Ayten Mutlu ve İstanbul'un Gözleri'ni okurken

Kadın şairlerimizden Ayten Mutlu’nun daha önce “ EŞİKTE “ adını taşıyan bir şiir kitabından söz etmiştim. ( Milliyet Blog, 28 Eylül 2010 Söke Sanat, Edebiyat ve Kitap Günlerinde) adı geçen yazımda Ayten Mutlu’nun şiirleri, eserleri ve kısaca özgezmişi hakkında  de bilgiler vermiştim. Aradan bir hayli zaman geçti, Ayten Mutlu ile bir daha bir telefon görüşmemiz oldu. Aradan birkaç gün geçtik sonra postadan bana bir paket geldi. Bu paketin içinde Ayten Hanımın yeni şiir kitabı olan “İstanbul’un Gözleri”  adını taşıyan kitabı çıktı. Kitabıyla birlikte İngilizce'den Türkçe'ye çevirdiği iki  şiir kitabı daha vardı. Bunlardan biri NicuLina OPREA 'nın " Neredeyse Siyah" ( İstanbul-2011) , ikincisi  Nedeljko TERZİÇ'in  Türkçeye çeviurdiği  "KÜKREYİŞ  Ve SESSİZLİK " adını taşıyan şiir kitabı ve KIYI dergisiyle birlikte  vardı,..Bu kitap ve  KIYI  dergisini severek okuyacağeım... Bundan da anlıyoruz ki  Ayten Mutlu İngilizceyi de çok iyi biliyor... Öncelikle değerli şairimiz Ayten Hanım Mutlu’ya teşekkürlerimi sunuyorum beni unutmadıkları için… Sağ olsunlar diyorum…  Şimdi "  İSTANBUL'UN GÖZLERİ" adını taşıyan yeni şiir kitabına dönmek istiyordum.

Kitabın giriş bölümünde: “ Çağdaş şiirin Bir Günah Çıkarma Odası İçin Altmetin “ başlığı altında Mircea Barsil bir yabancı şiir severin İngilizceden çevrilmiş bir uzun soluklu bir yazısı yer alıyor: adı geçen yazıdan birkaç cümle alıntı olarak alıyorum:”Ayten Mutlu, seksenli yıllar jenerasyonun dikkate değer biri şairi. Onun şiirleriyle karşılaşan, çağdaş şiirin pek takipçisi, şiirlerindeki kompozisyonların güzelliğine ve Ayten Mutlu’nun Türkiye’de yazıyor olduğuna şaşıracak:  “ İstanbul’un Gözleri “ adını taşıyan bi ciltteki şiirlerinin seçiminde ilk olarak, dikkati çeken mesajının derinliği, genişliği ve ciddiliğidir. Ayten Mutlu’nun izniyle riyetim onun duygusal durumunu şairane yorumlamak, ondaki duygusal enerjisinin seksiliğinin işaretlerini altında ateşli bir dışa vurmanın izlenimlerini paylaşarak, yazılan şiirlerle şairin özvarlığının bir meditasyonel bağlantısını yapmaktır “ diyor.   

Gerçekten yazarın dediği gibi Ayten Mutlu’nun kendine özgü ayrı bir şiir dünyası vardır. “GİDELİM” başlıklı şiirinde bir bakınız nasıl sesleniyor:

Uzaklara gidelim, yağmurun çanlarına

Işığına gölgeler kralının, suyun çıplaklığına

Yürüsün yol, uysal ve inatçı bir yoldaş

Yanımız sıra, biz gidelim, çoğalan arzusuna

Patikaların, kanın çığlıklarına

Dursun zaman, biz gidelim

Seke seke gidelim

Göğün suretini çizen denize,

Kımıldayan taşların şarkılarına

Yeraltı madenine kardeş dağların

Çağrılı bir konuk gibi gidelim

Irmakların soluksuz yankılarına

Altın bir muştu gibi soluk somluğa…( 1 )

Dizelerinde görüldüğü gibi şiirde ayrı bir duygu ve ayrı bir derinlik vardır. Şiirdeki Türkçe sözcüklerde harika ve manidar… Arı ve duru  bir dil, bir Türkçe. “ Muştu” sözcüğünün altını özellikle çizdim. Ben bu esrarengiz sözcüğü ilk olarak değerli şairlerimizden Sezai Karakoç’tan duymuştum. Ünlü şairlerimizden Yunus Emre’den muştular veriyordu.

  Adı geçen kitabın bir başka yerinde yine Ayten Mutlu ve şiirleri hakkında yorum yapan Mugura Maria Petrescu ( Romanya ) İngilizceden çeviren Mesut Şenol ise şunları irdeliyor: “İstanbul’un Gözleri” ,şairin kabul edip ve saydığı çaresiz yitik ruh halini yaşayan kalbinin derinliklerine sürülerek inen bir sıla özlemi olarak uzun zaman  önce yazılan bir oyun anlatımı ve dizelere dökülen bir yapıttır.(…) yazar yazısının bir başka yerinde A, Mutlu için şunları sözlerine ekliyor: “ Kitabın  diğer önemli bir başka karakteri olan  Aşk, dans, ateş gibi  duygusal bir şekilde tanımlanmaktadır. “ İstanbul’un Gözleri “,büyük sessiziliklerin, yaralı geçmişimizin evrensel konusunun (Aşk Mektubu) yükü altında sızlanan bizlerle karşılaştırıldığında  “Yeni Yaşam” gerçeğini bulmanın endişesiz törensel beklentisi olarak ortaya çıkarılan ve ifade edilen bilgilerin kitabıdır” diye görüşlerini ortaya koyuyorlar.( Mugura Maria Petrescu / Çeviren: Mesut Şenol ),” İstanbul’un Gözleri” adlı şiirleri okuduğumuzda aynı görüşleri paylaşmamız olasıdır…” Aşk Noktası” başlıklı şiirinde şu gizemli duygu yüklü dizelerini severek okuyoruz:

Duyuluyor yürek atışlarımız

Müziğin sustuğu yerden

Ölen bir yıldızın son ışıkları gibi

Çırpınarak sularda kaybolan bir gemiden

                           (…..)

