Kendimizi nasıl sunuyoruz?

Kendimizi sunma davranışı, gerçekte, tek tip değildir. Çoğu kez, kendimizi sunma davranışlarımızı, kendi yetenek, ihtiyaç ve amaçlarımıza, karşımızdakinin niteliklerine veya davranışın oluştuğu sosyal ortamın özelliklerine göre ayarlarız.

Kendimizi nasıl sunuyoruz?

 

Bu konuda; Tedeschi ve arkadaşları, kendini sunma davranışlarını iki kategoriye ayırmışlardır. Birincisi “iddiacı kendini sunma”, ikincisi ise “savunucu kendini sunma” davranışlarıdır. Diğer yandan kendini sunma davranışları, kısa ve uzun vadeli amaçlara hizmet edebilir. Kimlik ortaya koymaya yönelik davranışlarımızın çoğu, mevcut ve önceden öngörülebilir. İddiacı kendini sunma tekniklerini irdelersek eğer; En çok kullanılan iddiacı kendini sunma taktiği “kendini sevdirme”dir. Avantajlar sağlamak adına bu taktik çeşitli yollardan uygulanır.

Bunlardan birincisi “kendini yüceltme”dir. Yaşadığımız koşullar, diğerlerini, sevilmeye layık ve değerli insanlar olduğumuza ikna etmeyi ve iyi bir izlenim uyandırmak için çaba göstermeyi gerektirir. Böyle bir durumda kendini sevdirmeye çalışan kişinin yapacağı şey karşısındakinin neyi çekici veya arzu edilebilir bulduğunu keşfetmek ve o yönde davranmaya çalışmaktır.

İkinci yol “diğerini yüceltme”dir. Karşımızdaki kişiye onu sevdiğimiz ve hayran olduğumuz şeklinde övgüler sunma olarak tanımlanabilir.

 

Üçüncü yol, “görüş birliği belirtmek”tir. Bu genel ilke, hedef kişinin değeri tutum ve görüşleri ile aynı doğrultuda olduğunun iddia edilmesi yönünde bir taktiktir.

Dördüncü yol, “lütufta bulunma”dır. Burada, diğerlerine kibar davranıldığında, onların ilişkiyi sürdürmeye zorunlu oldukları hissini yaşayacakları düşüncesi vardır. Yapılan araştırmalar, insanların onları ödüllendiren insanlardan hoşlandıklarını göstermektedir.

İddiacı kendini savunmanın ikinci taktiği “gözdağı verme”dir. Gözdağı veren kişi, güçlü ve tehlikeli kişi kimliğini yansıtmaya çalışmaktadır. Tehdit edici bakışlar, kızgınlık ifade eden sözler ve şiddet tehdidi aracılığı ile gözdağı veren kişi, diğerleri üzerine korkuya neden olarak, onları uysallaştırmaya veya rızasını kazanmaya çalışmaktadır.

İddiacı kendini sunmanın üçüncü taktiği, “yalvarma”dır. Yalvarma, kişinin diğerlerinden belirli bir şey elde etmek amacıyla, bağımlı e zayıf bir kişi kimliğini yansıtması durumudur. 

Dördüncü sunma taktiği olarak, “kendini tanıtma” taktiğinden söz edilebilir. Bu taktik, bir kişinin kendini yeterli ve zeki bir insan olduğunu gösterme yönündeki çabalarıdır.

Bunların dışında kendini tanıtma farklı stratejiler yolu ile de gerçekleştirilebilir. Bazı hallerde “hak iddia etme” yoluna gidilir. Kendimizi tanıtmayı, herhangi bir başarımızın güçlüğünü vurgulayarak ta yapabiliriz.

 

Kendimizi tanıtmanın bir diğer yolu, diğerlerini “ayıplama” veya “kınama”dır. Sonuçta, kendimizle ilgili kusurları onaylayarak ta kendimizi tanıtabiliriz.

Kendimizi iddiacı sunmanın beşinci taktiği, “örnek olma”dır. Örnek olma kişinin ahlaklı, dürüst ve değerli olduğu ile ilgili bir imaj yansıtma yolu ile diğerlerinin saygısını ve hayranlığını kazanmak için kullanılan eylemleri içerir.

Kendimizi savunma taktiklerinden ilki “mazeret gösterme”dir. İkici taktik “meşrulaştırma” ya da “haklı göstermek”tir. Üçüncü taktik “ön açıklama yapmak”tır. Kendini sunmanın bir diğer savunucu taktiği “kendini dezavantajlı gösterme” ya da “kendi ile ilgili handikap ortaya koymak”tır. Diğer bir savunma yolu ise “özür dilemek”tir. 

Tüm bu yollara başvurmanın temel amacı, karşımızdakinin davranışını değiştirmektir. Hepimiz az ya da çok “beğenilme”, “hoş görünme” oyunu oynuyoruz. Yaşamımızın büyük bir ölümünde rol yapıyor, taklit ederek sevileceğimizin umudunu besliyoruz. 

Karşımızdakinin davranışını olumlu etkilemek adına sahi kendimizi nasıl sunuyoruz

Nizamettin Biber