Doğu Karadeniz tarihi ve önemli bir ailesi Sarallar..

Bu haftaki yazımda Doğu Karadeniz’in tarihi ve benimde mensubu olduğum Karadeniz’in en önemli ailelerinden birisi olan Saral Ailesi’nin bölgeye gelişi yerleşimi ile ilgili bilgiler vereceğim. Bu çalışmamı siz değerli milliyet blog okurlarıyla paylaşmamın en önemli nedeni bölge tarihini merak eden ve bölge tarihini incelerken bu bölgede yaşayan ailelerin Örf ve adetleri, giyim kuşamları, akrabalık bağları ve kalabalık ailele oluşlarının sebeplerini paylaşmaktır.

Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki toplumun önemli bir öğesi olan Saralizade Ailesi, Osmanlı Devleti’nin gerileme devrinden Cumhuriyet’in inşasına kadar değişik evrelerde bölgedeki konumlarını devam ettirmişlerdir. Bu çalışma ile ailenin etnik kökeni bölgeye gelişi yerleşmesi bölgede mevcut topluma yerleşmesi ve Osmanlı sistemine dahil oluşu bu sistem içinde yükselişi Osmanlı’dan Cumhuriyete değişen dönemlerde elde ettiği pozisyonu sürdürme çabalarını açıklayacağım.

Sarallar Kıpçak Türklerine mensup bir boy olarak Güney Kafkasya coğrafyasındada boy birliklerinin oluşumuna katkı sağladı. Sarallar Doğu Karadeniz bölgesine gelemeden önce Güney Kafkasya ve Kuzey İran’da kurulmuş olan Kıpçak- Türkmen boylar birliği olan Karapapak-Terekeme boy birliğinin bir parçası idi. Bu nedenle Karapapakların bulunduğu coğrafyalarda Sarallar’a rastlanmatadır. Derebeyi Kelimesi hiçbir ideolojik yanı olmamakla beraber Osmanlı belgelerindede kullanıldığı gibi sadece derelerin beyi ya da Karadeniz’e dökülen çok sayıdaki derelerin oluşturduğu vadilerin beyi anlamında kullanılmıştır.

Adaletli davranıp bölgelerindeki diğer köylüleri ve diğer aileleri kendilerine bağlayıp belli bir güç oluşturabilmiş ağalar Osmanlı Belgelerinde derebeyi olarak adlandırılmıştır. Bölgenin En büyük derebeyi ailesi olan Sarıalizadeler yaklaşık 4 asır eski Of kazasın’da etkin olmuşlar ve halen günümüzdede Of ilçe merkezinde etkinlikleri devam etmektedir. Halk arasında Sarallar olarak bilinen Sarıalizadeler bölgeye tarihi Aran ( Gence- Karabağ) Kuzey İran bölgesinden gelmişlerdir. Sarıalizadeler Of’ta Ağalık yaparken en büyük destekçileri Bugün Çaykara ilçesine bağlı 120, 00 nüfuslu Holo Köylüleri idi. Holo köyleri aynı zamanda Sarıalizadelerin Silahlı Gücü idi. Bugün Sarıalizadelerin elinde bulunan Soğanlı, Seydiyakup, Çençul, Cumavank yaylarındada holo köylüleri yer sahibidir.

Caniklilerin Trabzon valiliği esnasında bölgede çok büyük güç kazanan Sarıalizade aileside olmuştu. Ailenin Başında bulunan Hüseyin Ağa ve oğulları Muti Ağa ve Büyük (Topal) Ömer Ağa idi. Osmanlı Belgelerinde geçen Ve Rus Harbiyle ilgili Kayıtlarda Kendisinden Asker istenmiştir.

Hüseyin ağa zamanın da iyice büyüyen ve güçlenen Sarıalizadeler hem nufus, hem de koyun sürüleri artık ailenin ilk yerleştiği köy olan Cumapazarı eski adı ile (Küçükhol) 'e sığmıyordu. Bugün ailenin önemli bir kısmı deniz kenarında kurulmuş olan Of ilçesi merkezinde yaşamakta olmasında rağmen balıkçılık bilmezler. Çünkü Of 'a gelmeden önce yaşadıkları yerde ve Of 'ta hayvançılıkla uğraşmaktaydılar. Büyük koyun sürülerine sahip olan Saralizadeler bölgedeki diğer aileler gibi 200-300 inek ten oluşan büyük baş hayvanlarada sahipti. Fakat bunlar ailenin ihtiyaçlarını karşılamak için besleniyordu..

Ailenin elinde bulunan ve zenginliklerinin önemli bir kaynağı olan koyun sürülerinin yazın yayılma alanları gibi kışlaması da başlı başına bir sorundu. Bu hem yer hem de insan bakımından karmaşaya yol açıyordu. Bu karışıklık aile içindeki tüm erkeklere de yansımıştı. Bu nedenle Hüseyin Ağa’nın ölümünden sonra ailenin başına geçen Muti Ağa bu gelişmeler üzerine aileyi ayırmaya karar verdi. Kardeşi büyük(Topal) Ömer Ağa tarafından bir kol Çamlı eski adıyla (İşkenaz) köyüne inmiş ve sürülerin bir kısmı burada otlamaktaydı.

Muti Ağanın aile içinde 11 tanesinin adlari sayılabilen 14 oglu oldugu biliniyor. Bunlarin arasında huzursuzluklar cıkmaya başlamıştı. Hursuzluklar aile içindeki gelinlerin söz ve davranışlarıyla iyice açığa çıkmaya başlayınca bu durumun aile geleceğinide sarsacağını anlayan Muti Ağa, aile içi çatışmaları önlemek amacıyla ogullarının bazılarını of dışında yerleşmelerini sağlamıştı. Aile mensupları karadeniz sahillerindeki kasabalarda rasltanan Sarallar Muti Ağanın Soyundandır.

Devam Edecek ......