A'dan Z'ye yeni doğan emzirmesi

Emzirmenin anne ve bebek iletişimini geliştirmesinden tutun, ileride ne kadar zeki olacağına, ne kadar sık hastalanacağına dair etkileri üzerine yapılan bir sürü çalışma var. Hepsinin ortak noktası "Bebeğinizi emzirin." demesi. Ben de ilk kızımı 15 ay, ikinci kızıma 6 aylık hamilelik boyunca emzirdim. İkinci kızım daha şanslı oldu, 2.5 yaşına kadar emdi, sonra kendisi bıraktı. Nerdeyse 4 sene boyunca emzirmiş oldum. Eski kiloma dönme bir yana daha fazlasını bile emzirme sayesinde vermiş oldum. Emziren annelerde meme kanserinin ve bağışıklık ve kalp hastalıklarının daha az rastlanması da anne sağlığı açısından ayrı bir fayda. Bu uzun yazıda A'dan Z'ye emzirmeyi inceliyor olacağım.

Bebeklerde tabii ki en güzel ilk besin anne sütüdür.

ANNE SÜTÜNÜN FAYDALARI NELERDİR?

1.   Anne sütü yeni doğan bebek için en ideal besindir.
2.   Anne sütü en doğal ve taze besindir.
3.   Anne sütü her zaman temiz ve mikropsuzdur.
4.   Anne sütü daima hazırdır, ekonomiktir, özel harcama gerektirmez.
5.   Anne sütü tamamıyla ve kolaylıkla sindirilir.
6.   Anne sütü alan bebeklerde karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür.
7.   Anne sütü ve doğumdan sonra gelen sarı süt (ağız sütü) bebeği hastalıklardan korur.
8.   Anne sütü bebekle anne arasında özel sevgi bağı kurulmasını sağlar.
9.   Anne sütü alan bebekler diğer besinlerle beslenen bebeklerden daha zeki olurlar.

EMZİRMEYE NE ZAMAN BAŞLAMALIYIZ?

1.   Bebeğiniz için tek ve en iyi besin ANNE SÜTÜ’dür.
2.   Doğumdan sonra ilk yarım saat içinde emzirmeye başlamalıyız.
3.   Doğumdan sonra 1-2 gün süt tam olarak gelmez. Yerine şeffaf bir sıvı gelir. Tam olarak anne sütü 3. gün gelmeye başlar. Bu zamana kadar bebek 3 saatte bir emzirilmeli ancak doymuyor diye meme uçlarınızın yara olmasına izin vermeyin. Bebek doğası gereği kilo kaybedecektir. Endişe edilecek bir durum yoktur. Süt gelene kadar bebeğe ağlamaması için emzik verilebilir. Su ya da bebek maması verilmesi doğru olmaz.

Not: Normal doğum sırasında bebek doğum kanalından rahat çıkmak için kanının 1/3’ünü (100ml kadar) plasentaya geri gönderir. Ufalan bebek daha rahat doğar. Normal doğum sonrasında göbek kordonu hemen kesilmeyip bu besinli ve oksijenli kanın tekrar bebeğe akması için eski doktorlar gibi kordon sıvazlanarak yardımcı olunabilir. Ya da Lotus Birth’deki gibi plasenta kuruyuncaya kadar kordonla bebeğe bağlı kalır. Böylece bebek hakkı olan kanı tekrar vücuduna alır, ağlaması az olur, sakin bir bebek olur.

NE SIKLIKLA EMZİRMELİYİZ?

1.   Yeni doğan bebekler her ağladığında emzirilmelidir.
2.   Bebeğinizi gündüz ve gece her istediğinde emzirin.
3.   Sütünüzün az olduğunu düşündüğünüz anda daha sık emzirilmelidir. Memeyi sütle dolması için dinlendirmeye almayın. Meme süt bezlerini aktive eden tek şey mekanik emme hareketidir.
4.   Sık emzirme bol süt gelmesini sağlar. Ne kadar emme motivasyonu olursa o kadar çok süt üretimi gerçekleşir. Süt az diye bebek maması ile takviyeye başlarsanız memeye daha az emme yapılacağı için süt üretimi azalır.

Not: Ne kadar organik, özel üretim olsa da bebek mamaları anne sütünün yerine geçemez. Bebeğin sindirim sistemine sokmamalısınız. Böyle bir durumda alternatif besin çiğ doğal keçi sütüdür. Pastörize olmayacak. Her emme öğününde ilk 6 ay boyunca keçi sütü verilir.

EMZİRİRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

1.   Ellerinizi yıkayınız ve bebeğinizle rahat bir yere oturun.
2.   Bebeğin ağzında pamukçuk olmaması için günde bir kere göğsünüzü temiz su ile silin, ya da duş alın. Meme ucu yara olmasın diye memeniz alışana kadar her emzirme sonrasında meme ucu kremi sürün. Ben Lansiloh krem kullanmıştım. Bepanten de sürebilirsiniz ancak her emzirme öncesinde karbonatlı su ve sonra temiz su ile bepanten kremi temizlemeniz gerekiyor.
3.   Bebeğinizin yüzü ve bedeni size dönük olacak şekilde oturun. Göbek göbeğe değecek şekilde emzirin. Bebeğinizin başını kolunuzun iç kısmına yerleştirin. Aynı kol ve elle bebeğinizin omuz ve poposundan destekleyin.
4.   Elinizle göğsünüzü alttan tutun. Bu bebeğin ağzına memenin ağırlık yapmasını engeller.
5.   Bebeğiniz ağzını açınca meme ucunu ve etrasındaki kahverengi kısmı bebeğinizin ağzına yerleştirin. Alt dudağın dışa kıvrık olmasına dikkat edin. Bebek sadece meme ucunu tutarsa süt doğru bir şekilde akmayacaktır.
6.   Her iki memeyi de 10’ar dakika emzirin. Bir sonraki seferde hangi memede kaldıysa ondan başlayın. Bebek bir memede uyuya kalırsa diğerini kısa bir süre sonra tekrar vermeyi deneyin. Bebek uyanamazsa veya sadece tek meme emdiyse diğerini o kadar sağın. Fazla şişkinlik yoksa bir sonraki emme saatinde emmediği ile başlayın.
7.   İlk aylarda ne zaman isterse verin. Günde bu 20 hatta 30 kez bile olabilir. Ancak hazımsızlığı önlemek için 2 ay sonrasında gündüz 2 saat ara ile, her iki memeyi de maksimum 10ar dakika verin. Gece 4 saat ara ile kilo alması için emzirin. Gece uyanmazsa uykusunu kaliteli alması için 2 aydan sonra uyandırmayın, istemezse beslemeyin.

ANNE SÜTÜ KAÇ AYA KADAR VERİLMELİDİR?
YETERLİLİĞİ NASIL ANLAŞILIR?

1.   Bebeğinize ilk 6 ay sadece anne sütü verin. Başka yiyecek vermeyin.
2.   Yalnız anne sütü aldığı sürece su vermenize gerek yoktur.
3.   Bebeğinize 6 aydan sonra ek gıda vermeye başlayınız. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bebekleri 2 yaşına kadar emzirmeyi öneriyor.
4.   Anne sütünün yeterliliği çocuğun ağırlık kazanması ile anlaşılır. Anne sütü bebekleri genelde ince yapılı olurlar. Bebeğinizi düzenli gelişme kontrollerine götürün. Eğer boyu uzuyor ve baş çevresi genişliyor ise kilo alımı az olsa bile normal sayılır.

İlk kızım Melisa emerken çok nazlıydı. Her türlü pozisyonda emzirmeyi deniyordum. Yeterki emsin diye kucağımda dolanarak, dönerek, üstüne eğilerek, iki büklüm nasıl emerse hepsini denedim. Akış azalınca bazen bebekler kızabiliyor, emmeyi bırakmak istiyorlar. O durumda uykusu geldiği saati bekleyebilirsiniz. Uyurken harika emiyorlar.

HAMİLELİKTE EMZİRMEK

Her iki bebeğime de ilk 6 ay boyunca sadece anne sütü verdim. İlk kızım Melisa 15 ay boyunca emdi. 2 yaşına kadar devam edemedim. Çünkü Melisa 9 aylıkken ikinci kez hamile kaldım. Gerekli beslenme yapıldıktan sonra hamilelikte de emzirme devam edilebilir. Ben 6 aylık hamileyken emzirmeyi kestim. İkinci bebeğim Açelya 2.5 yaşına kadar emdi.

MEMEDEN SÜT SAĞILMASI

Memeden iyi ememeyen bebeği beslemek, aşırı süt birikmiş memeyi rahatlatmak, çalışan anneyseniz sütünüzü bırakabilmek ve bebeğin çok dolu bir memeyi almasını kolaylaştırmak için sütünüzü sağabilirsiniz. Bunun için baş ve işaret parmağınızla memenizin ucundaki kahverengi halkanın üstüne göğüs duvarına doğru bastırın. Bu işlemi parmak yerlerinizi döndürerek yapın. İlk başta süt gelmeyebilir. Harekete devam ederek sütün gelmesini sağlayın.

Süt sağmak için elle sağmak yerine makine da kullanabilirsiniz ancak makinayi her zaman en kısıktan başlayarak en fazla orta kuvvete kadar çıkarın. Fazla yüksek çekerseniz meme kanalları fazla zorlanarak tıkanıklığa ve mastite sebep olabilir. Mastit olan memeyi sıcak duşa tutarak süt kanallarını genişletin. Daha sonra beklemeden bol bol emzirin. Emzirirken elinizle yumruları dayanabileceğiniz kadar sıkın. Canınız acıyacak ancak benim uyguladığım bu yöntemde basınç yumruların daha kolay açılmasını sağlıyor. Gerekirse sağın. Ayrıca mastit olan memede hemen antibiyotik uygulamak yerine uygun bir homeopatik ilaç size mucizeler yaratacaktır.

