Oğuz yurdu Nahçıvan

Rauf Aliyev Kengerli

gazeteci

Nahçıvan neresi diye sorarsanız, kısaca şöyle derim; Nahçıvan, Kazım Karabekir Paşa’nın ermeni mezaliminden kurtardığı Oğuz yurdu... Nahçıvan, Milli Kurtuluş Savaşı’na hazırlıkların yapıldığı, nereden başlayıp nereden bitireceğiz diye hesabın yapıldığı, Kars’ı, İğdır’ı da içine alarak Erzurum’a kadar ulaşmayı hedefleyen 1 milyon nüfuzlu Aras Türk Cumhuriyeti’nin varisi... 1918’te  Milli Kurtuluş Savaşı kahramanlarının tavsiyesi ile kurulan bir Cumhuriyetin...

Nahçıvan, Türkiye ile 11 kilometrelik bir sınırı olan tek Türk yurdu... Dedelerimiz Milli Kurtuluş Savaşı döneminde 11 kilometrelik bir alanın elden gitmemesi için ne kadar mücadile etmişler bi bilseniz...  İyi ki gerekeni yapmışlar...

Bugün  Nahçıvan üç taraftan Ermenistan’la çevrili, bir tarafı İran’la sınır...

Nahçıvan’ın Azerbaycan’ın diğer bölgeleriyle hiçbir topraq bağı yok...

Nahçıvan Azerbaycan ve Türk Dünyası’yla Türkiye’nin tek kara bağı, toprak köprüsü… Nahçıvan’a Türk Kapısı denilmesinin nedeni de bu…

Nahçıvan 2009 yılında Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyinin (Türk Konseyi – TDİK) kurulması için anlaşmanın yapıldığı mekan... Türk Konseyi`nin kurucu üyeleri Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’dır...

Nahçıvan 25-29 Kasım 2018 tarihleri arasında Türk Konseyi Genç Liderler Forumu’nun ilk yapıldığı yer...

İnşallah, Nahçıvan Türk Dünyasının ortak universitesi olacak Türk Universitetsi’nin kurulacağı yer de olacaktır...

Bahs etdiğimiz bu kadim Oğuz yurdu geçen sene  9 Şubat’ta özerklik kazanmasının 95. yılını kutladı...

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclis Başkanı Sayın Vasif Talıbov’un 21 Ocak 2019 tarihinde imzaladığı Serencam’la (Emrle) Nahçıvan’ın özerklik kazanmasının 95. yılı tek 9 Şubat günü değil, 2019’un sonunadek çeşitli etkinliklerle kutlandı...

Türk yurdu Nahçıvan’ın özerklik kazanması Türkiye’nin ve Azerbaycan’nın  tarihi başarısı...

Evet, bunu böyle değerlendirenler haklılar. Çünkü;

Nahçıvan’ın özerklik kazanması Azerbaycan’a ve Türkiye’ye karşı devamlı toprak iddiası olan ermenilere tokat gibi bir cevap oldu.... Özellikle, Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın çok hassas olduğu Nahçıvan konusunda...

Nahçıvan’ın özerkliği ermenilere karşı silahlı mücadele cephesinde kazanıldığı gibi, büyük devletlerin siyasi oyunlarına karşı diplomatik mücadele cephesinde de elde edildi...

Bu konuda Nahçıvanlı Behbud ağa Şahtahtinski ve Ali Sabri Kasımov gibi diplomatlarımızı ve silahlı mücadelede savaşan Türk evlatlarını her zaman büyük saygı ve hürmetle anıyoruz...

Özerklik Nahçıvan Türklerinin ve aydınlarının inatlı mücadelesi, o zamanlar Türkiye ve Azerbaycan hükümetlerinin desteği sayesinde kazanıldı...

Türkiye Rusiya va Kafkaz ülkeleri ile 1921 yılında Moskova ve Kars anlaşmalarını imzalanması ile Nahçıvan’ın garantörü oldu... Bu anlaşmalara göre Nahçıvan’a herhangi bir saldırı olursa, bu hemde Türkiye’ye yapılmış saldırı sayılır ve bu yüzden Türkiye Silahlı Kuvvetleri Nahçıvan’ı savunmak için harakete geçebilir...

Anlaşmada Azerbaycan’ın ve Türkiye’nin çok önemli bir şartı da vardı; Nahçıvan yalnız Azerbaycan’a ait olacak, Azerbaycana bağlı Özerk Cumhuriyyet gibi kalacaktır...

İşte; Moskva ve Kars anlaşmaları gereğince ve hemde coğrafi-siyasi nedenlerle  9 Şubat 1924 yılında Nahçıvan o dönemler Sovyet Azerbaycan’ına bağlı Özerk Cumhuriyet statüsü aldı... 

Bu kadim Türk yurdunun güvenliği ve gelişimi için çok önemli bir adım oldu...

Sovetler dağılmadan önce, 1989 yılından Ermenilerin tekrar Nahçıvan’a iddialar seslendirdirdiler.... Bununla kalmayıp, onu işğal etmeğe çalıştılar... Yine başaramadılar....

Temmuz  1990 yılında Azerbaycan halkının milli lideri Haydar Aliyev’in Nahçıvan’a dönüşü, burada siyasi faaliyet göstermesi Özerk Cumhuriyeti işgalden, özerklik statusunun ise ortadan kaldırılması  tehlikesinden kurtardı…

 1991 yılında Nahçıvan Özerk Cumhuriyet Ali Meclis Başkanı seçilen büyük devlet adamı Türkiye Cumhuriyeti’ne ziyareti sırasında Moskova ve Kars sözleşmelerini yeniden gündeme getirdi... 

24 Mart 1992 yılında Türkiye Cumhuriyyeti ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyyeti arasında anlaşma imzalandı. Anşalmada Moskva ve Kars anlaşması bir daha hatırlatıldı…

1995 yılından bu tarafa Nahçıvan çok gelşti, ekonomi canlandı, sosial aktiviteler artdı, şehirler, kasabalar, köyler gelişti, güzelleşti. Başkent Nahçıvan geçen sene İslam Kültür Başkenti ve Azerbaycan’ın Gençler Başkenti oldu...

Eminim; Nahçıvan gelecekte hemde Türk Dünyası’nın Medeniyyet Başkenti seçilecektir…

Dede yurdunuz Nahçıvan’dan kucak dolusu sevgiler ve saygılarla...