Dünyayla aynı anda izlenecek çarpıcı bir iş!

Üstünde yaşadığımız dünya, güzelliklerinin yanı sıra birçok tehlikeleri de bünyesinde barındırmakta. Bunlardan bir kısmı insan eliyle yaratılan olumsuzluklar, bir kısmı da doğanın insanlığa yönelik ölümcül unsurları. Doğal afetler, salgınlar ve nicesi… Üstüne çokça konuşulan, kurgulara konu olan yaşamsal felaketler. Bunlarla başa çıkmak için bilgiye dayalı hassasiyet mutlak şart!

Nitekim bu amaçla türlü belgeseller üretilmekte. Ancak dizilerin, filmlerin ve eğlenceye odaklı şovların yoğun rağbet gördüğü televizyon ortamında mevcut kanalların bunları dikkate almasını beklemek hayalcilik olur. İşte bu noktada tematik kanalların varlığı ayrı bir değer kazanmakta. Televizyon yayıncılığının geliştiği ülkelerde yıllar öncesinden doğaya yönelik uyarıcı özellikteki kanal sayısı hatırı sayılır orana ulaşmışken… Ve dahi Almanya gibi ülkelerde sadece ölüm ve defin programlarını yayınlayan tematik kanallar gibi türleri varken, ne yazık ki bizde, yayıncılığın bu türüne yönelik ilgi ancak son zamanlarda gelişmeye başladı.

Anlayacağınız doğanın iyisinden kötüsüne her haline dikkat çekme konusunda asıl önemli olan yapımlar üretmekten ziyade, bu eğitici belgesellerin izleyiciye ulaşmasını sağlayabilecek olanakları geliştirmek! Şu an için dünya çapında birbirinden ilginç işleri izleyiciyle buluşturup bilgi verirken bilinçlendirmeyi de hedefleyen Discovery kanalları bu hususta öne çıkan bir yayıncılık üslubuna sahip.

Nasıl ki; 26 Haziran Pazartesi saat 21.55’ten itibaren ‘Ölümcül Av’da yeni sezonu başlatıp yengeç avının ölümcül yüzünü sergilerken, 28 Haziran Çarşamba saat 21.00’den itibaren de David Baddiel İpek Yolu’nda isimli dört bölümlük belgeselle Çin’den Türkiye’ye ve Azerbaycan’a uzanan yolculukta muhteşem yerleri, gizemleri ve saklı cevherleri izleyiciyle buluşturacak olan Discovery kanalları dünya çapında hayati önem taşıyan bir işe de imza atmakta… Oscar adayı Jeremy Renner anlatımındaki ‘Sivrisinek/Mosquito’! Prömiyerini dünya genelinde eş zamanlı yapacak olan ‘Sivrisinek/Mosquito’ nedir diye sorarsanız…

GENİŞ ÇAPLI SALGIN RİSKİNE DİKKAT ÇEKEN YAPIM

Sıcak yaz aylarının en büyük sorunlarından biri, vızıltılarıyla rahatsız etmenin ötesinde bulaşıcı hastalık taşıyıcısı konumundaki sivrisinekler… İlaçlamalarla mücadele verilse dahi sivrisinek sorunu ve yarattıkları salgınların ölümcüllüğü dünya çapında sürmekte. Öyle ki, modern insanlık tarihinde tek başına ölüme sebebiyet veren en büyük ajan olan ‘Sivrisinek’ hakkında uyarıcı belgesel yaratmak şart olmuş. Yap Films Production tarafından Discovery Channel için çekilen ve yönetmen koltuğunda Su Rynard’ın oturduğu, Discovery Impact filmi kapsamında yer bulan ‘Sivrisinek/Mosquito’ isimli yapım tam da bu amaca hizmet etmekte. Her ne kadar kulağa pek çekici gelmese de sivrisineklerin, çoğunluğu çocuklar olmak üzere, yılda 750,000’den fazla kişiyi öldürdüğü gerçeğinde, bu belgeselin içerik itibariyle fazlasıyla önemli bir çalışma olduğu kesin.

Zika, sıtma, Batı Nil Virüsü, sarıhumma, chikungunya ve dang gibi hastalıkların tek tek salgınları incelenirken açığa çıkan büyük hikâyeden gelişen yapımın dikkat çektiği temel nokta, gerek insanlığın gerekse dünyanın uğradığı değişim! Küresellikle birlikte seyahat ve ticaret faaliyetleri artmasının yanı sıra dünya sıcaklığının yükselmesi sonucu daha elverişli yaşam ortamına kavuşan sivrisineklerin de sayısının çoğalması tehlikeyi büyüten unsurlar. Bu unsurlarla paralel gelişim gösteren sivrisineklerin yarattığı tehlike boyutunun günden güne aşama kaydettiğini işleyen belgeselde, gündelik akışta pek önemsenmeyen sivrisineğin yarattığı küresel tehdidin boyutu saptanırken, dünya çapında koordine çaba sarf edilmezse ölümle sonuçlanabilecek potansiyel sonuçların üzerinde de duruluyor.

The Town, The Hurt Locker gibi filmlerde oynayan ve Oscar adaylığı bulunan aktör Jeremy Renner’in anlatımıyla 6 Temmuz Perşembe günü saat 21.55’te, dünyanın her yerindeki Discovery Channel ve diğer Discovery kanallarında gözler önüne serilecek olan belgeselde, Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri eski direktörü Dr. Thomas Frieden ve Bill & Melinda Gates Vakfı Eş Başkanı Bill Gates gibi lider uzmanlarla yapılan röportajlar da yer alıyor. Ender durumda birebir röportaj veren Bill Gates, bir salgınla savaşmak için gereken kaynakların, ölümcül bir salgın sonucu yaşanacak kayıplarla karşılaştırıyor ve bu durumun küresel sağlık alanında öncelikli olduğuna dikkat çekiyor. 

