Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

01 Haziran '09

 
Kategori
Anılar
 

Napoli anılarım-3 (son).

Napoli anılarım-3 (son).
 

Goggle Earth'den alınmıştır. Vezüv yanardağı


Vezüv yanardağı hakkında sizlere kısa bilgiler vermeye çalışacağım.

Vezüv yanardağı bilindiği üzere Napoli kentinin doğusunda bulunan bir yanardağdır. Coğrafya konumu şöyledir. 40 derece 49’20” Kuzey paraleli ve 14 derece 25’20” meridyenin kesiştiği yerdedir.

Vezüv yanardağı (İtalyanca: <ı>Monte Vesuvio, Latince: <ı>Mons Vesuvius) Napoli'nin doğusunda bulunan, 1280 m. yüksekliğindeki aktif yanardağdır.

Avrupa ana karasındaki son yüz yılı içinde aktivite gösteren tek yanardağdır. Diğer iki benzer yanardağ olan Etna ve Stromboli adalarda yer almaktadır. Vezüv'ün MS 79 yılındaki püskürmesiyle Pompei, Herculaneum ve Stabia kentleri haritadan silinmiştir. Vezüv yanardağı aynı zamanda Spartaküs'ün başlattığı isyana ilk ev sahipliği yapan yerdir. Spartaküs İÖ 73'te kendisiyle birlikte Capua'daki gladyatör okulundan kaçan 77 arkadaşıyla Vezüv Yanardağı'na sığınmıştır.

24 Ağustos 79'da, Vezüv'den dumanlar yükselmeye başladı. Bir patlama olacağını anlayan Pompei halkı, limana doğru kaçmaya çabaladı. Gemilere binebilenler, bir daha dönmemek üzere kentten uzaklaşmaya başladılar.

Sarsıntılar başlayınca, 20 dakika kadar süren bir şaşkınlık yaşandı. Halk paniğe kapıldı ve son bir hamleyle, 600 metre uzaktaki Sarno nehrinde olan bir limana atıldılar. Ne yazık ki, bu kişilerin yolunu da bir deniz kabarması kesti.

Dev dalgalar, bindikleri gemileri birer çöp gibi yukarıya kaldırıyor ve şehrin surlarının içindeki kızgın lav denizine doğru fırlatıyordu. Zaten bu arada, gökten iri kum taneleri büyüklüğünde, çok kızgın küçük taşlar yağmaya başlamıştı.

Şehrin insanları, rast gele sağa sola koşup duruyorlardı. İçlerinde farkında olmadan Vezüv'e doğru koşanlar bile vardı. Kurtuluşu evlerinde görenler, volkandan çıkan müthiş sıcaklık nedeniyle havadaki oksijenin kısmen gaz karbonik hale dönüşmesi ile boğuldular. Faciadan, yalnızca o sırada şehirde olmayanlar kurtulabildi.

Vezüv Yanardağı, dünyadaki yanardağ­lar içinde en ünlü olanıdır. İtalya'nın güneyin­de Tiren Denizi kıyısında bulunan Vezüv, Napoli Körfezi'ne egemen bir konumdadır. Napoli'nin yaklaşık 11 km güneydoğusundadır. Çoğu zaman doruğunda koyu renkli bir bulut dalgalanır. İtalya'ya bağlı adalarda da Etna ve Stromboli gibi etkin yanardağlar vardır. Avrupa anakarasında ki tek etkin ya­nardağ ise Vezüv'dür. Vezüv'ün çevresi, ya­nardağ etkinliğinin çok eskiçağlardan beri sürdüğü bir bölgedir.


<ımg src="http://www.uic.edu/com/surgery/sorrento/images/pompei.gif">

Vezüv yanardağı ve eteğinde bulunan Pompei kenti ve tarihi kalıntılar.

Vezüv'ün en üst bölümü, çift doruklu olduğu için dağ içinde dağ görünümündedir. Yanardağın etkin konisi, yarım daire biçimin­de eski bir krater olan Somma Dağı'nın (1.025 metre) güneyindeki kalıntılardan yük­selir. Günümüzden 200 bin yıl kadar önce oluştuğu sanılan Vezüv'ün güney ve batı etekleri İS 79'da şiddetli bir püskürmeyle yıkıma uğradı. Eski kraterin güneyinde oluş­maya başlayan yeni koni her püskürmeyle biraz daha büyüdü. 1980'de 1.280 metre olarak ölçülen bu etkin koninin yüksekliği her büyük patlamayla değişmektedir. Koni volka­nik kül, cüruf ve lavdan oluşur. Eski yanarda­ğın püskürttüğü lav ve küller genişliği 5 km çapında bir bölgeyi kaplar.

