Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Sonsuzluk (Osman Özeker)

http://blog.milliyet.com.tr/yasev

14 Eylül '18

 
Kategori
Güncel
 

Atatürk Döneminde Kurulan Fabrikalar

Atatürk Döneminde Kurulan Fabrikalar
 

     Osmanlı Devletinin Sevr Anlaşmasıyla fiilen bitirildiği, Anadolunun işgal edilği yıllarda; Mustafa Kemal Samsun'dan Anadolunun kurtuluş mücadelesini  başlatmaya Türk halkıyla birlikte karar vermiş ve mücadeleye başlamıştır.

   Atatürk'ün başlattığı mücadele öyle büyük ve öyle zahmetli bir işti ki bu mücadeleden zaferle çıkmak ve başarmak çok zor görünüyordu.

    Anadoluyu işgalden kurtarmak azim ve kararlığında olan Mustafa Kemal ve arkadaşları bir taraftan silahlı mücadeleyi yürütürken; diğer taraftan da ekonomik ve sosyal kalkınmayı hedefine koymuştu.

   Tarım devrimini bir türlü başaramayan Osmanlı devleti doğal olarak sanayi devrimini de başaramamıştı.

   Osmanlı döneminden Cumhuriyete kalan sadece dört önemli fabrika kalmıştı elde.

   Bu fabrikalar:
   Hereke İpek dokuma,Feshane Yün İplik,Bakırköy Bez ve Beykoz Deri Fabrikası.

   İşte altı yüz yıl hüküm sürmüş bir imparatorluktan geriye kalan dört adet sanayi kuruluşu .

   Atatürk'ün Kurtuluş mücadelesi sonrası ülkenin ve cumhuriyetin yaşayabilmesi ve ilelebet var olabilmesi için kafasında nakşedilmiş üç temel ilke vardı.
   Öncelikle kendi milli ve yerli sanayiini kurmak,
   Çağdaş ve modern bir toplum yaratmak,
   Osmanlı döneminden kalma "yabancı sermayenin "kontrolünde bulunan varlıkları milli ekonomiye kazandırmak.

   Cumhuriyetle birlikte Atatürk bir taraftan yerli ve milli fabrikalar kuruyor, diğer taraftanda;  Osmanlı döneminde yabancılara verilen bir çok işletmeyi satın alıyordu.

   İşte Atatürk döneminde yabancılardan alınan işletmeler:
1928‘de Anadolu Demiryolu Şirketi yabancılardan satın alındı.
1929‘da Mersin-Adana, Anadolu-Bağdat, Mersin- Tarsus Demiryolları yabancılardan satın alındı.
1929‘da Haydarpaşa Limanı yabancılardan satın alındı.
1935 Tarihinde İstanbul Rıhtım Şirketi yabancılardan satın alındı.
 1936’da İzmir Havagazı Şirketi ve İstanbul Telefon Şirketi yabancılardan satın alındı.
  1937 Yılında Trakya- İstanbul Demir yolları yabancılardan alındı.

  Atatürk Cumhuriyet döneminde bilhassa kendi takibinde "yerli ve milli sanayii" kurmak ve geliştirmek maksadıyla bir çok fabrika kurdurmuştur.
  "Her fabrika bir kaledir" diyen Atatürk ülkenin bir çok yerinde fabrikalar kurarak, Anadolunun "kalelerini" güçlendirmiştir.

   Atatürk döneminde kurulan fabrikalara gelince:
    Mustafa Kemal Atatürk'ün 15 Yılda Kurduğu Fabrikalar

