Aşkın yüce anı

Aşkın yüce anı, aşkın iade edildiği andır. Lacan böyle tanımlamış. Tarif edilebilir bir fayda değildir bu durum. Kabaca, birini seviyorsam karşılığında onun da beni sevmesini isterim... Ve sevgi iade edildiğinde dünyalar benim olur. Sevgi her zaman karşılığını aynıyla bekleyen bir duygudur. Bu tespitle tartışmalar başlıyor. Akıl almaz bir karşılıklılık beklentisi.

Platon; aşk sevilenle bir bütünleşme arzusudur şeklinde tanımlamış.

Aziz Agustinos; tek gerçek sevgi tensel değil tinsel, dünyevi değil tanrısal olabilir şeklinde tanımlamış.

Spinoza ise sevgiyi "dış bir nedenin fikri eşliğinde yaşanan sevinç" olarak tanımlamış.

Eğer birinin beni sevdiğine inanırsam ve kendimde bunun için bir neden bulamıyorsam, onun sevgisine inanmamın bende uyandırdığı sevincin nedenini kendimde değil başka bir yerde, yani onda bulabileceğim anlamına gelir bu.

Sevgisinin nedenini kendimde bulduğumda ise (gencim, güzelim, ona çok iyilikler yaptım), karşılığında onu "zoraki" sevmem, sevsem sevsem dolaylı olarak severim: ya onun sevgisini de ekleyerek kendime duyduğum öz-sevgiyi arttırırım (onun sevgisiyle kendimi severim) ya da, yaklaşık aynı anlama gelmek üzere, onu severim, ama ancak kendimi sevmeme destek olduğu ölçüde...

Kendi vücudumu ancak başka cisimler tarafından etkilendiğinde anlamaya başlarım. Başka bir deyişle bende beni etkileyen cisimlerin, okşadığım saçların ya da köpeğin, okuduğum bir şiirin ya da ısıtan güneş ışığının, tatlı bir meltemin, ya da bir fırtınanın, bir köpeğin beni ısırışının bende saklanan "imajı" yoluyla. Bunlar etkilenme fikirleridirler.

En ilkel duygu olan sevinçi dış bir nesnenin etkisiyle yaşarım, ama bu nesneye dair bir fikrim olmadığında yine de yaşayabilirim. Ama insanlık durumu bunu illa ki bir dış nesneye atfetmeye yatkındır.

Aşkı cinsellik; bedensel tutkular nezdinde ele aldığımızda ne olur?

Her sevgi öncelikle bir bedenler karışımı, etki-tepki vaziyetidir. Ama bu etki-tepki ve karışım bireyin vücudunun bütününü de etkileyebilir, yalnızca bir kısmını da... Tutkular çoğu zaman vücudun belli bir parçasını etkilerler... Gözü, kulağı, cinsel organları vesaire... Tad duyularımızı ihtiva eden parçaları etkilediklerinde bu tutkulara "lezzet" diyoruz; cinsel organlarımızı etkilediklerinde ise "fiziki aşk" ya da "erotizm"... Bunlar vücudun tümüne yayılmayan, kısmi etkilerdir... Organizmamızın belli bir yeriyle sınırlı kalırlar ve gücümüzün büyük bir kısmı oraya yatırılır... Bu durum pekala başka başka etkilenmelere yatırılacak güçlerimizin tek bir yerde odaklanmış olmaktan dolayı engellendiği anlamına gelebilir.

Cinsel aşk; vücudun ve zihnin başka etkileşimlerine ket vurmayan, aşırıya varmayan bir şefkat ilişkisidir.

Kaynak: Spinoza ve Aşkın Diyalektiği- Ulus Baker