GERÇEK HİKÂYELERİN ÜRKÜTÜCÜ BOYUTU

Sivrisinek aracılığıyla Afrika’nın dışına taşıp dünya çapında salgına dönüşen Zika gibi hastalıklar sonucu ortaya çıkan ve belgeselle insanlığın dikkatine sunulan rakamlar oldukça ürkütücü boyutlarda. Şu an, olası bir salgın karşısında 2.5 milyar insanın risk altında olduğunu ve bu salgının dünyaya maliyetinin 500 milyar doların üzerine çıkabileceğini işleyen yapım, bu korkutucu rakamları vurgulayarak, dünya liderlerinin bir araya gelmemesi ve harekete geçmemesi durumunda olabilecekleri gözler önüne seriyor.

Sivrisinek kaynaklı hastalıklara karşı bir miktar ilerleme kaydedilirken, dünya nüfusunun yarısının sıtma ve diğer ölümcül hastalıklar nedeniyle risk altında yaşadığını aktaran belgeselde, sıtma ağlarına rağmen nasıl olup da hastalığa yakalandıklarını anlamayan bir baba ile oğlunun dramatik tablosu da mevcut. Babanın, kendi hastalığını yok sayıp, oğlunu sırtında taşıyarak hastaneye götürmesini izleyicisine sunarak durumun ciddiyetini perçinleyecek olan ‘Sivrisinek/Mosquito’ da başka gerçek öyküler de ele alınıyor.

New York Queens’te yaşadığı mahallede Batı Nil Virüsü kapan ve başına gelenleri ‘Bunun bana olacağını hiç düşünmemiştim. Günümüz modern toplumunda Batı Nil virüsü… Rus Ruleti oynamak gibi ve ben oyunu kaybettim’ şeklinde açıklayan Leslie Meiner’in hikâyesi bunlardan biri. Miami/Florida’da yaşayan, bir kızları olan ve ikinci çocuklarını bekleyen Scott-Lindsay çifti de ayrı bir öykü. ‘‘Miami’de yaz ve dışarı çıkmaktan korkuyoruz” diyerek Zika virüsü kapma tehlikesine karşı kendilerini evlerine kapatan aile, kanun koyucuların kendilerini hayal kırıklığına uğrattığını düşünüyor. ‘Hükümetimiz başarısız oldu’ diyen Scott’un ‘Bunun bir fantezi olduğunu sanıyorlardı. Hepimiz bunun geleceğini gördük ve bize yardım etmeyi reddettiler’ şeklindeki sözleri dünyadaki yöneticilerin ‘Sivrisinek/Mosquito’ tehlikesini acilen fark etmesinin ne denli önemli olduğu gerçeğini ortaya koymak adına kayda değer nitelikte!

Belgeseldeki bir başka çarpıcı örnek, Brezilya’dan genç bir annenin çarpıcı öyküsünde… Ane Juliana Araujo, hamile ve Zika virüsü taşıyor. Yakalandığı hastalığın doğmamış çocuğunu etkileyebileceği konusunda hayli endişeli. Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri eski başkanı Frieden belgeselde, “Sivrisinekler tarafından yayılması mümkün birçok hastalık var. Sadece Zika’dan değil daha sonrasında da her ne gelecekse onlardan da kendimizi korumak için sivrisinekleri durduracak yeni ve daha iyi yollar bulmamız gerekecek…” diyerek hamile annenin endişesini doğrulamakta.

SONUÇTA; 30 yılı aşkın süredir 220 ülkede ve bölgede dünya standartlarındaki hikâyeleriyle izleyici merakına hitap edip diyalog ortamını ateşleyerek insanları harekete geçirmeyi misyon edinen Discovery, ‘Sivrisinek/Mosquito’ isimli belgeselle de, giderek artan acil tehdide cevap vermek için cesur adımlar atılması gerektiği konusunda dünya çapında bir alarm vermeyi hedeflemekte. 15 Haziran'da prestijli film festivallerinden olan AFI Docs Film Festivali'nde gösterilen belgesel, ilgililer üzerinde nasıl bir etki yapar? Çıkarları ön planda tutarak geri kalan konulara gereken özeni göstermeyen yönetimlerin duyarsızlık gerçeğinde, insanlığın çevre üzerindeki etkisini yönlendirme ve bireylerin-toplulukların küresel sorunlarını çözme hususlarında ne derece etkili olabilir bilemeyiz… Ama ‘Sivrisinek/Mosquito’ belgeselinin hem dünyayı değiştirme gücüne sahip salgınlara dikkat çekmeye,hemdetelevizyon ve dijital ortamların bilinç yaratma konusundaki gücünü ispatlamaya çokça müsait bir iş olduğu net.

Bundan ötürü içinde bulunduğumuz sıcak günlerin ve tatil hevesiyle yaşanacak seyahatlerin tehlike potansiyeline cuk oturan geniş çaplı salgın riskine dikkat çekmeye odaklı belgeselin 6 Temmuz’daki dünya prömiyerini kaçırmayın derim…

Anibal GÜLEROĞLU

guleranibal@yahoo.com

www.twitter.com/guleranibal