İlk kez Tez Yazacaklara Tavsiyeler

Hayatınızda ilk kez tez yazacak iseniz ve ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız, yorucu, uzun, stresli, sıkıcı isyan ettirici, kel yapma yan etkisi bulunan ama bitmesine doğru bitmesini istemeyeceğiniz, yazdıkça hoşunuza gitmeye başlayacak ve bir şey üretmiş olmanın hazına varacak olduğunuz sürece girdiğiniz için size Allah’tan sabır diler ve tebrik ederim. 

Tez yazma sürecinin uzunluğu ve zorluğu hem sizin hem danışmanınızın etkisine açık faktörlerdir. Hatta etkisine açık demek az kalır direk size ve danışmanınıza bağlıdır. Danışmanınızla ilişkiniz ve teze yönelik ilginiz bu süreci sizin için eğlenceli ve kısa da kılabilir, azap dolu ve uzun da kılabilir.

Tez döneminiz yaklaşıyorsa öncelikle bir ayrımı iyi yapmalısınız uzmanlaşmak istediğiniz alan mı sizin için önemli yoksa danışmanınız mı? İkisi de tezde başarıda çok önemli etkenlerdir. Ama ağırlık olarak aranızın iyi olduğu hocanızı danışmanınız olarak seçmenizi önermekteyim.

Danışmanınızı seçmenizden sonra danışmanınızın müsaitliğini ve sizi kabul etme durumunu öğrenmek için yanına giderken danışmanınızın çalıştığı alanları incelemenizi ve o alanda tez konu başlıkları belirlemenizi öneririm. Danışmanınızın çalıştığı alanları sizden duyması, bu alan da bilgileriniz olduğunu görmesi sizi seçme olasılığını arttıracaktır. Danışmanınız ile anlaşmanızdan sonra danışman değişikliği formu dolduracak ve teslim edeceksiniz. Formunuzun onaylanmasıyla birlikte danışmanınızla tez için görüşmelisiniz. Görüşmeye gitmeden önce danışmanınızın uzmanlaştığı alanları literatürde aratın. Popüler konu başlıklarını ve araştırma boşluğu olan konu başlıklarını belirleyin. Belirlediğiniz konu başlıkları içinde ilginizi çeken başlık hakkında biraz araştırma yaparak danışmanınızla görüşmeye gidin.

Danışmanınızla tez konusu belirleme görüşmelerinizi sık bir şekilde ve hızlı neticeye ulaşacak şekilde gerçekleştirin. Tez konunuzu belirlemenizden sonra konunuzu dayandıracağınız araştırma modeli ve ölçekler için literatür taraması gerçekleştirin. Literatür taramanızda ulaştığınız her akademik metni bilgisayarınıza indirin. Bilgisayarda tez diye bir klasör oluşturun. Tez klasörü içinde kaynaklar diye bir klasör onun içinde ise yerli ve yabancı kaynaklar diye iki ayrı klasör oluşturun. İndirdiğiniz her kaynağı bu klasörler içinde ayrıştırın. İndirdiğiniz yabancı akademik metinlerin çevirisini gerçekleştirin ve tez konunuzda size yarayacağını düşündüğünüz yerleri doküman üzerinde işaretleyin. İşaretlediğiniz bilgileri bir Word dosyası oluşturarak Türkçe olarak yazın. Word dosyanızı çevirdiğiniz akademik metinin ismiyle isimlendirin ve o kaynağın bulunduğu klasöre kayıt edin. Teziniz için bulduğunuz araştırma modelleri ve ölçekleri derleyerek danışmanınızla irtibata geçin. Danışmanınızın tavsiyeleri ve onayları sonucunda tez konunuzun belli olmasıyla birlikte enstitünüzün sitesinden tez konusu formunu indirip doldurun ve danışmanınıza onaylatın. Tez konunuzun onaylanmasıyla birlikte araştırma yönteminde uygulayacağınız ölçek için ölçek sahipleriyle iletişime geçin ve onlardan ölçeklerini kullanmak için izin talep edin. Gerekli izni almanız, ölçeği ve hipotezlerinizi belirlemenizden sonra tezinizin literatür kısım içeriğini yazabilmeniz için gerekli araştırmaları yapmak üzere literatür taramasını gerçekleştirin. Aynı zamanda bu süreçte araştırma yapacağınız kurumlara izin başvurusunu gerçekleştirin. Kurumların uygun olması durumunda etik kuruluna araştırma için başvuru yapmanız gerekmektedir. Bu kapsam da üniversitenizin sitesinden etik kurulu başvuru belgelerini indirin ve doldurduktan sonra danışmanınıza onaylatarak başvurunuzu gerçekleştirin.

Literatür taraması için üniversite kütüphaneleri veri tabanlarını, halk kütüphanesi veri tabanlarını, Google akademik ’i, Yök veri tabanını kullanabilirsiniz. Bulduğunuz kaynaklar kısıtlı veya ücretli olursa Yandex akademiği kullanmanızı önermekteyim. Kaynağa ulaşma ihtimalinizi arttırmaktadır.

Literatür taramasında ulaştığınız akademik metinleri klasörlere yukarıda anlattığım gibi bölümlendirdikten sonra işinize yarayacağını düşündüğünüz kısımların hepsini Word’e aktarın. Sonra oluşturduğunu tüm Word dosyalarını İçerikler ismiyle isimlendirebileceğiniz bir Word dosyası içine tez taslağınıza göre bölümlendirin. Tez taslağınıza göre bölümlendirme yapmanız yazma işlemine başladığınızda hızlı bir şekilde tamamlamanıza imkân sağlayacaktır. Okuduğunuz akademik metinler içinde tez sayısını az tutmanızı tavsiye ederim. Yazma işlemini sürdürürken nitel ya da nicel araştırmalarınızı gerçekleştirmeniz ve analiz etmeniz tezinizin daha kısa sürede bitmesine imkân sağlayacaktır.

Tezinizde literatür kısmını yazmanızla birlikte o kısımları hemen danışmanınıza göndermenizi öneririm. Siz araştırma sonuçlarınızı inceler ve yazıya geçirirken danışmanınızda tezinizi turnitin’den kontrol ederek intihal oranını inceler ve aynı zamanda tez içeriğinizi kontrol eder. Bu kontrolleri siz tez yazımına devam ederken gerçekleştirmesi olası bir hatada veya yüksek intihal oranı olması durumunda daha geniş zaman diliminde düzeltmenize imkân sağlayacaktır. Danışmanınızla gerekli düzenlemeleri yapmanız ve komisyondan geçmenizle birlik bu uzun süreç sona ermiş olacak. Artık bilim dünyasına bir katkınız olacak ve arkanızda kalıcı bir eser bırakmış olacaksınız.