6 Eylül Söke'nin kurtuluşu

Milli Mücadele tarihimizde önemli günler vardır.6 Eylül Söke’nin kurtuluş günüdür. Bu önemli tarihi günlerimizi unutmamak gerekir. Çocuklarımıza, yeni yetişen gençlerimize bu günlerin tarihteki yerini anlatmalıyız. Daha Türkçesi tarihimizi öğretmeliğiz.

Bir başka yazımda da söylemiştim, yine de tekrar etmek istiyorum: Tarihini bilmeyen milletler’ in ( uluslar’ ın )coğrafya sınırlarını başka milletler çizerler” diye…

Yunanlar ilk olarak 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal ettiler. Bu işgal tam üç yıl üç ay ve on gün süre ile tüm Ege’ye yayıldı. İzmir, Manisa, Balıkesir, Denizli gibi illeri işgal ederken Aydın, Söke, Kuşadası, , Ortaklar, Germencik, İncirliova, Umurlu, Köşk, Sultanhisar, Atça, İsabeyli, Nazilli, Horsunlu, Kuyucak ve Buharkenk gibi yerleri işgale dip bu yerlere asker çıkardılar.

Yunanlıların girdiği yerlerde şehirleri, İlçeleri, köy ve kasabaları yıkıp yıktılar, köyleri ateşe verdiler, yağmaladılar. Şimdi Yunanlıların sadece Söke’nin işgali sırasında yaptıklarının kısa bir özetini vermek istiyorum. Şu anda elimde bulunan ve zaman zaman ibretle okuduğum koca bir kitap vardır, bu eser 494 sayfadır.

Atatürk Araştırmaları Merkezinin yayınları arasında çıkan YUNAN MEZALİMİ ( İzmir, Aydın, Manisa, Denizli ( 1919–1923 ), yazarı: Doç. Dr. Mustafa Turan’dır. Öncelikle bu bilgilerden dolayı Atatürk Araştırmaları Kültür Merkezi’ne ve Sayın Doç. Dr. Mustafa Turan’a burada teşekkürlerimi, böylesine gerçeklere ve belgelere dayalı bir eseri ortaya çıkardıkları için tebriklerimi sunuyorum.

“ Söke üç defa Yunan işgaline girmiştir. İlk işgal 1 Mayıs 1920’de, ikinci işgal 2 Şubat 1921’de, üçüncü işgal ise 21 Nisan 1922’de İtalyanların şehri boşaltmaları üzerine, aynı gün Yunan kuvvetleri işgal etmiştir. ( İtalyanlar 17 Mayıs 1919’da Söke’yi işgal etmiş, ancak zarar vermeden gitmişlerdir. ( Bunu da yazmakta yarar vardır ).

Şimdi yapılan mezalimlerden birkaçını veriyorum.

* 1 Haziran 1919’da Söke’ in Rum Mahallesinden Hancı Yenako, Rum Akköy Nahiyesine un götürmekte iken, devecisi olan Akçakayalı Feyzullah yerli Rumlar tarafından bıçaklanarak öldürüldü.

* Yunanlılar Söke’yi işgal ettikleri günlerde Rumlar, 30 Mayıs 1922’de Efeler ve Badem Köyleri arasında, Urlalı Süsoğlu Kasap Hüseyin ile Kerim Ağa’nın damadı ve kardeşini öldürmüşlerdir.

* Rum Çeteleri Ağaçlı, Ferikler ve Yoğurtçular Köyleri’ni basarak yağmalamışlardır. Tahtalıköyünden bir erkeği öldürmüşlerdir. Kızılca Köyü civarında bir kadınla bir erkeği hunharca katletmişlerdir. Aynı köyde üç kadının da ırzına tecavüz etmişlerdir.

* Söke’yi işgal eden Yunanlılar bir taraftan Söke ve köylerini yağmalamışlar bir yandan da genç kadınlara ve genç kızlara tecavüz etmişlerdir. Yerli Rumlara ve Ermenilere de silah dağıtmışlardır.

* Ağaçlı Köyü’nde Hatipoğlu Mustafa’nın kız kardeşi Hatice, Bekir zade’ nin kızı Zübeyde, Palamutçu’ nun kızlarını namuslarını lekeledikten sonra öldürüp kuyuya atmışlardır.

* Yine sökenin işgali sırasında onurlu Türk kadınlarıyla, Yunan askerlerini eğlendirmek amacıyla onlarla dans edilmiş, daha sonra ırzlarına tecavüz edilmiş, utanmadan, arlanmadan öldürmüşlerdir. Bunların arasında 12–13 yaşlarında kız çocuklar da vardır.

* 5 Temmuz 1919’da Söke’nin Kemer köyünde Menderes Köprüsü’nde Yedi Türk vatandaşımızı elleri bağlı olarak kesilmiş bir halde bulunmuşlardır.

* Söke’yi yakarak çekilen Yunanlılar, çekilirken Rumları’ da beraberinde götürmüşlerdir. Ayrıca 40 kadar Türk’ ü Ayasulug’da öldürmüşlerdir. ( 1 )

Söke’nin işgali sırasında Yunanlıların mezalimi sırasında yaptıkları elbette ki sadece bunlardan ibare değildir. Geçmişi unutmamak lazımdır. Aradan 88 yıl geçtikten sonra tekrar geçmiş tarihi olayları kaşımak niyetinde değilim. Yeni nesil olarak barıştan yana olmak zorundayız. Acı da olsa geçmiş geride kaldı.

