2014 Nobel Ödülleri

7-14 Ekim tarihleri arasında bizlerin gündeminde bayram tatili dönüşleri, sınırlarımız yakınlarındaki kanlı savaş oyunları, bunun yurtiçine yansıyan sinir bozucu karmaşası başrol oynarken, dünyada ise geleneksel Nobel ödülleri birer ikişer sahiplerini bulmakta...  Alfred Nobel'in vasiyeti uyarınca İsveç Kraliyet Akademisi tarafından insanlığa hizmet amacıyla 1901’den bu yana her yıl verilen Nobel ödüllerinin sahipleri (sırasıyla Tıp, Fizik, Kimya, Barış, Edebiyat  ve son olarak da Ekonomi dallarında) açıklandı. Tüm Nobel ödülleri, 10 Aralık'ta Stockholm'de düzenlenecek törenle sahiplerine takdim edilecek. Ödül sahipleri bu arada 8 milyon İsveç Kronu (920 bin Euro) değerindeki ödüllerini de alacak ya da –birlikte alanlar- aralarında paylaşacaklar.

Gençlerimizin kısa dönemde çok para kazandırmayacak mesleklere, özellikle de temel bilimler dallarındaki eğitime ilgilerinin giderek yok olduğu bir dönemdeyiz! Bazı üniversitelerimizin Fizik, Kimya, Biyoloji gibi temel bilimler bölümleri ile ilgili Mühendislik bölümleri öğrenci yetersizliği nedeniyle kapanma tehlikesi ile karşı karşıyayken, koca koca profesörler bölümleri kapanmasın diye resmen öğrenci avındadır. Öte yandan ülkemiz ILO istatistiklerine göre, 40 ülke içinde, “15-29 yaş gruplarında, çalışmayan, iş aramayan, okumayan, stajda ve askerde olmayan” insanlar açısından yüzde 34,6 oranıyla ve açık farkla birincidir.

 "Az çaba çok para, yoksa yat baba, kadınsan ev hanımı ol doğur, erkeksen kalk dövüş baba!" zihniyetine yüzde 35 oranında teslim olmuş durumdaki gençlerimiz için bu türden ödüller ve haberler umarız ki bir ölçüde uyandırıcı ve özendirici olur! Tabi ki bu durumu değiştirmek için ciddi bir planlama anlayışıyla radikal dönüşüm ve değişiklikler yapmayan devlet için de...

2013 Nobel Barış Ödülü'ne Kailash Satyarthi ile Malala Yousafzai birlikte  layık görüldüler.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından yapılan açıklamada,  toplam 278 aday ile rekor başvurunun bulunduğu 2014 Nobel Barış Ödülü'ne, Kailash Satyarthi ile Malala Yousafzai’nin, “çocukların ve gençlerin üzerindeki baskıları karşı savaştıkları ve çocukların eğitim hakkı için verdikleri mücadeleler için” layık görüldükleri belirtildi. Malala Yuzufzai Pakistanlı kız çocuklarının eğitim hakkı için çok zorlu mücadeleler veren bir genç kız... Taliban tarafından başından vurulan Pakistanlı eğitim gönüllüsü  Malala, 12 Temmuz 2013'de (16’ıncı doğum gününde) Birleşmiş Milletler Çocuk Meclisi’nde bir konuşma da yapmıştı. Geçen yıl da ödül için adı geçen Malala'nın yaşının çok genç oluşu ve bu nedenle Ödül'ün ağırlığını taşıyacağı sürenin uzunluğunun sorun teşkil edebileceği tartışılmıştı.

60 yaşındaki Kailash Satyarthi ise 1990’lı yıllardan bu yana çalıştırılan çocuklar için mücadele ederken kurduğu dernek (Bachpan Bachao Andolan Örgütü) köle olarak çalıştırılan 80 binden fazla çocuğun serbest bırakılmasını, tedavi görmesini ve eğitim almasını sağlamakta...  Ama yine de kendisinin seçiminde Ödül verilirken -bölgeye yönelik- Hindistan/ Pakistan arasındaki politik dengenin gözetilmiş olabileceği düşüncesi de akıllara gelmekte... 

Bu yıl, aralarında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a kadar tartışmalı birçok kişinin aday olarak adının geçtiği Nobel Barış Ödülü, iki yıl aradan sonra yeniden 'gerçek kişilere' verilmiş oldu. Söz konusu ödül geçen yıl başkanlığını Türk Büyükelçi Ahmet Üzümcü’nün yaptığı Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne verilmişti. Aynı ödülü 2012 yılında ise yine bir tüzel kişilik olan Avrupa Birliği, (Avrupa'da barış, uzlaşma, demokrasi ve insan haklarının ilerletilmesindeki rolünden dolayı) almıştı.