BEBEĞİN BESLENMESİ

Anne sütü ile beslenme çocuğun sağlığı ve gelişmesi için ana koşuldur. Anne sağlığı için de önemlidir. Her bebek için kendi annesinin sütü özeldir. Onun ihtiyacına göre her ay değişen bir formüle sahiptir. Anne sütü tek başına bebeğe ilk 6 ay yeterlidir. Başka ek gıda, suya gerek yoktur. Yeterli güneş alan bebeğe ilk aylarda D-vitamini vermeye gerek yoktur. 6 aydan sonra ek gıda ve suya başlanır.

Emzirmeye doğumdan yarım-1 saat içinde başlanmalıdır ve 2 yaşına kadar devam ettirilmelidir. Anne sütü bebek tarafından kolay sindirilir, yapay gıdalar ise kolay sindirilmez. Mama alan çocuklarda bu yüzden gaz, kabızlık problemlerine daha çok rastlanır. Normal doğum sırasında bebekler barsak sindirimden önemli yeri olan bakterileri annenin doğum kanalından ağız yolu ile alır. Böylece barsak hareketleri normal olur. Sezeryanda bu bakteriler alınmadığı için bebeklerde barsak sorunları ve kabızlık olabilir. Yapay beslenen bebekler daha sık hastalanır. Hastalıklardan korunamaz. Alerji geliştirebilir. İyi gelişip büyüyemez. Zeka geriliği olabilir. Anne sütü bebekleri ilk 6 ay boyunca anneden geçen antikorlar sayesinde çocuk hastalıklarına karşı korur. 6 aydan sonra bebek kendi bağışıklığını geliştirmeye başlar.

Doğumdan sonra gelen ilk süt koyu kıvamda ve rengi sarımtıraktır. Bebek için en faydalı olgunlaşmamış süttür. Bu sütün içeriği çok özel olduğundan bebeğin bu sütü alması önemlidir.
Doğumdan hemen sonra sütün gelmesi bazı annelerde gecikebilir ya da az süt gelebilir. Böyle olsada anne süt gelmese de bebeği emzirmelidir. Süt 3. gün gelir. Ne kadar çok anne emzirirse o kadar çok süt salınımı olur. Süt gelmeyince mama, şekerli su verilmemelidir. Bunları alan bebek annenin sütü geldiğinde emmek istemeyebilir. İlk sütün kıvamı ve renginden dolayı halk arasında bu sütün yaramadığı inancı vardır. Bu çok yanlıştır. Bebek doğumdan hemen sonra emzirilmelidir. Bebek her ağladığında her istediğinde emzirilmelidir. Her iki göğüsten emzirmek önemlidir. Biri diğerinden daha fazla ya da az süt veriyor olabilir.

Bebeklerini emziren annelerin kendi beslenmelerine dikkat etmeleri, protein ve yeşil yapraklı sebzeler açısından zengin bir diyetle beslenmeleri, günde 10 su bardağına yakın su almaları ve en az 2 bardak yoğurt ve kefir gibi mayalı süt ürünleri tüketmeleri gerekiyor. Türk milleti genetik olarak süt şekeri laktoza karşı intolerans sahibi olduğu için olabildiğince mayalı süt ürünü tüketmek önemlidir.

Eğer anne bir nedenden dolayı emziremezse kaşıkla, bardakla bebeğe sağılmış anne sütü verilebilir. Biberon kullanılacaksa cam biberon ve kauçuk ucu olan tercih edilmelidir. Plastik biberonlarda BPA (Bisphenol-A) kanserojen madde tehlikesi vardır. Biberonla beslemede yıkama sonrasında içi su dolu bir kapta 10dk kaynatılarak steril edilmesi gerekir. Daha sonra bu kaptan çıkarılıp ağızları aşağı olacak şekilde kurutulur ve soğutulur. Her kullanım sonrasında biberon su ve sabunla uzun bir fırça kullanarak iyice yıkanmalı, emziklerin içi ovularak kalan süt artıkları temizlenmelidir.

Biberon ters çevrildiğinde sütün kısa bir süre fışkırır gibi sonra damla damla akması deliğin uygun boyda olduğunu gösterir.

Sütler her öğün taze hazırlanmalıdır. Bebek biberonu yarıda bırakıp uyuduysa artan süt gelecek beslenmeye kadar bozdolabında saklanabilir.

İlk 6 ayda bebeğin haftada 150-250gr alması normaldir.Yalnız anne sütü alan bebek günde 7-8 kez idrar, 8-10 kez kaka yapabilir. Bu normaldir ve bebeğin yeterli beslendiğini gösterir.

Eğer bebek düzenli anne sütü alıyor ise 6 ay ek gıda başlamaya gerek yoktur.

Kaynak: Hasanpaşa Sağlık Ocağı bilgi kağıdı ve kendi deneyimlerim. Emzirme danışmanlığı için Ocak Tel: 0216 340 04 64. Eğer dilerseniz bir emzirme danışmanından emzirme desteği alabilirsiniz. Bunun için LLL (La Leache League) üyeleri sizin sorularınıza cevap vermekten mutluluk duyacaktır. Ya da bir profesyonel emzirme uzmanı olan arkadaşım sizinle kişisel olarak ilgilenebilir. Facebook Doğal Anneyim grubunda da pek çok emziren anne ve emzirme danışmanıyla temas edebilirsiniz.