Hukuk ve Adalet Dersi

2013-2014 eğitim öğretim yılında başlanmak üzere Meb ortaokullarda seçmeli ders olarak “Hukuk ve Adalet” dersinin okutulmasına karar verdi. Derse ilişkin öğretim (ders) programı da geliştirilerek yayımlandı.

Sıradaki evrakı incelemek için zarfı açar, okur okur bir şey anlamaz kaymakam. Bir kaç kez daha okur ama sonuç yine aynı. Zarftan çıkan yazıyı nereye veya kime göndereceğine karar veremez kaymakam bir türlü. Zarfı eline aldığında içinde para olduğunu görür ve  "mal müdürlüğüne" havalesini yapar. Neden mi? Neden olacak, para o daireyi çağrıştırdığı için.  Yazıya bir gülümsemeyle başlamak iyi olur düşüncesiyle fıkrayla başlamak istedim. Belki biraz da konumuza da ışık tutacaktır.

Öğretim programında böyle bir derse niye gerek duyulduğu, bu dersle neyin hedeflendiği, dersin genel olarak nasıl işleneceği ve değerlendirmenin nasıl yapılacağı anlatılmaktadır. Ancak son günlerde bu derslere hakim ve savcıların gireceği yönünde haberler yer almaktadır.  Hukuk ve Adalet dersi öğretim programı incelendiğinde de programın biraz pedagojik yaklaşımdan uzak olduğu görülebilir. Pedagojik kriterler yerine fazlaca hukuksal terimlerin veya yaklaşımın programa hakim olması bu meslek gruplarının da derse girmesini gerekli kılabilir. Her ne kadar kavram öğretimine ağırlık verilmeyecek denilse de.

Peki hakim, savcı veya avukatın derse girmesi uygun mu?

Hukuk ve adalet deyince aklımıza sadece adliye geliyorsa uygundur. Oysa bu iki kavramı karşılayan kurum sadece adliyeler ve orada çalışanlar değildir. Bir başka neden ise,  bilmek ve öğretebilmek arasındaki farktır. Elbette bu hakim savcı veya avukat öğretemez anlamını taşımaz ama, asıl işi yargı olan kişilerin 10-15 yaşındaki çocuklarla ders işlemesi oldukça zor ve çocuk psikolojisine de uygun değildir sanırım. Kaldı ki bu dersleri doldurabilecek sayıda hakim, savcı ve avukata sahip değiliz. Sahip olsak bile özellikle kırsal kesimlere bu kişilerin onca işi varken gidebileceğini düşünmek doğru değildir. Belki olsa olsa bir kaç okula göstermelik (en iyi yaptığımız iş) olarak girebilir.

Yine dersin öğretim programı incelendiğinde her ne kadar açıklık olmasa da bunlardan yararlanılabileceği belirtilmektedir.

Hukuk Adalet İçeriği İlk Kez mi Okutuluyor

Hak, hukuk, adalet, toplumsal düzen gibi kavramlar hayat bilgisi, sosyal bilgiler, tarih, coğrafya, vatandaşlık ve insan hakları gibi sosyal derslerin ayrılmaz bir parçasıdır. Ayrıca Türkçe derslerinde yer alan metinlerde de ilgili kavramlara sıkça yer verilmektedir. Bu dersler işlenirken veya öğretim programı geliştirilirken kimsenin aklına “kim öğretecek?” sorusu gelmemiştir. Çünkü herkes bilir ki bu dersi ilgili öğretmen okutacak. Buradan kesinlikle dersin gereksiz olduğu sonucu çıkarılmamalı. Dersin içerik ve yönetimi değerlendirilmeye çalışılmaktadır.

Hakim, savcı, avukat gibi hukuk çalışanlarının bu dersi okutması, hukuk ve adalet kavramının doğrudan adliye ile ilgili olduğunu çağrıştıracağından, hukuk çalışanlarının yaptığı işten dolayı öğretme sürecinde olumsuzluklar yaşayacağı açıktır.

Eğitim öğretim sürecinde “bilen öğretir” doğru bir yaklaşım olmayıp, hukuk çalışanları “ders okutacak” demek, başka meslek gruplarından derse girenleri doğal gösterme çalışması olabilir. Yoksa müzik dersine ses sanatçısı, beden eğitimi dersine futbolcu, bilgisayar  dersine bilgisayar mühendisi veya görsel sanatlar dersine ressam, heykeltraş girsin gibi bir yaklaşımı getirir böyle bir uygulama.

Bir başka belki yukarıdakilere bağlı ama belirtmek de gerekir. Öğretmenlik mesleğinin gereksiz gösterilme görüntüsüdür. Son zamanlarda öğretmenlik mesleğinin uğradığı gerek ekonomik ve gerek diğer hak kayıpları, öğretmenlerin uğradığı şiddet ve saldırılar, öğretmen görev tanımındaki gizli değişmeler (bir öğretmen öğretmenlik yanında 100'e yakın iş yapmakta)  gibi durumlar da birer örnek olabilir.

Hukuk ve Adalet dersi öğretim programına aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/programlar/ilkogretim/hukuk_ve_adalet.rar

http://egitimevreni.com/genel/hukuk-ve-adalet-dersi-ogretim-programi.html