması
Esat Paşa'da Oluşan Hayat Dersi
CUMHURİYET DÖNEMİNDEN VEFATINA KADAR ESAT IŞIK PAŞA
MUSTAFA KEMAL PAŞA - ESAT PAŞA İLİŞKİSİYLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME
ESAT IŞIK PAŞA'NIN HEKİM OLARAK TIBBA HİZMETLERİ
İlk Çağdaş Göz Kliniğini Kurması
Eğitim, Öğretim ve İdari Hizmetleri
Esat Oftalmoskobunu Geliştirmesi
Yayınları
Deontolojiye Verdiği Önem
1902 Körlerin Durumlarının Düzeltilmesi Kongresi
ESAT PAŞA'NIN KÜLTÜR HAYATIMIZA KATKILARI
Şiirleri
Özlü Sözler Anlatan Beyit ve Dörtlükleri
Filozofik Tahlilleri
ESAT IŞIK PAŞA'NIN TIP VE OFTALMOLOJİ TARİHİMİZDEKİ YERİ
Ülkemizde Çağdaş Anlamda İlk Göz Kliniğinin Kurucusu
Hocalığı, Hekimliği, Cerrahlığı
Âmâların Eğitimiyle İlgili Çalışmaları
Tıbbi Yayınları
Buluşları
Ulaşılamayan Kitabı
kaynaklar
KRONOLOJİ
EKLER
Teknik Özellikler
Yazar: Prof. Dr. H. Kadircan Keskinbora
1. Baskı: Nisan 2010
Ebad: 13, 5 x 21-Sayfa: 432
Barkod: 9786056035579
Fiyat: 25 TL
www.somkitap.com-somkitap@gmail.com
Dağıtım: ALFA Yayınevi
- Toplam blog
- : 214
- : 5488
- Kayıt tarihi
- : 03.08.08
Emekli eğitimci, araştırmacı yazar, şairim. Ülkemin cennet ile cehennemi bir arada yaşadığı bir zama..