23 Nisan ve çalışan, yoksul, kimsesiz, korumasız çocuklar için gecikmiş bir yazı...

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı için bir şeyler yazmaya pek istekli değildim, bu aralar rahat düşenemediğim den sanıyorum. Sonra birşeyler takıldı düşüncelerime ve blog için de yazılmış 23 Nisan yazılarını araştırdım. Bir çok yazıyla karşılaştım, fakat eksik kalan bir şeyler vardı. Her yazı sahibi 23 Nisan için bilinen anlamların etrafın da tekrarlamalar yapıyor göründü bana. Eksik olan ise; 87 yıl sonra ülkemiz çocuklarının gerçek hal ve durumlarının ne olduğun dan kimsenin söz etmemesiydi. Resmi törenler de ve okul törenlerin de söylenilenler her şeyi güllük-gülistanlık göstermekte ve biz de önümüze yapay olarak konulan bu tablodan pek rahatsızlık duymamaktayız. En azından, kendi çevrelerimiz de çocukların durumun hiç de "parlak" olmadığını görmemize rağmen! Aşağıda, TESK'in internet sayfasından alınmış olan kısa bir yarı-resmi açıklama ve ardından, Çocuk Vakfı'nın yapmış bulunduğu ayrıntılı bir araştırma- incelemeye dayanan, somut ve gerçek bilgileri bulacaksınız. Yazıyı okuduktan sonra kendinize şunları sormanızı isterim;

*BU ŞARTLAR ALTIN DA YAŞAYAN ve HALLERİN DE DOĞRU-DÜRÜST HİÇ BİR İYİLEŞME SAĞLANMAMIŞ ve SAĞLANMAYAN BU ÇOCUKLARIN, BÜYÜDÜKLERİN DE NELERE İNANMASINI BEKLERSİNİZ!

*ŞİMDİ Kİ "BÜYÜKLERİN", BU HALLERDEN GEÇMİŞ OLANLARINDAN HER HANGİ BİR TOPLUMSAL İNANÇ BEKLENTİNİZ OLABİLİRMİ?

Şuna da dikkat etmemiz gerekiyor; bu araştırmalardan sonraki yıl , hepimizin birlikte yaşadığı (2000-2001) ekonomik bunalımı gerçekleşti ve o günlerden beridir de çocuklar üzerine hiç bir resmi araştırma yapılmamış. Çocukların durumun ne olduğunu artık siz nasıl hayal edebilirseniz; ben kişisel olarak bilmiyorum, hayal edemiyorum.

TESK açıklamaları

* Ülkemiz nüfusunun yaklaşık % 25’ni (16 milyon) 6-17 yaş grubu oluşturmaktadır (DİE 1999 Hanehalkı İşgücü Anketi).

* Bu çocukların % 78’i okula devam etmekte,

* 15-17 yaş grubunda okula devam oranı ise % 51’e düşmektedir.

* DİE’nin Ekim 1999 Çocuk İşgücü anketine göre 6-17 yaş grubunda bulunan 16 milyon çocuğun

% 10’u (1 milyon 635 bin) ekonomik işlerde,

% 29.7’si (4 milyon 785 bin) ise ev işlerinde çalışmaktadır.

* Ekonomik işlerde çalışan çocukların yaklaşık % 57’si tarım,
yaklaşık % 22’si sanayi, % yaklaşık 20’si ise ticaret ve hizmet sektöründe çalışmaktadır.
(Kaynakça: TESK / Ülkemizde Çalışan çocuklar)

Çocuk Vakfı açıklamaları

* Dünya çocuk nüfusu 2 milyar 850 milyon.

* Dünya çocuk riski ortalama puanı 30.

* Dünyanın 192 ülkesi arasında GSMH ise yılda 100 dolarla 45.100 dolar arasında değişiyor.

* 600 milyon çocuk, yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

* Her beş çocuktan biri yoksul.

* Gelişmekte olan ülkelerde 5 yaşın altındaki 200 milyon çocuk mutlak yoksulluk düzeyinin altında mücadele veriyor.

* Gelişmekte olan ülkelerde yaşları 5 ile 14 arasında olan 252 milyon çocuk işçi yanında, yaşları 5 ile 11 arasında 50-60 milyon kadar çocuk da tehlikeli koşullarda çalışıyor.

* Çalışan çocukların yüzde 61'i Asya'da, yüzde 32'si Afrika'da, yüzde 7'si Latin Amerika ve Karaipler'dedir.

* Afrika'daki çocukların yüzde 41'i ekonomik aktivitenin içindedir. Yoksulluk içinde yaşayan çocuk sayısı 10 yıl öncesine göre daha fazladır.

* Yılda 2 milyon çocuk her yıl "seks pazarı"na sürülüyor.

