İngiltere neden çıkıyor, AB nerede hata yaptı?

Önce, hatırlatalım, Avrupa Birliği’nin kuruluşunda İngiltere yok. AB’nin temelleri, Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg tarafından atıldı. İlk önce, 1951 Paris Antlaşmasıyla Avrupa Kömür ve Çelik Teşkilatı’nı (AKTC) kurdular. 1957’de ise, Roma Antlaşmasıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)kuruldu.

İngiltere, ilk genişleme safhasında, 1973’te Danimarka ve İrlanda ile birlikte AET’ye üye olabilmiştir. Genişleme süreci devam etti… 1981’de Yunanistan, 85’te İspanya ve Portekiz birliğe dâhil oldular. Adı daha sonra Avrupa Topluluğu (AT) ve nihayet Avrupa Birliği (AB) olan topluluk uzun süre “12’ler” olarak kaldı. Bu “12’ler”de bir uyum problemi yoktu.

Ne zaman ki Doğu Blok’u çözüldü, Doğu Avrupa devletleri serbest kaldı, sorunlar başladı. Önce, Doğu Almanya Batı’yla birleşerek doğrudan AB’ye katılmış oldu. Batı Almanya’nın güçlü ekonomisi Doğu’yu içinde eritti, orada bir problem çıkmadı. Fakat bütün diğer Doğu Avrupa devletleri de üyelik başvurusunda bulundular.

AET’nin kuruluş yıllarından itibaren üye olmaya çalışan Türkiye’ye gösterilen sıkı engeller bağımsızlıklarını yeni kazanan Doğu Avrupa ülkelerine gösterilmedi. Ekonomileri, sosyal yapıları Türkiye’den daha geride, nüfusları da hayli yüksek olan Polonya, Romanya, Bulgaristan, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya gibi devletler AB üyesi oldular. 2007’ye gelindiğinde AB’nin üye sayısı 27’ye çıkmıştı.

2013’te Hırvatistan’ın da girmesiyle üye sayısı 28 0ldu.

Çok kısa bir sürede bu kadar hızla genişleyen ve ekonomisi de yavaşlamakta olan Avrupa Birliği, yeni üye olan devletlerin nüfusunu hazmedebilecek durumda değildi.

Bu genişlemeden en fazla rahatsız olan devlet İngiltere oldu. Çünkü “serbest dolaşım” hakkını kazanan, bu yeni ülke vatandaşları akın akın Batı Avrupa’ya, bilhassa İngiltere’ye göç ediyordu.

Avrupa Birliği dışından göç etmek isteyenlere kapıları kapalı olan, hatta turistik ziyarete gelmek isteyenlere ağır “vize” engelleri koyan İngiltere, AB üyesi ülke vatandaşlarına karşı çaresizdi. Diğer AB ülkelerinden Ada’ya göç edenlerin yıllık ortalaması 300 bin civarındaydı. Çoğu Polonya gibi Doğu Avrupa ülkelerinden gelen bu göç İngilizleri rahatsız etti. 2014’ten itibaren AB’den çıkalım mı tartışmaları başladı. 23 Haziran 2016’da yapılan halkoylamasıyla da soruna nokta konuldu. İngiltere, AB’den çıkmak yönünde oy kullandı.

İngiltere kapısının kapanmasıyla, oraya gidemeyen Doğu Avrupa vatandaşlarının Avusturya, Fransa, Hollanda, İtalya, Almanya gibi ekonomisi güçlü ülkelere yönelmesi beklenir. Bu da o ülke vatandaşlarının tepkisine sebep olabilir.

AB yönetiminin, hızlı genişlemeden kaynaklanan hatasını nasıl düzelteceğini, nasıl bir tedbir alacağını merakla bekliyoruz.