Bu 7. referandumumuz. İlk 6'sını anımsıyor musunuz?

16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleştirilecek anayasa referandumu ilk değil.

Türkiye’de bundan önce de anayasa değişikliği için 6 kez referanduma gidildi.

Her yeni referandum halkın bir önceki referandum tercihine ilişkin bir nevi  pişmanlığını açığa çıkaran yeni bir tercihi ortaya koyuyordu.

Özetleyelim.

Bundan önce yapılan 6 referandumdan 5’i “evet”, 1’i de “hayır”la sonuçlanmıştı.

Referandumlardan ilki 9 Temmuz 1961 tarihinde yapıldı. Bu referandumda halk 1961 Anayasası teklifini oyladı ve % 61,7 oranında “evet” oyu kullanarak halkoyuna sunulan anayasa değişikliğini kabul etti.

Bu sonuca göre 1961 Anayasası milli iradece oy çokluğuyla kabul edilmiş oluyordu.

İkinci referandum 7 Kasım 1982 tarihinde gerçekleştirildi. Bu referandumda halkoyuna sunulan 1982 Anayasa teklifi oylandı ve % 91,4 oranında “evet” oyuyla 1982 anayasası kabul edildi.

1982 referandumuyla benimsenen anayasa pek çok yönden tamamen zıt düzenlemeler içeren ve halkoyuyla kabul edilmiş olan 1961 anayasasını yürürlükten kaldırarak bir bakıma halkın bir önceki kararının tashihi anlamına da geliyordu.

Bu yeni sonuca göre 1982 Anayasası da hem de ezici oy çokluğuyla kabul edilmiş oluyordu.

Üçüncü referandum 6 Eylül 1987 tarihinde yapıldı.

Halkın % 91,4’ünün oylarıyla kabul edilen 1982 Anayasasının bazı isimlere getirdiği 5 ve 10 yıllık siyasi yasaklılıkların kaldırılıp kaldırılmamasının oylandığı bu referandumda halk bu kez 5 yıl önce ezici çoğunlukla kabul ettiği siyaset yasağına dair Anayasa hükmünün yürürlükten kalkmasına % 50,16 oranında “evet” oyu verdi. Bu referandumda da halk bir  öncekindeki referandumdaki tercihinden vazgeçmiş oluyordu.

Dördüncü referandum 25 Eylül 1988 tarihinde yapıldı.

Bu referandum, Türkiye Referandumlar Tarihi’nde “hayır”la sonuçlanan tek referandum olmuştur. Referandum, 1982 Anayasası uyarınca 5 yılda bir yapılması gereken seçimlerin bir yıl öne alınmasına ilişkindi ve halkın tercihi % 65 oranında “hayır” şeklinde tecelli etti.

Beşinci referandum 21 Ekim 2007 tarihinde gerçekleştirildi.

2007 Referandumu, 2007 Cumhurbaşkanlığı seçiminin Anayasa Mahkemesince toplantı yeter sayısının 367’nin altında kaldığı gerekçesiyle seçimi geçersiz kılınmasına tepki olarak cumhurbaşkanının halkoyuyla seçilmesine dönük anayasa değişikliği teklifine ilişkindi. Değişiklik halkın % 69 oranında “evet” tercihiyle kabul edildi. Böylece 1982 anayasasında öngörülen ve % 91,4 oyla benimsenen cumhurbaşkanlığı seçim yöntemi bu kez halkın aksi yöndeki tercihiyle değiştirilmiş oluyordu.

Altıncı referandum 12 Eylül 2010 tarihinde gerçekleştirildi.

Buna göre Anayasa Mahkemesi ve HSYK’nın yapılarında değişiklikler yapılmasına ilişkin teklif halkın % 58’inin “evet” oylarıyla kabul ediliyordu. Bu değişiklik sonrasında FETÖ'nün yargıda kadrolaşarak teşebbüs ettiği yargı darbeleri başarıya ulaşamamış, bu kadrolar tasfiye edilmiştir.

Şimdi anayasa değişikliği için 7. Kez sandık başına gidiyoruz. Bakalım bu referandumda ne karar alacağız ve bu kararımızdan memnuniyetimiz ne kadar sürecek?

Kenan IŞIK