* Dünya çocukları kötü davranışa, ihmale, şiddete, cinsel tacize, sömürüye maruz kalan, uyuşturucuya kurban giden çocuk sayısında sürekli artış gözleniyor. Kız ve erkek çocuklar arasında eşitsizlikler yaygınlaşıyor.

* 1 milyar 100 milyon çocuk sağlıklı ev ortamından uzak büyüyor.

* Sokakta yaşayan çocukların sayısı 90 milyon.

* Özürlü çocuklar eğitim ve sağlık haklarından yararlanamıyor. Dünya çocuklarının yüzde 85'i sorunlu büyüyor.

*** EĞİTİM

* 130 milyon okul çağı çocuğu okuma yazma bilmeden yeni binyıla adım attı. Okula gitmeyenlerin % 60'ı kız çocuklarından oluşuyor.

* BM Nüfus Fonu 2000 Raporu'na göre yaklaşık 60 milyon kız çocuğu ihmal ya da öldürülmeleri sonucu kayıptır.

* ILO'nun tahminlerine göre çalışan 252 milyon çocuk eğitimden sınırlı olarak yararlanıyor.

* Sanayileşmiş ülkelerdeki çocukların yüzde 98'i okula kayıtlı olduğu halde bu ülkelerde şiddet önemli çocuk sorunu olmaya devam ediyor. Dünya çocukları fiziksel ve psikolojik istismara maruz kalıyor ve sorunları en aza indirgenmiş çocuklarda da bu oran yüksektir.

*** SAĞLIK, BESLENME, AÇLIK

* Her gün 30.500 çocuk önlenebilir hastalıklardan dolayı ölüyor.

* Dünya doğum ortalaması yüzde 2.5.

* Beş yaş altı ölüm oranı binde 80. Bebek ölüm oranları hâlâ yüksek.

* 800 milyon çocuk ve yetişkin açlık sınırında yaşıyor.

* Gelişmekte olan ülkelerde 174 milyon çocuk (0-5) yetersiz besleniyor.

* BM'nin ulaşabildiği aç insan sayısı ise 89 milyon.

* Dünya genelinde çocukların yüzde 71'i temiz su içebiliyor.

* Her yıl 4 milyon bebek bir aylık olmadan ölüyor.

* Hamilelik ve doğumdaki yetersiz sağlık koşulları nedeni ile 600 bin anne hayatını kaybediyor.

* Acil tedbir alınmazsa 1 milyon çocuk AIDS kurbanı olabilir.

*** SAVAŞLAR, MÜLTECİ ÇOCUKLAR

* 7-14 yaşları arasında 300 bin çocuk aktif olarak savaş ve silahlı çatışmalara katılıyor.

* Son 10 yılda savaşlarda ölen çocuk sayısı 2 milyon 325 bin.

* Savaşlarda 16 milyon çocuk psikolojik travma geçirdi. 15 milyonu evsiz.

* Mülteci çocuk sayısı 5 milyon 433 bin kişidir. Mülteci çocukların 2 milyonu ailesinden ayrılmış çocuklardır. Toplam mülteci sayısı 21 milyon 459 bin 620'dir.

* Son bir aydır Filistin'de her gün en az bir çocuk kurşunlanarak vahşice öldürülüyor.

*** TÜRKİYE'NİN ÇOCUKLARI ***

* Türkiye'nin 0-18 yaş arası çocuk nüfusu 26 milyon.

* Yıllık doğum sayısı 1 milyon 400 bindir. Yıllık ortalama nüfus artış hızı 1.9'dur.

* Nüfus kaydı olmayan 0-4 yaş altı çocuk yüzdesi 26.6.

* Bebek ölüm oranı binde 37'dir.

* Koruyucu ailelerle yaşayan çocukların oranı yüzde 1'dir.

* Türkiye nüfusunun yüzde 36'sı yoksuldur ve bu oranın yüzde 17.5'i yoksulluk sınırının altındadır.

* Kimsesiz çocuk sayısı 800 bin civarındadır.

* Sokak çocuklarının en kötümser tahminlere göre sayısı 6 bindir.

* Türkiye'de çocuk istismarı giderek yaygınlaşıyor. Çocuk istismarının en yüksek oranını psikolojik ve fiziksel istismar türleri oluşturuyor. Çocuğa karşı işlenen suçlarda son 5 yılda artış gözleniyor. Örselenen, cinsel tacize ve şiddete maruz kalan çocuklara yönelik hak ihlâllerinin izlenmesi yapılamadığı gibi çocuk istismarına yönelik projelerin uygulanmasına başlanamıyor.

* Çocuklar reklâm, müzik ve gösteri dünyasında yoğun bir şekilde örseleniyor ve tecimsel yaklaşımların aracı durumuna getiriliyor.

