2012 Uluslararası Kooperatifler Yılı sona ererken

Biliyor musunuz uzun yıllardan beri yıpratarak unutturmaya çalıştığımız, kara deliklere yol açıyor diye karaladığımız kooperatifçiliği Birleşmiş Milletlerin 2012 yılını Uluslararası Kooperatifler Yılı ilan etmesi ile yeniden hatırladık. Dünyanın kooperatifçilik ile nasıl büyük başarılara imza attığını birçok kooperatifçiliğe gönül veren insanın yıllarca anlatmasına rağmen birçoğumuz yeni fark ettik. İngiltere’nin Almanya’nın, Amerika’nın Japonya’nın daha birçok ülkenin kooperatiflerin gücünü sonuna kadar kullandığını yeniden konuşmaya başladık

Hem de bu ülkede aydın geçinen insanlar bile bu yanıltıcı propagandanın etkisi ile hareket etti. Bazı siyasiler bile bu gerçeği uzun yıllar görmek istemediler. Hatta çoğumuz bardağa boş tarafından bakarak dolu tarafı görmek istemedik. Kooperatiflere şüphe ile baktık ve değerlendirdik. Diğer şirketlerin hatalarını görmeden, kooperatifçiliğin sorunlarını çözmeden, başarısız örnekleri ve sıkıntıları gündeme taşıdık.

En üzücü yanı kimileri kooperatifleri özelleştirmeye ve yeniden yapılandırmaya kalkıştılar. Yaparken bozduklarını bile anlamadılar. Kooperatifçilik hareketinin bir demokrasi hareketi olduğunu, birlikte sorun çözümü sağlayan model olduğunu düşünmeden hareket ettiler. Kooperatifleri yıpratırken gerçekte ülkeyi yıprattıklarını anlamadılar. İnsanların birlikte iş yapmaları, sorunlarını devlete yük olmadan çözme becerilerini sarstılar ve bu ülkenin tarih boyunca imece kültürü ile geçmişten geleceğe yürüdüğünü görmezlikten gelerek devletin yükünü daha da ağırlaştırdılar. Özel sektörün bütün sorunları çözeceğini sandılar. Gerçekte sorunun kooperatifçilikte değil bizlere olduğu ortaya çıktı.

Atatürk’ün yıllar önce İzmir İktisat Kongresinde işaret ettiği gibi işine gelmeyen bazı çevrelerin etkisi ile bizim insanımız kooperatifçiliğe uzaktır diyenlerin en alttan en üst yöneticisine kadar kooperatifçilik konusunda yanlışları ve doğruları bir daha gözden geçirdik. Kooperatifçiliğin bertaraf edilmesine sebep olanların bu ülkeyi nasıl bir yanlış sürece soktuğunu gördük. Bugüne kadar tanımadığımız kooperatiflerin neler başarabildiğine şahit olduk. Geri kalmış yörelerimizde istediğimiz gelişme sürecine giremeyen sanayi ve ticaret hareketinin eksilerini ve artılarını değerlendirdik. Yöre insanlarının kendi güçleri ile neler yapmaları gerektiğini ele aldık.   

Yıl boyunca dünyanın her yanında olduğu gibi ülkemizde de toplantılar yaptık, etkinlikler gerçekleştirdik. Dokümanlar ürettik. Stratejiler geliştirdik. Çok ciddi adımlar attık. Ülkemiz için önemli yanı Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını hazırladık. Bizzat Başbakan Tayyip Erdoğan bu strateji ve planı açıkladı.  Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı her vesile ile konuya verdiği önemi ve desteği dile getirdi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu süreç içinde yerlerini aldılar. Uzun dönemden beri arzulanan bir görüntü ortaya kondu.

20-23 Aralık 2012 tarihinde gerçekleştirilen 2012 Uluslararası Kooperatifler Yılı Kapanış Toplantısı ve ülkemizde ilk defa yapılan Kooperatifler Fuarı ile yılın kapanışı yapıldı. Fuarda kooperatiflerin öncelikle birbirleri ile olan ilişkileri açısından önemli adım atıldı. Topluma ve kooperatifçilik camiasına ümit veren mesajlar verdiler. Kooperatifçilik hareketinin neleri başarabildiklerini de gösterdiler. Kooperatifler ile ilgili kamu kuruluş ve yöneticileri ile anlamlı bir birlik ve beraberlik görüntüsü oluşturdular.

Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı Fatih Metin ve Müsteşar Yardımcısı Ziya Altunyaldız’ın kapanış toplantısındaki kooperatifçiliğin önemine değindikleri konuşmalarında 2012 Uluslararası Kooperatifler Yılının kapanış toplantısının bir kapanıştan çok bir başlangıç olduğunu söylemesi etkileyici bir açıklama idi. Kapanış toplantısının başta Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı Fatih Metin olmak üzere ilgili bakanlıklardan temsilcileri ve kooperatif Üst Örgüt Başkanları ve kooperatifçiler ile birlikte fuar açılışı için kesilen kurdele ile çiçek bahçesine dönüşmüş fuar alanında renk cümbüşüne dönmüş görüntü içinde bir bayram havasında eski ve yeni kooperatifçileri gördük.

 Tarihe tanıklık eden kooperatiflerin onca zor süreçten sonra bugünkü durumlarını gözledik. Diğer taraftan çoğumuzun tanımadığı, yapı ve işleyişleri hakkında bilgi sahibi olmadığımız birçok kooperatifi fuar vesile ile tanıma ve tanışma fırsatı bulduk. Pankobirlik, Tarım Kredi, Ecza Koop, Trakya Birlik, Karadeniz Birlik, Tariş Zeyinyağı, Pamuk, Üzüm, İncir Kooperatifleri Birlikleri, Gülbirlik, Fiskobirlik Güneydoğu Birlik, Antbirlik, Çukobirlik, Koza Birlik ve Gülbirlik, Orkoop,  Sürkoop, Tüskoop yanında sessizliğe bürünmüş mütevazı tavırları ile ön planda görünmeyen bazı küçük görülen kooperatiflerin gerçekte ne denli büyük başarılar elde ettiğini şahit olduk.

Huğlu Kooperatifinin kırsaldaki köy ve kasabalara örnek çalışmalarını, Çağdaş Eğitim Kooperatifinin şehirdeki insanlara yol gösteren ve devletin eğitim yükünü azalma yönündeki başarılarını, çiçek bahçesi içindeki Flora Çiçekçilik Kooperatifinin ülkeyi çiçek bahçesine dönüştüren kayıtlı ve örgütsel yapısını, Orkoop ve Köy Koop çatıları altında yer alan Bademli Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin doku kültürü ile ürettiği fidanları, zeytin, zeytinyağı ve süt ürünleri ile ilgili çalışmalarını, Kulaca Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin yıllardır sürdürdüğü Salca ve diğer tarımsal ürünler ile ilgili çalışmalarını, Manisa Bölge Birliği çatısı altındaki kooperatiflerin Zeytin ve Zeytinyağı ile el sanatları konusundaki çalışmalarını, Göreme Turizm Kooperatifinin ve Turizm Geliştirme Vakfının Turizm kooperatifleri konusundaki çalışmalarını bizzat kendilerinden dinledik. Kooperatifçiliğe ömrünü vermiş duayen insanlardan dünün ve bugünün değerlendirmesini konuştuk. Yıllarını kooperatifçiliğe ve kalkınmaya adamış bir kadın kooperatifçinin ağzından kooperatifçilikte cinsiyet ayrımına karşı çıkışın haklı ve yerinde yaklaşımını öğrendik.

Özetle gerek toplantı gerekse fuar kapsamında çok önemli bilgiler edindik, kooperatifler ve kooperatifçileri, kooperatiflerin fedakâr ve vefakâr çalışanlarını tanıdık. Geçmişin hatalarını, neleri kaybettiğimizin ve bugün neleri kazanabileceğimizin daha farkına vardık. Günümüzdeki sorunların birçoğunun kooperatifler eliyle çözülebileceğine bir kez inandık.

17 Ekim 2012 tarihinde açıklanan Strateji ve belge çerçevesinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığının yetkililerinin açıkladığı gibi bu yılın kooperatifler yılının kapanışından çok başlangıç yılı olması dileği ile devleti ve kooperatifçileri olarak yeni bir yola çıktık.  Bu yolda dünya uygulamalarını görerek, geçmişin hatalarını yapmadan, bir daha geçmişe yanmadan, fikir birliği ve gönül birliği içinde kooperatifçilik ilkelerini bilerek ve uyarak yola devam etmeliyiz.

Gelecekte gelişmiş ülkelerdeki gibi tek ve güçlü bir üst örgüt çatısı altında ve organizasyonunda, birlik ve beraberlik görüntüsü içinde, daha büyük ve etkili kooperatifler olarak ulusal ve uluslararası fuarlarda ve toplantılarda bir arada olmalıyız.