DENİZ ÜSTÜ RES`LER VE TÜRKİYE

DENİZ ÜSTÜ ( OFFSHORE ) RES`LER VE TÜRKİYE

Dünya tarihine baktığımızda, ilk deniz üstü rüzgar enerji santrali’nin 5 MW kurulu güce sahip Danimarka'da Looland Adası yakınlarında kurulan Vindeby rüzgar enerji santrali olduğunu görürüz. İlk etapta kıyıdan uzaklığı 10 kilometreyi ve derinliği 10 metreyi geçmeyen alanlarda deniz üstü rüzgar enerji santralleri kurulmuştur.

Zamanla, her alanda olduğu gibi, deniz üstü ( offshore ) rüzgar enerji santrallerinde de çeşitli teknolojik gelişmeler yaşanmış ve günümüzde, tam 195 metre uzunluğunda dünyanın en büyük rüzgar türbininin kurulumu tamamlanmıştır. 8 MW gücündeki bu türbin, ünvanın bir önceki sahibini 22 metre farkla geride bırakmıştır. Dünyanın en büyük rüzgar türbininin kurulumunu, Danimarka merkezli enerji firması DONG Energy tamamlamıştır. Tam 195 metre uzunluğunda olan devasa türbin İngiltere denizlerinde bulunan Burbo Bank Offshore Wind Farm'a kurulmuştur. (www.enerji atlası.com )

Ayrıca, Amerika kıtasının göl üzerinde inşa edilebilecek ilk RES projesi geçtiğimiz günlerde onay almıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nin Ohio Eyaletindeki Erie Gölü üzerinde gerçekleştirilmesi planlanan kıyı ötesi rüzgâr enerjisi projesi’nin eyalet yönetiminden aldığı izin çeşitli şartlara bağlıdır.

LEEDCo. şirketine bağlı Icebreaker Windpower Inc. tarafından 126 milyon dolar yatırım ile hayata geçirilecek projenin Cleveland şehri kıyısından 8 ila 10 mil uzağında yer alması ve her biri 3,45 MW gücündeki altı türbinden oluşarak 20,7 MW gücündeki olması planlanmıştır.

LEEDCo kar amacı gütmeyen kamu-özel sektör ortaklığı ile kurulmuş bir şirkettir ve şirketin ortakları arasında Cleveland Şehri, Cleveland Limanı, Cleveland Vakfı ile, Cuyahoga, Lake, Ashtabula, Lorain ve Erie ilçeleri bulunmaktadır.

Zoom üzerinden yapılan bir toplantı ile verilen onay projenin inşa öncesinde, sürecinde ve sonrasında olmak üzere 33 ayrı şarta bağlanmıştır. Şartlar arasında yatırımcı şirketin projenin bölgedeki kuş ve yarasalara zarar vermeyeceğini kanıtlaması ile santralin 1 Mart ile 1 Kasım tarihleri arasında gece saatlerinde çalışmaması da bulunmaktadır.

Bu sınırlama ancak yatırımcı şirketin projenin bölgedeki kuş ve yarasalara etkisini azaltacak bir plan sunmasından sonra kalkabilecektir. ( Yeşil Ekonomi )

Kara üstü (Onshore) ile Deniz üstü (Offshore) RES’lerin Farkı Nedir?

Kara üstü ve deniz üstü rüzgar enerji santralleri arasında belirgin bazı farklar bulunmaktadır. Bunlar;

• Deniz üstü bölgelerde daha kararlı ve yüksek rüzgar hızlarının bulunması sebebiyle daha fazla enerji üretimi yapılabilmektedir.
• Deniz üstü rüzgar enerji santrallerinin montaj maliyeti kara üstü sistemlere göre daha yüksektir. Bu nedenle daha çok 50 MW ve üzeri projelerde tercih edilmektedirler.
• Deniz üstü rüzgar enerji santrallerinde işletme ve bakım maliyetleri daha yüksek ve zordur.
• Deniz üstü rüzgar enerji santrallerinde deniz koşullarından kaynaklı çeşitli lojistik problemlerle karşılaşılabilmektedir.

Bir deniz üstü RES için fizibilite etütleri yapılırken yukarıda ifade edilen bu farklılıklar mutlaka dikkate alınmalıdır. Ayrıca yukarıdaki sistemler arası farklılıklara ek olarak bazı temel parametreler de fizibilite etütleri sırasında incelenmelidir. Bunlar:

• Deniz üzerindeki rüzgar enerji potansiyeli
• Deniz derinliği
• Kıyıya uzaklık
• Askeri kullanım
• Balıkçılık
• Deniz trafiği
• Boru hatları ve kablolama

Daha yüksek enerji elde etme rüzgar enerjisinde genel amaçtır. Yüksek enerji üreten ve daha uzun ömürlü santral kurulması için Avrupa da uygun yer bulunamadığından Deniz üstü Rüzgar santralleri kullanıma geçmiştir.( Elibüyük, U. ve Üçgül, İ., (2014): Rüzgar Türbinleri, Çeşitleri ve Rüzgâr Enerjisi Depolama Yöntemleri

• Nurbay, N. ve Çınar, A.: Rüzgar Türbinlerinin Çeşitleri ve Birbirleriyle Karşılaştırılması
• C., (2008): Offshore Rüzgar Enerji Santralleri )

Türkiye’de Deniz Üstü ( Offshore ) Rüzgar Santrallerinin yapımı 2017-2018 yıllarında gündeme gelmiş ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nin 100 günlük icraat programında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın projeleri ile ilgili dikkat çeken hususlar arasında yer almıştır. Türbinlerin kurulacağı deniz bölgesi, Edirne’de Saros, Kırklareli Kıyıköy ve Tekirdağ’da Gelibolu-Şarköy arası aday bölgeler arasında yer almaktadır.

Asgari 840, azami 1200 megavat kapasiteli Türkiye’nin ilk deniz üstü RES yarışmasına başvuruların her nekadar 23 Ekim - 2018’de alınacağı daha önceden duyurulsa da, bu proje ile ilgili çeşitli fizibilite çalışmaları, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından halen sürdürülmektedir.

Kurulacak deniz üstü rüzgar YEKA yarışması için Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ aday bölgeler olarak belirlenmiştir. Bu bölgelerde yapılacak deniz üstü RES ile mevcut sanayi ve lojistik yetkinlikleri, istihdam imkanları geliştirilirken, diğer yandan Trakya bölgesinin her geçen gün artan enerji ihtiyacının karşılanmasına yönelik yeni adımlar atılacaktır. Yerlilik şartı yüzde 60 olarak planlanan deniz üstü RES projesi yarışması sonucuna, 7 ila 10 GW deniz üstü RES potansiyeline sahip olan Türkiye’de uygun alanlarda yeni yarışmalar da açılacaktır.( milliyet 08.08.18)

Bu yazımda, sizlere deniz üstü ( offshore ) rüzgar enerji santralleriyle ilgili çeşitli bilgiler vermeye ve Türkiyedeki durumu gözler önüne sermeye çalıştım. Umarım keyifle okumuşsunuzdur.