Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Uzm Dr Servet Külahçıoğlu

http://blog.milliyet.com.tr/servet.kulahcioglu

23 Mayıs '16

 
Kategori
Genel Sağlık
 

Çocukluk Çağında Görülen Lösemiler

Çocukluk Çağında Görülen Lösemiler
 

Çocukluk Çağında Görülen  Lösemiler
 
Kan damarlar içerisinde  tüm vücudu dolanan,  plazma  ve kan hücrelerinden meydana gelen  yaşamsal bir sıvıdır. Kan hücrelerinin yapım yeri kemik iliğidir.  Kanda üç tip hücre bulunur. Bunlar; beyaz kan hücreleri (lökositler),  kırmızı kan hücreleri (eritrositler) ve pıhtılaşmada rol alan hücreler (trombositler) dir. Bu hücrelerin hepsi kemik iliğinde bulunan öncül bir kök hücreden oluşur. 
Çocukluk çağında en sık görülen kanser şekli kan kanseri yani lösemidir.   Lösemi beyaz kan hücrelerinin  öncülü yani  kök hücresi olan blastların  çeşitli sebepler ile anormal çoğalması ve  zamanı gelince ölmemesi nedeniyle oluşur.  Anormal derecede  çoğalan bu  malign  hücreler bir süre sonra tüm kemik iliğini doldurur ve kemik iliğinde  normal kan hücrelerine yer kalmaz,  normal  kan  hücrelerin yapımı bozulur ve   sayısı gittikçe azalır.  Dolayısıyla hastalık süresince   yapımı aksayan bu normal hücrelerin eksikliğine bağlı kansızlık, kanama, sık enfeksiyon gibi belirtiler ve  anormal hücrelerin kan yolu ile diğer organlara yayılmasına  bağlı belirtiler görülür.  Lösemi en çok beyne ve testislere yayılır. 
Lösemiler   artışı görülen  beyaz  kan hücrelerine göre çeşitli tiplere ayrılır.  Çocukluk çağındaki lösemilerin % 80’i   akut  (ani başlangıçlı)  lenfoblastik lösemi dediğimiz lösemi şeklidir.  Görülme sıklığı yüzbinde 3-4 çocuk olup Türkiye’de her yıl 2000 yeni lösemi vakası görülmektedir.  Akut lenfoblastik lösemi en sık 3-4 yaş civarında görülür.  Erkek çocoklarda daha sıktır.  15 yaşından sonra görülme sıklığı azalır. 
 
Babanın döllenme öncesinde sigara içmesinin  doğacak çocuğun lösemiye yakalanma riskini 4  kat  , annenin hamilelik süresince sigara içmesinin ise  bu riski  2 kat arttırdığını gösteren çalışmalar vardır.
 
Lösemiler genellikle tek bir sebebe bağlı olmayıp genetik ve /veya çevresel birden fazla  faktörün bir araya gelmesi ile oluşur. Bu sebeplerden bazıları :
-Anne karnında röntgen ışınına  maruz kalmak
-Radyasyon
-Elektromanyetik alanlar
-Yüksek  gerilim hatları
-Kimyasal ajanlar  (benzen, boya sanayide kullanılan maddeler)
-Nükleer silahlar
-Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar
-Tarım ve böcek ilaçları
-Viral enfeksiyonlar
-Genetik hastalıklar  (örneğin down sendromu)
-Sigara 
-İleri anne yaşı gibi  büyük kısmı önlenebilir faktörlerdir.
 
Lösemi Belirtileri:
 
Çocukluk çağındaki lösemilerde en sık görülen belirtiler  ise  şunlardır:
-Kilo kaybı
-İştahsızlık
-Halsizlik, çabuk  yorulma
-Kemik ve eklem ağrıları, düşmeyen ateş 
-Lenf bezlerinde şişlik
-Burun ve dişeti kanamaları
-Erkek çocuklarda testislerde şişlik ve sertlik
-Beyne yayılmış ise baş ağrısı, kusma havale 
 
Lösemi Tanısı:
 
Tanıda doktor tarafından yapılacak ayrıntılı fizik muayene yönlendiricidir. Sonrasında yapılan laboratuvar testleri  ile tanı kesin bir şekilde konulabilir.
Öncelikle  damardan alınan bir tüp kan ile  tam kan sayımı yapılır . Bu tetkikle kandaki hücrelerin miktarlarındaki değişiklikler görülür.
Tam kan sayımı sonrasında parmaktan alınan bir damla kan   küçük bir cam parçasına yayılır , çeşitli boyalar ile boyanarak   periferik  yayma dediğimiz örnek hazırlanır. Bu örneğin mikroskop altında incelenmesi ile  yine  kan hücrelerin in sayısına  ve  şekillerinin normal olup  olmadığına bakılır.
Bu iki aşamada görülen anormal bulgular büyük ölçüde lösemi  tanısını koydurur. Ancak kesin tanı için olayın  asıl  gerçekleştiği yer olan kemik iliği  incelemesi yapılmalıdır. . Bunun için anestezi altında   kalça kemiğinden çok az bir miktar kemik iliği alınır. Alınan kemik iliği örneği  ile çeşitli   tahliller, gererkirse genetik testler yapılır ve löseminin hem tanısı hem de tipi kesinleştirilmiş olur.
Bunlar dışında hastalığın yayılımını tespit etmek için çeşitli biyokimyasal ve radyolojik incelemeler yapılır.
Tüm bu testler tanı konulmasında kullanıldığı gibi ilerleyen zamanlarda tedavinin ,iyileşmenin  ve hastalığın yinelemesinin  takibi ve izlenmesinde de  kullanılır.
 
 
Lösemi Tedavisi:
Löseminin tipi ne olursa olsun tedavi edilmez ise ölümle sonuçlanır.  Tedavide kemoterapi  dediğimiz kanser ilaçlarının kullanılması   ile  kanser  hücreleri öldürülerek sayısı azaltılır.  Kemoterapi tedavisi  radyoterapi  denilen ışın tedavisi ile beraber uygulanır.  
Kemoterapi ve radyoterapi sonrası yapılacak  kemik iliği nakli ile tamamen iyileşme sağlanabilir. Kemik iliği naklinde  hastaya doku uyumu olan  sağlıklı  bir kişiden  alınan kök hücre  nakledilir. Bu yeni sağlam kök hücre sağlan kök hücreler doğurur ve iyileşme böyle sağlanır. 
Bu tedavilerin yanı sıra  destekleyici  tedaviler yapılarak oluşabilecek enfeksiyonlar tedavi edilir, beslenme düzenlenir. 
Bu hastalığın tanısı ve tedavisi  lösemi konusunda uzmanlaşmış ve ekip oluşturulmuş merkezlerde yapılmalıdır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toplam blog
: 39
: 306
Kayıt tarihi
: 22.01.16
 
 

Uzm Dr  Servet Külahçıoğlu Tıbbi Biyokimya Uzmanı  Diyarbakır Batı Hastanesi    ..