İS 79'dan önce dağın yamaçlarından doru­ğuna kadar tarım yapılıyordu; alçak yamaç­larda da köyler ve kentler kuruluydu. O yıl püsküren Vezüv, Pompei'yi küllerle örttü; Herculaneum ve Stabiae ise patlamalarla birlikte ortaya çıkan şiddetli boranların yol açtığı bir çamur seliyle kaplandı. Dumandan boğulan insanlar evlerinde ve sokaklarda lavlar altında gömülü kaldı (bak. Pompei). Daha sonra uzun aralıklarla küçük püskürme­ler görüldü. Vezüv'ün yakın döneme ka­dar neredeyse kesintisiz süren etkinlik döne­mi ise 1631'deki püskürmeyle başladı. O püskürmede binlerce insan yıkıntıların ve denize kadar ulaşan lavların altında kalarak öldü. 1906'daki bir patlamada eski krater yarıldı; böylece dağın yüksekliği azaldı ve görünümü değişti. Son büyük püskürme 1944'te oldu.

18. yüzyıl sonlarında Vezüv'le ilgili bilimsel araştırmalara başlandı. 1845'te dağın yama­cında 560 metre yükseklikte bir gözlemevi açıldı.

Vezüv'ün püskürttüğü lav ve küllerden oluşan toprak çok verimlidir. Dağın aşağı yamaçları meyve bahçeleri ve üzüm bağlarıyla doludur. Vezüv'ü görmeye gelen turistler kablolu bir vagon sistemiyle kraterin ağzın­dan 135 metre kadar içeri girebilmektedir.

Evet bu arada Vezüv yanardağı patlar mı patlamaz mı? Bu tartışma süre gelsin İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkan bilimi Enstitüsü 27. Şubat. 2007 tarihinde bir açıklama da bulundu.


<ımg alt="Vezüv patlarsa 300 bin kişi ölecek " src="http://yenisafak.com.tr/resim/site/vezuv_byk282f2518282a823b.jpg" width="300" border="0">

İtalya'daki Vezüv yanardağının bir daha ki patlamasında, önceden tahliye edilmemeleri durumunda en az 300 bin kişinin öleceği tahmininde bulunuldu.

Vezüv'ün faaliyete geçmesi durumunda neler olacağını görmek için ilk kez 3 boyutlu bilgisayar simulasyonu yapıldı.

Buna göre, 60 yıldan fazla süredir uyuyan volkan patlarsa, Vezüv'ün arkasında doğal bir kalkan gibi duran Somma Dağı sayesinde, yüksek riskli "kırmızı bölge"nin kuzey ve kuzeybatısında yaşayan 200 bin kişinin ise kaçmak için daha fazla zamanı olabilecek.

Simulasyonda, patlama sırasında magmanın ısısının 950 santrigrat derece olacağı hesaplandı.

Bilim adamları, Vezüv'deki yeni bir patlamanın, antik Pompei ve Herkülenyum kentlerinin yok olduğu, 16 bin kişinin öldüğü M. S. 76 yılındaki patlama denli güçlü olmasından endişe ediyorlar.

Yetkililer, Vezüv'ün, faaliyete geçmesi durumunda, dağın eteklerindeki 18 yerleşim birinden yarım milyon insanı tahliye etmeyi planlıyorlar.

"Geophysical Research Letters" adlı dergide yayınlanan simulasyon araştırmasının, büyük bir patlamada lavların nasıl hareket edeceği ve böylece hangi yerleşim birimlerinin önce boşaltılması gerektiği konusunda yetkililere daha iyi fikir vereceği belirtiliyor.

<ımg height="102" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:4YMpZHtiueQLYM:http://membres.lycos.fr/jpsainto/pompei/pompei.gif" width="137"> <ımg height="121" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:1JtptlPt0d4-HM:http://aphs.worldnomads.com/stowaway/2413/pompei4.jpg" width="114"> <ımg height="99" src="http://tbn0.google.com/images?q=tbn:sqPsPqItw-o-WM:http://fotoanaliz.hurriyet.com.tr/LiveImages%255CYeniFotoAnaliz%255CTarihin%2520ibret%2520m%C3%BCzesi%2520POMPE%C4%B0%255Cp16.jpg" width="127"> <ımg height="96" src="http://tbn3.google.com/images?q=tbn:HziLBn-UQRervM:http://www.hotelfiorenza.it/en/localita_campania_eng/DA%2520VEDERE%2520IN%2520CANPANIA/POMPEI/pompei14.jpg" width="139">

Vezüv yanardağı 65 yıldan beri faaliyette bulunmuyor. En son patlaması 1944 senesinde olmuş. İşte bu zaman zarfı içersinde buraya uğrayan turistlerin akınına uğramış ve o essiz güzelliğini turistlere açmaya devam etmektedir. Aynı zamanda Pompei şehrinde lavlar arasında yanmış ve sonra oksijensizlikten taş hale gelmiş olan insanların arkeoloji müzesinde turistlerin ziyaretine açılmıştır. Ben de bu ziyareti yapmıştım.

Napoli kenti bu yanardağın kuzey batısında 2 milyon kadar nüfusuyla bir Akdeniz kentidir. Roma’nın 200 km güneyinde yer almaktadır. Burada NATO’YA bağlı Askeri Mütefik Komutanlığı bulunmaktadır. NATO’YA bağlı olan ülkelerden gelen subaylar görev yapmaktadır. 1970-1972 yıllarında burada görev alan Türk subayların içinde babamda vardı. Bu nedenle bizde oraya gitmiş ve güzel 2 yıl geçirmiştik.

