Feodal Akit Ritüeli: dudaktan dudağa öpücük...

Ortaçağ Avrupası , iktisadi ve siyasi yapısı ile "feodal bir toplum" idi ve feodal bağlılığa dayanıyordu. Bu bağlılık ilişkisi , bazen yazılı bazen de sözlü olarak yapılan akitle oluşurdu ki bu akite "fief sözleşmesi" ya da "feodal akit" denirdi. Bu akitin düzenlediği ilişkide himaye altına girene "vassal" (korunan), onu himaye altına alana da "senyör-süzeren" (koruyan) adı verilirdi.

Cermen Hukukunda bu feodal bağlılık ilişkisi nasıl gerçekleştirilirdi bilirmisiniz ? Yeni öğrenenleri çok şaşırtacak bir şekilde... Vassal, ellerini Senyörün birleşmiş olan elleri üstüne koyar ve Senyör sadakat ifade eden "Burada kal ve kendimizi beraber savunalım. İstediğin zaman gidebilirsin ve ben senin gitmene yardım edeceğim. Şimdi bugünden itibaren bu köprüyü, vadinin bu dar boğazını, kapımı, ocağımı, hayatımı, kendimi, karımı ve çocuklarımı sana emanet ediyorum." sözüyle taahhütünü ifade ederdi. Vassalda bu sözlere "Bende hayatım müddetince ölünceye kadar ve daha ilerisi için kendimi size teslim ediyorum." diyerek cevap verirdi. Daha sonra da Senyör ve Vassal kucaklaşırlar ve birbirlerini "dudaklarından öper" lerdi. (feudal ceremonial kiss) Bu feodal akit töreninden (Hommage Ritual) sonrada bir sofrada yemek yerlerdi. Bu feodal akit en sağlam akitti. Başka akitler ikinci derecede kalırdı. Eski akitler işte böyle idi.

Bir akitin bu şekilde gerçekleştirilmesinin kökeni ne olabilir dersiniz ? İlginç bir araştırma konusu olabilir . Büyük bir olasılıkla eski Cermen adetlerinden gelen bu ritüelde dini herhangibir özellik mevcut değildir. Akit bazı durumlarda daha başka şekillerde de yapılıyordu. Kendi toprağını Senyöre vermek suretiyle Senyörün korumasına girmek isteyen kimse, bağlılık (sadakat) yemininden sonra Senyörden bir avuç toprak veya altın bir halka almak suretiyle bağlılık (tabilik / tebaa) mukavelesini tamamlıyor ve böylece elinde bulundurduğu toprağı fief ( Osmanlı İmparatorlupundaki timar benzeri) şeklinde tekrar geri alıyordu.

İşte size Feodal Toplumda akitinin ritüeli... Bütün Avrupa İktisat Tarihi kitaplarında "feodal akit", "fief sözleşmesi" şeklinde ifade edilen akitin hikayesi bu işte....

Fehmi DİNÇER

Ankara 2007

Kaynaklar:
Marc Bloch, Feodal Toplum, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2005.
Jules Michelet, Rönesans, MEB Yayınları, Ankara, 1996.