Bu yüzden yitiyor her şey beklide

Vedanın karanlık melodisinde

Aşk noktasının sesini bulamıyorum ( 2 )

Bu özgün ve lirik dizeler Ayten Mutlu’nun yukarıda adı geçen şiirler yapıtından alıp sizlere sundum. A. Mutlu’nun çok zengin bir Türkçesi ve o denli yoğun bir duygusallık birikimi vardır. Bu duygusallık ikliminde aşklarını, sevgilerini, yalnızlıklarını vev objektif olarak kişiliğini özgürce ortaya koyuyor. Dili, Türkçesi de akıcı, duru ve yalındır. Şiirlerini rahat bir solukta okudum. Benim hoşuma giden dizelerin ve sözcüklerin çoğunun altını mavi kalemle çizdim. Kitap adeta bir çiçek tarlasına dönüştü…

Kitabın baskısı da çok güzel hazırlanmıştır.Yapıt136 sayfa olup 90 şiirle ortaya çıkmıştır. Bunlar A. Mutlu’nun seçilmiş şiirleridir. Albenisi bir kapak kompozisyonu vardır.1. basım eylül  2013 olup, Gülmat Matbaacılık tesislerinde / İstanbul’da basılmıştır.

 Ayten Mutlu’nun “İstanbul’un Gözleri” adını taşıyan şiirler kitabını okurken dikkatimi çeken ve benim de hoşuma giden bazı kendine özgü imgesel dizelerle dolu bazı dizelerini sizlerle paylaşmak istiyorum: Değmeden güneşin parlayan otlarına / Sadece düşünceden geçiyor atlar (S.21), Göğün suretini çizen denize / Irmakların soluksuz yankılarına  / Ateşin ve külün barıştığı toprağa  ( 22 ),Çocuk gözlü sabaha / Kızıl bir nar olup çatlasın güneş, biz gidelim / yıldız kavşağın haritaların / saf mücevher günlere ( 23 ),yaşananlar dönüşüyor anıya birer birer ( 25 ),bırakıp sesleri masa örtülerine / kör bakışlarında ela bir kedi / yalnız bir kalabalığa karıştık / sonra ıslak çimenlere oturduk / Bozcaada limanında gemiler ( 26 ), çünkü her öyküye bir yolcu gerek  (27),sıcaktan düşüyor yavru kırlangıç,hayatın kırık çizgileri miydi sadece ( 30 ),diyar oldum yar olmadım kendime /  iyi ki soramıyor  ölüler / sesi sarı ölüler / düşlerin yitik, kalbin kül olduğu yerde (31), kimi yaşarken ölmüş / kimi ölümde  yaşayan / karanlığın acı çayırlarından ( 33 ), suskunluk kadar ölü  / zamanın büküldüğü andan /  ve nasıl bir çiğdem kokusu ellerinde ( 34 ) rüzgarın gövdesinde açtığı yaralara / zamanın ve hayatın büyük sırrını ( 35 ), fısıltılar, vazodaki çiçeklerin buğusu / sinmiş ölüm kokusu / bir tas öfke , denizler dolusu gam ( 37 ),yalnız bir ağacın  öldüğü yerde / hiçbir işe yaramayan boş sözler / yaşamın son armağanı  olsun ağaca  / dönün kuşlar üç kez daha ( 38 ),yalnızlığın gibi bin parça (43), sen isteksin , narda kanayan bıçak / tere sinen kırmızıdaki koku (  44), unutulmuş yalanlardan dökülmüş (45),evrenin köklerine pusuya yatmış korku / benimlesin bu gece aşk ( 49 ),saçlarında savrulurken   avare rüzgar / bir ot demetini ağzına alıp  (   50),ağzımızda ölü bir yılanın ıslıkları /  bölüşürüz işte intiharları ( 55),ölüm eski bir tanıdık  çünkü masa ( 60 ), şiirin denizden geldiği / rüzgarın açık kapısı ol / ürperen gizi dinle / acının sessizliğinde( 98 ),ağır ölümlerdik hızın kanatlarında /  sessizliğin köklerinde (106), ben o göğü ekledim yalnızlığıma /  yokluğuna sitem say yokluğumu ( 116 ). gibi şiir dizelerini çok sevdim. Örneklerini daha da çoğalta biliriz…

Sonuç olarak çağdaş şairlerimizden Ayten Mutlu gerçekten okunması gereken ve sevilen geniş bir coğrafyada şiirlerini oluşturuyor. Kendisine özgün değişik bir acıdan bakarak şiirler yazdığını görüyoruz. Bu sıcak coğrafyada ılımlı ve sevilen bir iklim kuşağında özgürce yol aldığını görüyoruz. Sonra şiirlerinde asi de değildir. Birleştirici ve yapıcı bir dünyası vardır. Bu açıdan kutluyorum. Çağdaş şiir coğrafyamızda değerli bir şair olarak tanıdığımız Ayten Mutlu’nun bu başarısını candan kutluyor, daha nice  şiir dolu yapıtlara imza atmasını ve sağlıklı ömürler diliyoruz.

1- " İstanbul'un Gözleri  ( Şiirler)   Ayten Mutlu , Eylül 2013-İstanbul. 

2-  a.g.e. 

Abdüladir  GÜLER 

23 Şubat 2015- SÖKE