  2014 Nobel Edebiyat Ödülü bu yıl Fransız yazar Patrick Modiano'ya verildi. Fransız yazarın ödüle uzanması birçok kişi için sürpriz niteliği taşıyor. Keza bu yılki Edebiyat Ödülü için Philip Roth ve Haruki Murakami gibi dünyaca ünlü yazarlar çok daha ön planda görünüyordu.  Patrick Modiano 1945 Paris doğumlu, evli ve iki kız çocuğu babası. Kendi ülkesinde iyi tanınan yazar, başka ülkelerde pek tanınmasa da 1978 Goncourt, 2010 Yaşam boyu Gelişim için Fransa Enstitüsü "Cino  Del Duca Büyük Ödülü" ve  2012 "Avrupa Edebiyatı için Avusturya Devlet Ödülü" sahibi. Eserlerinde sade dili ve kısa cümleleriyle “Modiano stili”ni yaratan yazar ana tema olarak Nazi işgali, Yahudilik ve kimlik kaybı gibi konuların yanı sıra "20. yüzyıl kent insanının yakın geçmişini buruk bir hüzünle hatırlayışını da" sık sık işlemekte ve bazı ünlü eleştirmenlerce "çağımızın Marcel Proust'u" olarak da nitelendirilmekte...

Yahudi bir ailenin oğlu olan Modiano, çocuk yaştayken anne ve babası boşandığı için o yılları, kendisi için "kaotik bir dönem" olarak nitelendiriyor. Patrick Modiano'nun en ünlü romanı ise 1978 Goncourt ödülünü almasını sağlayan ve hafızasını kaybeden bir dedektifi anlatan "Rue des boutiques obscures" (Missing Person) isimli roman... Edebiyat deryasında asıl uğraş alanı roman olan yazarın ayrıca çocuk kitapları ve film senaryoları da bulunmakta. Yeni Nobel'li Fransız yazarın dilimize çevrilen eserleri de bulunmakta. Bunlardan bazıları; "Bir Sirk Geçiyor", "Babam ve Ben", "Bir Gençlik", "Kötü Bir İlkbahar" ve "Yıkıntı Çiçekleri". 

Nobel Edebiyat Ödülü geçen yıl ise "modern kısa hikâyenin ustası" olarak nitelendirilen Kanadalı yazar Alice Munro'ya verilmişti. 2006 Nobel Edebiyat ödülünü alan (ve bu Ödül'e sahip en genç iki yazardan biri olan) Orhan Pamuk’dan yedi yıl sonra aynı ödüle lâ yık görülen Kanadalı  kadın yazar da, Modiano gibi spot ışıklarından pek hoşlanmaması, bu nedenle de nadiren röportaj vermesiyle bilinmekte...  

  2014 Nobel Fizik Ödülü mavi LED ışıklarını icat eden üç Japon profesöre verildi. BBC Türkçe’nin haberine göre “Işık yayan diyot” (LED) ışıkları, Profesör Isamu Akasaki, Hirişo  Amano ve Şuji Nakamura tarafından icat edildi. İcat, aydınlatmada enerji tasarrufu açısından çığır açtı. İsveç Kraliyet Bilim Akademisi konuyla ilgili yaptığı açıklamada; buluşun 20 yaşında olduğunu ancak günümüzde tamamen yeni bir madde olan ve herkesin istifade ettiği beyaz ışığın bulunmasına katkıda bulunduğu belirtildi. Nobel Komitesi ise ödülü kazanan bilim insanları için “herkesin başarısız olduğu bir şeyi başardılar” ifadelerine yer verdi.

Söz konusu bilim adamlarının buluşu günümüzde birçok elektronik cihazda kullanılmakta ve enerji tasarrufu sağlayan aydınlatma sistemlerine imkân sağlamakta...Haberi Japonya’da uyanır uyanmaz aldığını söyleyen Profesör Şuji Nakamura, basın toplantısında “Bu inanılmaz bir his” şeklinde konuştu.

Nobel Fizik Ödülü geçen yıl; 'Tanrı parçacığı' olarak bilinen 'Higgs Bozonu'nu teorimini ortaya atan İngiliz fizikçi Peter Higgs ile Belçikalı fizikçi Françoise Englert'e gitmişti   

 2014 Nobel Tıp Ödülü ise, John O’Keefe ile Norveçli araştırmacı May-Britt ve Edvard Moser çiftinin... Yani üç araştırmacı-uygulamacı bilim insanın... Komite, O'Keefe ve kaşif çiftin, beyinde konumlama sistemini oluşturan hücreleri keşifleriyle Tıp Ödülü’ne layık görüldüklerini, keşiflerinin, beynin “bizi çevreleyen alanın haritasını nasıl çizdiğinin ve karmaşık bir ortamda nasıl yol alabildiğimizin” izah edilmesine yardımcı olduğunu açıkladı. Açıklamada ayrıca John O’Keefe’nin, bu konumlandırma sisteminin ilk bileşeni olan sinir hücresini 1971 yılında keşfettiği, Moser çiftinin de hassas yön bulma için koordinat sistemini meydana getiren bir tür sinir hücresini tanımladığı belirtildi. Komite, beynin konumlandırma sistemi konusundaki bilginin, Alzheimer hastası kişileri etkileyen “yıkıcı uzamsal hafıza kaybına zemin teşkil eden mekanizmanın anlaşılmasına” yardım edebileceğini bildirdi.