Aşkın da hukuku var "işyerinde aşkın hukuku"

Ekonomik ve teknolojik gelişmeler sonucunda, işyeri konsepti değişmiş, işyerleri daha insancıl, daha yaşanası fiziksel ortamlara dönüşmüştür. Çalışanlar, trafik karmaşasının da etkisi ile gün ışığında evlerinden çıkmakta, arı peteğini andıran odacıklardan oluşan camdan kulelere(plaza) gelip, gün batımı işlerinden ayrılmaktadırlar. Bu durumun ortaya çıkardığı ilk sonuç insanların yalnızlaşması ve tanışmaların tesadüflere kalmasıdır. Tam bu noktada insanlar aynı işyerinde çalışıyor olmayı bir tanışma vesilesi olarak algılayabilmektedirler. “Gönül ferman dinlemez” elbette. Duygusal konular yaşa, zamana, mekana bakmaz. Ancak duygusallığa iki yerde ehliyet soruluyor, işyerinde ve işyeri çalışanları arasında olması durumunda.

İşyeri çalışanları arasında yaşanan gönül ilişkilerine işveren veya işyeri yöneticileri aşağıdaki nedenlerle karşı çıkmaktadırlar

1. İşyeri çalışanları arasında yaşanan gönül ilişkileri nedeniyle oluşan dedikodular nedeniyle işyeri çalışma düzeni bozulmaktadır.

2. İşyeri çalışanları arasında yaşanan gönül ilişkileri nedeniyle ilişkinin taraflarının performansı düşüşü yaşlanmaktadır.

3. Gönül ilişkisinin krize girmesi veya sona ermesi durumunda, ilişkinin tarafları arasında yaşanan gerginlikler işyeri çalışma düzeni bozulmaktadır.

4. Gönül ilişkisinin sona ermesi durumunda ilişkinin taraflarının aynı çalışma ortamında kalmak istememeleri nedeniyle işyeri için katma değeri yüksek olan kimseler işten ayrılmak zorunda kalabilmektedir.

The Office Romance kitabının yazarı Dennis Powers’ın araştırmasına göre, işyerinde kurulan gönül ilişkisi sonucunda kurulan evliliğin herhangi bir nedenle sonlanması durumunda eski eşle aynı yerde çalışmak bir çeşit manevi işkenceye dönüşebilmektedir. Aynı yerde çalışan çiftlerin yaşayabileceği bir diğer sorun da, eşlerden erkeğin değil, beyanın terfi etmesidir. Eğer erkek o mevkie asıl kendisinin layık olduğunu düşünüyorsa çok ciddi sorunlar yaşanabilir.[1]

KONU HAKKINDA MEVZUAT NE DİYOR

İşyeri çalışanları arasındaki gönül ilişkilerini yasaklayan veya sınırlayan herhangi bir mevzuat düzenlemesi bulunmamaktadır. Aynı işyerinde çalışan işçiler arasındaki gönül ilişkileri, çalışanların performansını olumsuz yönde etkileyebileceği veya işyeri çalışma düzenini bozacağı düşüncesi ile, işyeri iç yönetmelikleri, bireysel iş sözleşmeleri, yazılı veya sözlü işveren talimatları ile sınırlanabilmekte, hatta yasaklanabilmektedir. Özellikle işyerinde emir ve talimat verme, yeni işçileri işe alma, iş akdinin feshine karar verme, işyerinde yürütülen çalışmaların sonuç ve performansı konularında sorumluluğu bulunan kimselerle, daha az yetki ve sorumluluğu bulunan işçiler arasındaki gönül ilişkilerinin yasaklanmasına uygulamada sıkça rastlanmaktadır. Ancak belirtmek gerekir ki; aslında işyerlerinde yasaklanan, “gönül ilişkisi” değil, gönül ilişkisinin doğurabileceği verimsizlik ve de çalışma ortamı huzursuzluklarıdır.

İşyeri çalışanları arasındaki gönül ilişkilerinin işyeri çalışma düzenini ve de işyeri çalışanlarının performansını olumsuz yönde etkilemesi durumunda işverenler, bu işçilerin iş akdini feshedebilmektedir. Bu durum bir Yargıtay kararında[2] “<ı>Bir gönül ilişkisinin varlığı kabul edilse bile bu ilişki işyeri çalışmalarını aksatmadığı ve çalışma düzenini bozmadığı sürece işverene İş Yasası gereğince fesih hakkı vermez.” Biçiminde ortaya konulmuştur. <ı>

EVLİ İŞÇİLER ARASINDA GÖNÜL İLİŞKİSİ BAŞKA NEDENE GEREK KALMADAN İŞTEN ATILMA NEDENİ

Evli işçiler arasında yaşanan gönül ilişkilerinin mutlak biçimde, işyerinde çalışma düzenini bozacağı kabul edilmektedir. Bu nedenle de bu işçilerin iş sözleşmeleri işveren tarafından bildirimsiz olarak feshedilebilmektedir. Bu durum bir Yargıtay kararında “Evli olan davacının işyerinde evli bir bayanla gönül ilişkisi akdin feshi için, işçinin davranışlarından kaynaklanan ve işyerinde olumsuzluklara yol açan geçerli nedenlerdendir. bu sebeple işveren tarafından gerçekleştirilen fesih haklı sayılır.”[3] Şeklinde ortaya konulmuştur.

SON SÖZLER

Gönül ilişkisi taraflar açısından bir haktır. Ancak tüm haklar gibi bunun da sınırları bulunmaktadır. Bu sınır, ahlaki ve toplumsal kabul görmüş davranış kalıpları ile paraleldir. Gönül ilişkisinin işyeri çalışanları arasında olması durumunda sivil alandaki serbesti yerine “ilkeler” gündeme gelmektedir.

1 http://www.milliyet.com.tr/2003/09/30/yasam/yas05.html

2 Yargıtay 9.HD’ nin 25.02.1998 tarih ve 1998/365 sayılı kararı.

3 Yargıtay 8. HD.’nin 31.01.2005 tarih ve E. 2004/17355, K. 2005/2619 sayılı kararı.