Çağdaş Montaigne'den denemeler

Zülfü Livaneli'nin 'Orta Zekâlılar Cenneti' adlı kitabını okudum.

Deneme türünde bir kitap. Doğan Kitap'tan 2015 yılında çıkmış. Sayfa sayısı 461.

 

Aslında 'Orta Zekâlılar Cenneti' yeni bir kitap değil; aynı adla 1991 yılında çıkmış bir Livaneli kitabı. 2010 yılında çıkan 'Sanat Uzun Hayat Kısa' adlı kitaptan da alıntı denemelerin olduğu bir derleme bu kitap.

 

*

 

Zülfü Livaneli'nin kıymetini, değerini hâlâ bilememişseniz gerçekten yazık size.

 

Zülfü Livaneli bilinmeyecek, görünmeyecek, duyulmayacak, hatta hissedilmeyecek biri değildir, asla değildir.

 

Zülfü Livaneli; sanattır, insandır, yürektir, sevgidir, edebiyattır; müziğiyle, sesiyle, hümanistliğiyle, olgunluğuyla, kalemiyle hayata anlam katandır.

 

Evet, o çağdaş bir Montaigne'dir. Ama Montaigne gibi tek deneme türünde yazmamıştır. Ona Tanrı öylesine bir bereket vermiş ki, maşallah demezseniz hem diliniz hem yüreğiniz size küser. Edebiyatın birkaç türünde eser veren, hem de kaliteli şeyler yaratan müthiş bir kalem sunuştur ona Tanrı. Yetmemiş, müzik estrümanlarını konuşturan bir yetenek, şarkılar yazan, besteler yapan bir yürek, ipek gibi, kadife gibi yumuşak, insanları büyüleyen özgün bir ses de vermiştir.

 

Zülfü Livaneli'nin bu kitabı deneme türünde olduğu için, Montaigne gibi hümanist bir kişiliği ve evrensel bir anlayışı olduğu için, Montaigne'e benzettim. Bir de Montaigne gibi kısa, basit bir dilde, içten ve samimi denemeler yazdığı için.

 

*

 

'Orta Zekâlılar Cenneti' hem 1991'de aynı adla çıkan Livaneli kitabının, hem de 2010'da çıkan 'Sanat Uzun Hayat Kısa' adlı Livaneli kitabının birleştirilmiş halidir, bunu yazının başında söyledim.

 

Kitap ise, Zülfü Livaneli'nin gazetede yazdığı köşe yazılarından yapılan bir seçkiden oluşuyor.

 

Bu yazılar; halkın durumu ve anlayışı üzerine, edebiyat algımız üzerine, tarih algımız üzerine, politik durumumuz üzerine yazılmış, okuması keyifli, öğretici, damakta tat bırakıcı yazılar...

 

Bana göre çağdaş bir klasik bu kitap...

 

-Mustafa Yıldırım - 04.02.2016