1-Ankara fişek fabrikası (1924)
2-Gölcük tersanesi (1924)
3- Şakir Zümre fabrikası (1925)
4-Eskişehir hava tamirhanesi (1925)
5-Alpullu şeker fabrikası (1926)
7-Uşak şeker fabrikası(1926)
8-Kırıkkale mühimmat fabrikası (1926)
9-Bünyan dokuma fabrikası (1927)
10-Eskişehir kiremit fabrikası (1927)
11-Kırıkkale elektrik santrali ve çelik fabrikası (1928)
12- Ankara çimento fabrikası (1928)
13-Ankara havagazı fabrikası (1929)
14-İstanbul otomobil montaj fabrikası (1929)
15-Kayaş kapsül fabrikası (1930)
16-Nuri killigil tabanca, havan ve mühimmat fabrikası (1930)
17-Kırıkkale elektrik santrali ve çelik fabrikası (1931- genişletildi)
18-Eskişehir şeker fabrikası (1934)
19-Turhal şeker fabrikaları (1934
20-Konya ereğli bez fabrikası(1934)
21-Bakırköy bez fabrikası (1934)
22-Bursa süt fabrikası (1934)
23-İzmit paşabahçe şişe ve cam fabrikası (1934 temel atma)
24-Zonguldak antrasit fabrikası (1934 temel atma)
25-Zonguldak kömür yıkama fabrikası (1934)
26-Keçiborlu kükürt fabrikası (1934)
27-Isparta gülyağı fabrikası (1934)
28-Ankara, konya, eskişehir ve sivas buğday siloları (1934)
29-Paşabahçe şişe ve cam fabrikası (1935 - tamamlandı)
30-Kayseri bez fabrikası (1934 temel atma)
31-Nazilli basma fabrikası (1935- temel atma)
32-Bursa merinos fabrikası (1935 temel atma)
33-Gemlik suni ipek fabrikası (1935 temel atma)
34-Keçiborlu kükürt fabrikası (1935)
35- Ankara çubuk barajı (1936)
36-Zonguldak taş kömür fabrikası (1935)
37-Barut, tüfek ve top fabrikası (1936)
38-Nuri demirağ uçak fabrikası (1936- ilk türk uçağı nud-36 üretildi)
39-Malatya sigara fabrikası (1936)
40-Bitlis sigara fabrikası (1936)
41-Malatya bez fabrikası (1937 temel atma- bu fabrika hariç bütün bez ve dokuma fabrikaları atatürk'ün sağlığında açılmıştır.)
42-İzmit kağıt ve karton fabrikası (1934- temel atma)
43-Karabük demir çelik fabrikası (1937- temel atma)
44-Divriği demir ocakları (1938)
45-İzmir klor fabrikası (1938- temel atma)
46-Sivas çimento fabrikası (1938- temel atma)

Atatürk 15 yıla 46 fabrika yapmış, yabancı semayenin elindeki işletmeleri millileştirmiş, Genç Türk cumhuriyetinin"Milli ve yerli" ekonomisi ve sanayısını oluşturmak için var gücüyle çaba sarf etmiştir.

   Atatürk ve Cumhuriyet döneminde günümüze geldiğimizde ise görülüyor ki;
   Atatürkün binbir güçlük içersinde kurduğu fabrikalardan eser  kalmamıştır.
   Başta seker fabrikaları olmak üzere, Tekel, kağıt sanayi, Dokuma ve İplik Fabrikaları "özelleştirme adı altında" satılmış yada bir çoğu  bu fabrikaların devletin "teknoloji  yenilemesi yapmaması" nedeniyle kapatılmıştır.

  Atatürk yaptığı her hamlede, attığı her adımda genç cumhuriyetin geleceğini düşünmüş, tarımda, sanayide ve ekonomide kalkınamayan, milli sanayisini kuramayan devletlerin bağımsız olamayacağını kavramış bir liderdir.

  Büyük Atatürk'ün yıllar önce sarfettiği şu sözler günümüzde yaşanan ekonomik sıkıntıların nereden kaynaklandığına güzel bir örnektir;
   "Türk milleti, türk malı alın, türk parası türk ülkesinde kalsın!"

OSMAN ÖZEKER         14.09.2018

 
Toplam blog
: 287
: 3107
Kayıt tarihi
: 11.07.08
 
 

1949 Konya Ereğli doğumlu olup, halen İzmir'de oturmaktayım. A.Ü. Eğitim Fakûltesi mezunuyum  Ata..