4:3 ve 16:9 televizyonlar

İki yıl önce onaltıya dokuz (16:9) ekranda dörde üç (4:3) yayın izleme alışkanlığının ne kadar yaygın olduğunu anlatmıştım (1). Geçen zamanda değişen birşey olmadı, o zamandan buyana geniş ekran televizyonların sayısı kat kat arttı ve böylece ekran zevksizlerinin sayısı da kat kat artmış oldu.

Onları ekran zevksizi olarak tanımlayarak haksızlık ettiğimi düşünmüyorum. Bir dolu para verip LCD veya Plazma televizyon almışlar ama bu ekranları doğru kullanamıyorlar. Aldığı geniş ekranlı televizyonlarının ekranı tamamen dolu olacak diye maçları yumurta gibi bir top ve cüce futbolcu görüntüleriyle izlemekten rahatsız olmuyorlar. Aslında herkesi kısa boylu görerek mutlu olanlar olabileceğini de gözardı etmiyorum.

Yüksek çözünürlüklü, geniş ekran televizyonlar ne için alınır? Görüntüler daha büyük ve güzel olsun diye. Bu amaçla o güzelim televizyonu alıp, sonra o ekranda boyu yüzde 25 kısalmış insan görüntüleri izlemek normal bir alışkanlık mıdır?

Evimdeki eski televizyonlarım görevlerini yaptığı sürece yeni televizyon almayı asla düşünmem. Şu anda iki televizyonum da dörde üç oranı olan tüplü televizyonlardan. Onlardan biri bozulursa yerine alacağım televizyon artık tüplü olmaz, makul büyüklükte 16:9 oranı olan bir LCD televizyon alırım.

Şu anda televizyon yayınlarının çoğu 4:3 oranında yapılıyor. 50’ye yakın kanal bulunan Kablo’da yayınların tümünü taradığımda iki kanalın RTL ve BBC World’ün yayınlarının 16:9 yapıldığını gördüm. Kullandığım televizyonun 16:9 ve 4:3 arasında otomatik algılaması olmasına karşın görüntü 4:3’de kalıyor, bu durumda insanların yüzü uzun uzun görünüyor ve kumandada 16:9 ayarına getiriyorum, ekranın altı ve üstü kararıyor ve ortada düzgün 16:9 görüntüde izliyorum. Bu iki kanal dışında birkaç kanallarda kimi sinema filmleri bu formatta veriliyor.

Önümüzdeki aylarda 16:9 yayın yapan kanalların sayısı artacak. Bu durumda 16:9 televizyonu olanlar bu kanalları düzgün oranda izlerken yadırgayacaklar. Çünkü uzun zamandır alıştıkları ekran insanlarının hepsinin boyu 1.50’den kısa olduğu için kendilerini devler ülkesindeki Gülliver gibi hissedeceklerdir.

16:9 yayınlar arttığında bu kez 4:3 televizyonu olanlar birçok yayında insanların boyunu 2 metre gibi göreceklerdir.

Örnek: Futbol topu

Şekil 1: Normal televizyonda (4:3) maçı izleyen topu böyle görür.

Şekil 2: 16:9 yani geniş ekran Plazma veya LCD televizyonda maçı izlerken tüm ekranı kullanan topu böyle görür.

Şekil 3: Doğru görmek için ekran 4:3 olarak ayarlamak gerekir. Öyle olunca ekranın sağı ve solu boş kalır.

(1) Onaltıya dokuz ekranda dörde üç yayın (18-1-2007): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=21816

Ankara, 28 Şubat 2009