* Türkiye'de çocuğa karşı işlenen suçlar her geçen yıl artıyor. Sanık sandalyesine çıkan ve ıslahevlerinde yaşayan çocuk sayısında da artış gözleniyor.

* 15-24 yaş arasındaki intihar oranı yükseliyor.

* Türkiye'de işkence görenlerin yüzde 10'u çocuk.

*** SAĞLIK BESLENME

* Bebek ölümleri şehirlerde yüzde 23.3;

* nüfusu binin altında olan yerleşim yerlerinde bu oran %49.5'dir.

* Bebek ölüm hızı açısından bölgesel farklılıklar aşılamamıştır.

* Hiç aşı olmayan çocuk oranı yüzde 4'tür.

* Türkiye'de her üç çocuktan biri sağlıklı beslenemediği için gelişme ve büyüme bozukluğu içinde büyümektedir.

*** EĞİTİM

* Türkiye'de okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocuk oranı yüzde 8.8'dir.

* Eğitimde cinsiyetler arasında ayrımcılık vardır; kadınlar için oran yüzde 22.4, erkekler için ise yüzde 6'dır.

* 7-13 yaş arası okula kayıt olmayan kız yüzdesi 31.9'dur.

* 7-13 yaş arası okula kayıtlı olmayan erkek çocuk yüzdesi 21.2'dir.

*** ÖZÜRLÜ ÇOCUKLAR

* Türkiye'de 0-18 yaş grubunda 9 milyon özürlü ya da özel ihtiyaçları olan çocuk yaşamaktadır.

* Özürlü çocukların okullaşma oranı yüzde 2 civarındadır.

*** ÇALIŞAN, SÖMÜRÜLEN TÜKETİLEN ÇOCUKLAR

* Türkiye'de her 5 çocuktan 1'i çalışıyor.

* 6-14 yaş grubunda çalışan çocuk sayısı 1.07;

* 15-19 yaş grubu çocuk sayısı ise 2.4 milyondur.

* 12-19 yaş grubundaki 3.639.050 kişinin toplam işgücü içindeki oranı yüzde 17.2'dir.

* Sağlığa zararlı işlerde çalışan çocukların oranı yüzde 60'dır.

* Çocukların yüzde 50'den fazlası stresli ortamda çalışıyor, yüzde 60'dan fazlası eve yorgun geliyor ve yüzde 80'den fazlasının boş zamanı yok.

* Çalışan çocukların yüzde 57'si güvenliksiz ve sağlıksız koşullarda çalışmaktadır.

20 Kasım 1999 Çocuk Hakları Günü
HAKLARI ÇALINMIŞ ÇOCUKLAR RAPORU

Çocuk Vakfı, 20 Kasım 1999 Çocuk Hakları Günü nedeni ile Hakları Çalınmış Çocuklar Raporu hazırladı.

HAKLARI ÇALINMIŞ DÜNYA ÇOCUKLARI

Dünyanın nüfusu 12 Ekim 1999'da 6 milyar sınırını aştı.

* Doğan her üç çocuktan biri kayıt dışı kalıyor. Dünya çocuk nüfusu ise 2 milyar 700 milyon.

* Dünyada dakikada 247 bebek doğuyor, 99 kişi ölüyor.

* Dünyanın nüfusu dakikada 148 kişi artıyor.

* Doğurganlığın en yüksek olduğu Afrika'da kadın başına 5.1 çocuk düşüyor.

* Her yıl dünyada 15 milyon çocuk anne oluyor. 15-18 yaş arası doğum oranlarında son beş yılda artış gözleniyor. Kız ve erkek çocuklar arasındaki eşitsizlik yaygınlaşıyor. Çocuk ölüm oranları hâlâ çok yüksek.

* Çocuk ölüm oranları aynen devam ederse 2000'li yıllarda 175 milyon çocuk 5 yaşına varmadan ölecek.

* 8 bini ishalden olmak üzere her gün ölen çocuk sayısı 35 bin.

* Önlenebilir veya tedavi edilebilir hastalıklardan ölen çocuk sayısı (her yıl) ise 4 milyon.

* 160 milyon çocuk bulaşıcı hastalık tehditi altında.

* 800 milyon çocuk yeterli ve sağlıklı beslenemiyor.

* 1 dakikada açlıktan ölen çocuk sayısı 15.

* 400 bin çocuk temiz su içemiyor.

*165 milyon çocuk yetersiz beslenmeden dolayı büyüme ve gelişme bozukluğu içinde büyüyor.

* Önlem alınmazsa 2010 yılına kadar 1 milyon 100 bin çocuk AIDS kurbanı olabilir.

