Soyadı “Atatürk” oldu!

Bugün Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya ‘Atatürk’ soyadı verilmesinin yıldönümü. İsmet Paşa ve 22 arkadaşının 24 Kasım 1934’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) kanun teklifi vermesiyle başlayan süreçte adımlar hızlı atılmış ve aynı gün 2865 sayılı Resmî Gazete’de 2587 numaralı kanunla* Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya ‘Atatürk’ soyadı verilmişti.

Bu yasa ve Mustafa Kemal'in "Atatürk" soyadı Ankara Radyosu'nda açıklanırken, spikerin bir dil sürçmesi nedeniyle, yayın sırasında "Anatürk" diye okunduğuna ilişkin bir yazı okuduğumu hatırlıyorum.

Öte yandan daha önce imzasında olduğu gibi Mustafa Kemal’e ‘Atatürk’ soyadının verilmesi meselesinde de Dilaçar’ın adı geçiyor. Ermeni asıllı Agop Martayan Dilaçar, savaş başlayınca 19 yaşındayken Türk Ordusunda silah altına alınmış, önce Kafkas cephesine ardından Tehcir Kanunu kapsamında Şam’a gönderilmişti. Mustafa Kemal’le dostluğu Şam’da başlamıştı. Bu ilişki ileriki yıllarda gelişmiş ve Dilaçar, 18-25 Ağustos 1934 tarihleri arasında düzenlenen II. Türk Dil Kurultayı’ndan sonra Türk Dil Kurumu (TDK) başuzmanlığına getirilmişti. Çalışmaları sebebiyle her zaman Atatürk’ün takdirini kazanan bu vatandaşa 1935’te Mustafa Kemal’in emriyle Dilaçar soyadı verilmişti.

Aynı zamanda 2622 sayılı kanun** ilede Atatürk soyadının başkası tarafından alınamaması kanunlaştırılmıştır.

*Kanun no :2587

Kabul Tarihi:24.11.1934

Yayımlandığı R.Gazete :Tarih:27.11.1934

Sayı:2865

Yayımlandığı Düstur: Tertip:3, Cilt:16, Sayfa:4

Madde:1-Kemal Öz adlı cumhur reisimize ATATÜRK soyadı verilmiştir.

Madde:2-Bu Kanun neşri tarihinde muteberdir.

Madde:3-Bu kanun Büyük Millet Meclisi tarafından icra olunur.

**2622 SAYILI KANUN

1- Kemal Öz adlı Türkiye Cumhur reisine 24.11.1934 tarih ve 2587 sayılı kanunla verilmiş olan ATATÜRK soyadı tek şahsına mahsustur, hiç kimse tarafından öz veya soyadı olarak alınamaz, kullanılamaz ve kimse tarafından hiçbir surette bir kimseye verilemez.

2- ATATÜRK adının başına ve sonuna başka söz konarak öz veya soyadı alınamaz ve kullanılamaz

3- Bu kanun hükmü 24/11/1934 tarihinde başlar.

4- Bu kanun hükmünü yerine getirmeye Dahiliye Vekili memurdur.