Bundan böyle Yunanlı dostlarımızdan dostluk ve barış bekliyoruz. Atatürk’ün şu veciz sözünü de eklemeden geçmek istemiyorum: “ Yurtta sulh, cihanda sulh..

6 Eylül Söke’nin Kurtuluş haftası münasebetiyle geleneksel etkinlikler de yapılıyor. Bu yıl yapılacak olan 7. Pamuk Festivali programı şöyledir:

<ı>30 Ağustos 2010 Pazartesi: Nebi Yaşar Konseri

<ı>31 Ağustos 2010 Salı: Söke TSM Derneğinin Korosu Konseri

<ı>1 Eylül 2010 Çarşamba: Sebahat Akkiraz Konseri

<ı>2 Eylül 2010 Perşembe: Söke Tarım Sanayi ve Ticaret Odası Açılış Töreni

<ı>3 Eylül 2010 Cuma: Grup Gripin Konseri

<ı>4 Eylül 2010 Cumartesi: Cem Altıntaş Konseri

<ı>6 Eylül 2010 Pazartesi: Final gecesi. Söke Karadenizliler Halk Oyunları Ekibi gösterileri Hakan Doğanay, Volkan Konak Konserleriyle son bulacak.

<ı>Ayrıca bu hafta içinde Sökeli şair ve yazarların kitap sergisi ve imza günleri düzenlenecektir.

Milli Mücadele tarihimizde Anadolu’nun kurtuluşu sırasında başta gazi Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere kahraman Silahlı Kuvvetlerimizin erinden generaline kadar tüm emeği geçmiş askerlerimizin, Efelerimizin, Zeybeklerimizin, kadını, erkeği, genci yaşlısı, kızı, kızanı, bu uğurda seve seve vatanı uğruna kahramanca savaşan şehit ve gazilerimizi saygıyla, rahmetle anıyor, onlara şükranlarımızı sunuyoruz.

Bu mübarek Ramazan ayında mekânları cennet olsun diyorum. Sevgili Sökeli hemşerilerimizin Söke’nin düşman işgalinden kurtuluşunun 88. yılında bu mutlu ve kutlu günlerini kutluyor, daha nice başarı ve sağlık dolu, aydınlık yarınlara diyorum.

SÖKE EKSPRES GAZETESİ

Benim de yazarları arasında bulunmakta onur ve gurur duyduğum <ı>SÖKE EKSPRES GAZETESİ yayın hayatının 48. yılıdır. Söke ‘de halen yayımına devam eden en uzun ömürlü ve yazar kadrosunun en zengin olan gazetedir. Söke Ekspres, 1962 yılında Zeki Yavaş ve Şevki Gemicioğlu’nun birlikte çıkardıkları gazeteye bir süre Mahbup Kılıç ve Halil Özşarlak yazı işleri müdürü olarak görev yapmışlardır.

Bu gazeteyi rahmetli Muharrem Bora 1965 yılında devir almıştır. O günlerde bu gazetenin yazı işleri müdürlüğünü de Metin Balçık yapmışlardır. Zaman zaman yayın hayatında tökezleyen Söke Ekspres Gazetesi Yılmaz Kalaycı tarafından devir alınmış ve bugünlere kadar başarıyla sürdürmüşlerdir.

Şimdiki Söke Ekspres’in sahibi Yılmaz kalaycı, Yazı işleri müdürdü Kadir Kalaycı, Fahri Yayın koordinatörü: Levent Tuncer, Muhabirler: İbrahim Özgeçzici, Yılmaz Salum’dur. Foto Muhabiri Mümin Sivri. Fahri yazarları: Şevki Gemici oğlu, Halil Özşarlak, Kerim Yalçınkaya, İsmail Dağlıç, Cevdet Üzüm, Ali Sarayköylü, Halil Güven, Abdülkadir Güler, Hasan Bıldırki, Osman Barut, Ali Selçuk, Mustafa Kavruk, Faruk Haksal, Fatih Eren, M. Günlüğ Sökeli, Arif Akçay ve Mehmet Çavdar’dır.

Yerel basın halkın gören gözü, duyan kulağı ve konuşan dilidir. Söke Ekspres Gazetesi 48 yıldır bunu onurla sürdürüyor. Sosyal ve toplumsal haberleri, yayınları yanı sıra sanatımıza, kültürümüze, yerel yazar ve şairlerimize, eli kalem tutan gençlerimize de kucak acıyor. Deneyimli, özverili bir yazar ailesi vardır.

Bu yazar ailesi ile birlikte asıl gazetenin mutfağında çalışan çalışkan ve dürüst bir grup personeli daha vardır. Bu mutfakta titizlikle çalışanları unutmamak gerekir. Söke Ekspres Gazetemizin yayın hayatında daha başarılı uzun yıllar, sağlıklı günler diliyorum. Gazetemizin yayınında maddi ve manevi açıdan emeği geçen herkese teşekkür ediyor, buradan selam ve saygılar gönderiyorum…

KAYNAK:

1-Yunan Mezalimi ( İzmir, Aydın, Manisa, Denizli – 1919- 1923) .Doç. Dr. Mustafa Turan Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu / Atatürk Araştırma Merkezi yayınları Ankara 1999.s.174–178.