<ımg height="83" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:76-5vYbqUnODiM:http://www.caiacademy.org/Images/napoli.jpg" width="150"> <ımg height="107" src="http://tbn3.google.com/images?q=tbn:lbb3W0bgNRsQFM:http://people.na.infn.it/~astropar/images/napoli1.jpg" width="142"> <ımg height="113" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:3CbB3lezVukdoM:http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/10/Napoli-galleria_umberto.jpg" width="150">

Elbette Türk izleyicileri de Napoli kentini anımsayacaklardır. Arjantin’in yıldız futbolcularından Diego Armando Maradona Napoli’de 1984 ile 1991 tarihlerinde oynamıştır. Napoli kariyerinde 259 maçına çıkarak 115 gol atarak 1986-1987 ve 1989-1990 sezonlarında iki kez İtalya Seria-A’da Napoli takımını şampiyon yapmıştır. Napoli taraftarları kendilerini iki kere şampiyon yapan Maradona'yı unutabilirler mi?

<ımg src="http://webuser.bus.umich.edu/ppasquar/napoli2.jpg">

Oturanlardan soldan üçüncü sırada olan futbolcu Maradona'dır.


Bilinen kalecilerden Dino Zoff Napoli’nin yetiştirmiş olan kalecilerdendir. Dino Zoff'da 112 kez İtalya Milli takımının en fazla formasını giymiş futbolcularındandır. 1972-1974 yılları arasında uluslararası turnuvarda milli takım düzeyinde oynadığı maçlarda 1042 dakika gol yememe başarıssı olduğu gibi 1982 yılında İspanya'da yapılan Dünya Kupası'nda kupanın almasında büyük rol oynamıştır.

<ımg height="116" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:eZShPOv1LkgcFM:http://2.bp.blogspot.com/_dohZlHWNV9U/SX9lF1FRccI/AAAAAAAAAJM/cLfWkVELiRY/s400/zoff.jpg" width="116"> <ımg height="124" src="http://tbn3.google.com/images?q=tbn:_Ob_ATqPh5C_-M:http://dspace.dial.pipex.com/bob.dunning/zoff.jpg" width="88"> <ımg height="125" src="http://tbn3.google.com/images?q=tbn:VCyHIl0HEsadzM:http://www.sportcartoons.co.uk/caricatures/zoff_italy.jpg" width="93"> <ımg height="118" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:6TVZFlhW6skDvM:http://www.ortakafagol.com/forum/uploads/avatars/20071112_115155_300px-Dinozoff.jpg" width="110">

İtalya'nın unutulmaz kalecilerden Dino Zoff'ta Napoli takımında yetişmiştir.

Napoli takımı bu sezon Seria-A’da dün oynadığı maçla sezonu 12 Galibiyet 10 Beraberlik ve 16 Yenilgi alarak 43 gol atabilmiş ve karşılığında da 45 gol görmüş kalesinde. 46 puanla 12’nci sırada tamamlamış.

<ımg height="120" src="http://tbn1.google.com/images?q=tbn:dczVoJnq6ufSYM:http://www.football-wallpapers.com/wallpapers2/napoli_1_1280x1024.jpg" width="150"> <ımg height="113" src="http://tbn2.google.com/images?q=tbn:ien2J_qqm4Af5M:http://napolifanclub.com/files/2008/11/wallpaper-napoli-3.jpg" width="150">


Napoli şehri aynı zamanda lokantalarıyla ünlüdür. İtalya’nın milli yemeği olan spagetti ve Napoli pizzasını yemek mümkündür. Mmmmm enfes, enfes.

Napoli dar sokakları ile evlerinin birbirleri ile yakınlığı ile de meşhurdur.

Napoli’ye gidecek olanlara kulaklarına küpe olsun diye söyleyeyim. Yankesiciliği ile ün salmış bir şehirdir. Aman DİKKAT! Cüzdanınızı iyi sahip çıkınız. Söylemedik demeyin çünkü hırsızlık vakaları burada çok rastlanıyor. En azından bizim orada olduğumuz zamanlarda fazlaydı. Şimdi de öyle mi bilmiyorum?

Benim Napoli’den aktaracaklarım şimdilik bu kadar.

Sevgi ile kalınız.

Napoli anılarım-1. http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=182410
Napoli anılarım-2 http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=183080

Not: Bir kaç gün içinde hazırladığım zamanda galerilerime Napoli'de ki fotoğrafları yayına vereceğim. Yayına verdiğim zamanı seyir defterinden takip edebilirsiniz.

 
Toplam blog
: 540
: 3176
Kayıt tarihi
: 02.01.07
 
 

Hiç bir motorlu araca binmeyi sevemedim. Daha doğrusu sevdiremediler. Onun yerine iki tekerlekli ..