* 100 çocuktan 30'u yoksul (Gelişmiş birkaç Avrupa ülkesi dışında). 220 milyon çocuk mutlak yoksulluk düzeyinde yaşıyor.

* 1 milyar çocuk sağlıklı ev ortamından uzak büyüyor.

* 5-14 yaş grubunda 272 milyon çocuk çalıştırılıyor. Bu çocukların 150 milyonu güvencesiz, sağlıksız ve ağır işlerde çalıştırılıyor.

* Aileleri tarafından terkedilen çocukların 130 milyonu ağır işlerde çalışıyor; fuhşa ve dilenciliğe alıştırılıyor.

* Özürlü çocuklara karşı dünya özürlü kalmayı sürdürüyor.

* 100 çocuktan 24'ü okuma-yazma bilmiyor.

* 130 milyon çocuk okul çağında oldukları halde eğitimden hiç yararlanamıyor.

* Savaşlar yüzünde sakat kalmış çocuk sayısı 6 milyon.

* 16 milyon çocuk psikolojik travma geçirdi.

* 10 milyon çocuk mülteci.

* 20 milyon çocuk evsiz.

* 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana 0-18 yaşları arasında şiddete maruz kalmış, kimsesiz ve özürlü çocuk sayısında artış sürüyor. Dünya çocuk haritası kötü davranışa, ihmale, şiddete, cinsel tacize, sömürüye uğrayan uyuşturucuya kurban giden çocukların sayısında artış olduğunu gösteriyor.
Dünya çocuklarının yüzde 85'i sorunlu büyüyor.

Umut Var... Ve Hep Olacak

*** TÜRKİYE'DE HAKLARI ÇALINMIŞ ÇOCUKLAR ***

* 0-18 yaş grubunda çocuk nüfusu 28 milyon.

* Her yıl 1 milyon 358 bin bebek dünyaya geliyor. Bebek ölüm hızı binde 41.

* Doğan her bin bebekten 40'ı bir yaşına varmadan ölüyor.

* Türkiye nüfus piramidinin tabanında bulunan 0, 1 ve 3 yaşındaki çocukların sayısı azalıyor. Nüfus artış hızımız 1.9. Türkiye'de nüfus giderek yaşlanıyor.

* İlköğretim çağı çocuklarını kapsayan 7-14 yaş gruplarının dahil olduğu çocukların toplamı 10 milyon 613 bin.

* İlköğretimde okullaşma oranı yüzde 89.6.

* 725 bin çocuk eğitim ve öğretim imkanından yararlanamıyor.

* Her yıl 125 bin çocuk okuma yazma dahi öğrenemeden zorunlu eğitim çağı dışında kalıyor.

* 100 çocuktan 21'i okuma-yazma bilmiyor. Kitap okuma alışkanlığı giderek azalıyor.

* Kimsesiz çocuk sayısı 700 bin,

* himaye edilen çocuk sayısı ise 21 bin 200.

* Çocuk işçi oranı yüzde 32.

* Devlet İstatistik Enstitüsü'nün araştırmasına göre 6-14 yaş arasındaki toplam 11 milyon 889 bin çocuğun 3 milyon 848 bini çalışıyor. Ancak Türkiye'de 6 milyon çocuğun çalıştığı tahmin ediliyor.

* Çalışan çocukların yüzde 54'ü sigara, yüzde 6'sı içki içiyor.

* Çalışan çocukların yarısından çoğu okuma-yazma bilmiyor.

* Türkiye'de çalışan çocuk ve gençlerin yüzde 95'inin tamamını yakını küçük ve orta boy işletmelerde (K.O.B.i) istihdam ediliyor.

* İstihdam edilen çocukların yüzde 39'u ailelerine katkıda bulunuyor.

* 4 çocuktan yalnızca biri sigarasız ortamda büyüyor.

* 20 bin çocuk sokakta yaşıyor.

* Çocuk suçlarında ve sanık sandalyesine çıkan çocuk sayısında artış gözleniyor.

* Çocukların yüzde 72'si anne-baba, yüzde 22'si öğretmen dayağı yiyor.

* Her üç çocuktan biri istismara uğruyor. Çocuk ıslah evlerinde yaşayan çocuk sayısında önceki yıllara oranla artış oldu.

* Türkiye'de 10 milyon çocuk yoksul.

* 3 milyonu yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

* En yoksul çocuklar Doğu, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgesinde yaşıyor. (Her dört çocuktan
biri yoksul.)

* Yine her dört çocuktan biri hiç bir sosyal güvenceye sahip değil.

* On çocuktan biri özürlü.

* Depremden birinci derecede zarar gören çocuk sayısı 400 bin.

Umut Var... Ve Hep Olacak!

(Mustafa Ruhi ŞİRİN)
(Çocuk Vakfı Başkan)

Blog yazım tarihi: 28-04-08