Kamuflaj mı? Makyaj mı?

Seyyar Tayyar'ca yazdığım bu yazımda makyaj ve kamuflaj ilişkisiyle beraber makyaj kelimesinin tarihsel ve içeriksel gelişimini incelemek istiyorum.

 

Nedense makyaj deyince benim aklıma kamuflaj geliyor. Belki de kardeş kelimelerdir. Ve hatta bunun üzerine birkaç teorim var bunları paylaşmak istiyorum. 

 

Yıllar Önce Makyaj

 

İnsanlar yıllar yıllar önce beslenmek için hayvan avlarına çıkarlardı. Bu avlarda ise yüzlerine çamur sürer ve kendilerini kamufle etmeye çalışırlardı. Şimdilerdeyse erkeklerde de var ancak daha çok kadınlar bir şeyleri (mesela makyaj sivilceleri göstermez veya kırışıklıkları azaltır) kamufle etme çabasında. Kamuflajdaki kamu sözcüğü topluluksal çünkü toplu şekilde avlanılırdı. İnsanın bireyselleşme sürecinde bence bu kamu olmuş makyaj. 

 

Doğal güzelliği saklayan ve bazende yapay bir güzellik sağlayan makyaj yıllar önce de hayvanların gözlerini bu şekilde boyar ve onları kendi ağlarına çekene kadar bu gizeme devam ederdi.

 

Şimdilerde Makyaj

 

Şimdilerdeyse aynı kirli oyunlar biz insanlar üzerinde oynanmaya hala devam ediyor. Etrafımızdaki kadınlar güzellik sevdası makyaj ve sahtelik dolu. Genelde filmlerden etkilenen bir nesil doğal olmayı unutur hale gelmiş. Buna inanmıyorsanız bir etrafınıza bakın. Makyaj kelimesinin bir mutasyon halini etrafınızda görecek bu kelimenin kamuflajla arasındaki ilişkinin hala devam ettiğini sezeceksiniz.

 

Çevrenizdeki bayanlarda adeta dünyadaki son kadın benim kibrini görecek ve hayret edeceksiniz. Yeni bir bayanla tanışmak isteyipte bu bilindik terslemelerden yaşayanlar bunu daha rahat anlayacaklardır. Bu bayanların evlerindeki halleri ise bir o kadar karşıt bir haldedir. Ama bu doğal ve samimi hallerine de ulaşmak bir o kadar zor. Tüm bunlara karşın yine filmlerdeki aşkları görüpte bunlara özenen de yine bu nesil. Kimseye şans vermiyor ve bir yandan da yalnızlıktan sıkkın, evinde doğal dışarıya karşı ise yapay, birilerine güvenmek istiyor ama herkesi güvenilmez buluyor.

 

Tek kelimeyle makyaj!

 

Sorunun Temeli

 

Ben bunların temelinde popüler kültürü ve onların getirdiklerini görüyorum. Popüler kültür öğretileriyle popüler tek tiplemeler oluşturumaya çalışılıyor ve bu her türlü yayın organıyla bizlere dayatılıyor. Örneğin güzellik için getirilen 90 60 90 kriteri. Ancak bu demek değilki makyajı kamuflajla kaynaştıran popüler kültürdür. Popüler kültür sadece şekilsel olarak makyajı oluşturmuştur. Ancak popüler kültüre özenmeyle makyajı kabullenen toplumda bunu kamuflaja dönüştüren şey toplumun kendisidir. 

 

Erkeklere Etkisi

 

Şimdiya kadar bu konuda birazda makyajın sözlük anlamından kaynaklı olarak bayanlara fazla yüklendim. Ancak makyajdan tek etkilenen bayanlar değildir. Erkeklerde bir o kadar suçlu ve makyajlıdır. Sözleri, giyim tarzı ve saç baş bakımıyla bir çok konuda yapaydırlar. Yine kamuflaj etkisine gelicek olursak erkeklerde de evindeyken, erkek arkadaşlarlayken ve bayan arkadaşlarlayken diye farklı yapaylıklar oluşmuştur. Mesela evinde anne ve babasıylayken en doğal haliyle görebilirsiniz bir erkeği. Gayet saygılı ve düzgün bir insan karşınıza çıkar. Evde ne giydiğininde bir önemi yoktur. Erkek arkadaşlarla birlikte olduğunda ise kabalık ve küfür hiç eksik olmaz bir erkeğin dilinden, onlarlayken ayrı bir yapaylığı vardır ancak kıyafet olarak ne giydiğinin yine bir önemi yoktur. Ancak erkeğin en yapay hali kız arkadaşlar birlikte olduğu halidir. Kıyafetlerine, saçına başına çok dikkat eder, küfürsüz de konuşulabileceğinin bir kanıtı adeta son hava bükücü kadar mecaralı bri gibidir. Avının hoşuna gidecek tarzda konuşur çokça da yalan söyleme ihtimali vardır. Aslında düzgünlük potansiyeli varken popüler etki onu cinsiyet tabanlı işler ve kamuflajlara yönlendirir.

 

Yıllar önceki hayvanlara karşı olan bazen korkudan yapılan bazense avlanmak için yapılan kamufle işlemi yıllar sonra dahi bir gende taşınmış ve insanları bazen korkudan bazense avlanmak için yapay davranışlar sergilemeye zorluyor.

 

(Yazıda aşırıya kaçmış örnekler kullanmış veya yaptığım eleştirileri biraz ağır kaçırmış olabilirim ancak bilinmelidir ki bu yazı somuttan daha çok soyuta dikkat çekilmek için yazılmıştır. Bu sebeple olası tutarsızlık ve aşırılıklarla birlikte dar kapsamlı anlatımın da soyut anlamda bir etkisi yoktur.)