Kökü Kaybolan Çınarlar

Osmanlı Devleti İmparatorluk sürecine girdiğinde bir taraftan batıya hücum ederken, diğer taraftan Selçuklu İmparatorluğunun bakiyesi olan beylikleri de hâkimiyetine aldı. Bu durum bazılarında gönüllülükle gerçekleşirken, bazıları ile ciddi mücadeleler oldu.

“Birinci Anadolu Beylikleri adı verilen bu ilk dönem özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde kurulan beylikler tarafından oluşturulmuştur. Birinci Anadolu Beylikleri döneminde kurulan Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kösedağ Savaşı’nda Moğollara yenilmesiyle Anadolu’daki siyasi birliğin bozulmasından sonra yeniden kurulan beylikler ise İkinci Anadolu Beylikleri Dönemi’ni oluşturmuşlardır. İkinci dönem beyliklerden en güçlüsü Karamanoğulları ile Germiyanoğlulları’ydı. Osmanoğulları daha sonra güçlenerek imparatorluk olmasına rağmen Anadolu Beylikleri arasındaki güçsüz beyliklerden biriydi. Osmanoğulları, Marmara kıyılarında hâkimiyet kuran Karesioğullarını ele geçirerek yıktılar ve beyliklerin kimi kentlerini satın alarak, kimilerini de akrabalık yoluyla ele geçirerek Anadolu’da giderek güçlendiler.” (1)

 Malazgirt Zaferi’nden Sonra Kurulan I. Dönem Anadolu Beylikleri:

     1)- Ahlatşahlar-Ahlat (1100-1207)

2)- Artuklular-Mardin, Amit, Harput (1102-1408)

3)- Danişmendliler-Sivas, Malatya (1071-1177)

4)- Mengücekliler-Erzincan (1080-1277)

5)- Saltuklular-Erzurum (1080-1201)

6)- Dilmaçoğulları-Bitlis, Erzen (1085-1192)

7)- İnaloğulları-Amid (Diyarbakır), (1098-1183)

 Anadolu’da Kurulan II. Dönem Türk Beylikleri:

      1)- Aydınoğulları-Birgi (1299-1403)

2)- Candaroğulları-Kastamonu, Sinop (1291-1461)

3)- Dulkadiroğulları-Elbistan, Maraş (1339-1521)

4)- Eretna Beyliği-Kayseri (1335-1381)

5)- Eşrefoğulları-Beyşehir (1288-1326)

6)- Germiyanoğulları-Kütahya (1300-1429)

7)- Hamidoğulları-Bolu, Eğridir, Antalya (1300-1392)

8)- Çobanoğulları-Kastamonu (1203-1320)

9)- İnançoğulları-Ladik, Denizli (1277-1368)

10)- Karamanoğulları-karaman (1256-1483)

11)- Karesioğlulları-Balıkesir (1300-1336)

12)- Menteşeoğulları-Balat, Beçin (1300-1425)

13)- Osmanoğulları-Bilecik, Bursa (1299-1922)

14)- Ramazanoğulları-Adana (1378-1608)

15)- Sahib Ataoğulları-Afyonkarahisar (1285-1349)

16)- Saruhanoğulları-Manisa (1302-1410)

17)- Taceddinoğulları-Niksar (1348-1428)

18)- Alaiye Beyliği-Sivas (1381-1398)

19)- Pervaneoğulları-Sinop (1277-1322) (1)

Beyler ve beylikler Türk olduğu yüzde yüz tescilli Oğuz boylarıydı. Bu beyler ve beyliklerin tamamıyla yeryüzünden ayrılmış olması mümkün değildir. Kendi soyunu aslını bilmeyen, tarihi bağları yok olmuş bir toplum inşa önemli bir hata olmakla birlikte bu boylar Osmanlı İmparatorluğu altında eritilmişti. Bu bir nevi soysuzlaşmaya yol açan bir saha çalışması mıydı, yoksa birleştirme hareketi miydi bilmemiz mümkün değil.

Aslında bizim bölgemizde ne zaman bir sancı yaşansa çok kısa zamanda dünyanın gidişatını değiştirecek kadar önemli devletler hatta imparatorlukların kurulduğu temel bölgedir. Bu bölgede kurulacak yapının adı ne olursa olsun, bilimsiz, ilimsiz içi boşaltılmış hak ve adaletten yoksun bir hareket temelsiz bir binaya benzer. 

Anadolu1914-1918 yılında önemli olaylara gebe oldu. Araştırmacılar bu tarihlerde Osmanlı’nın Galiçya’dan Sina’ya, Yemen, Kafkasya, Çanakkale’de mücadele ederken, diğer taraftan yakılan Osmanlı nüfus daireleri ve değişen önemli dinamiklerin olduğunu söylüyor. Aynı şekilde Lozan Antlaşmasınca Türkiye’den Yunanistan’a önemli miktarda Rum ve aynı şekilde Yunanistan’dan Anadolu’ya önemli nüfus değişim hareketleri olmuştur. Buradaki önemli kıstaslardan biri de din temelli bir mübadele yolunun tercih edilmesinin Karamanoğlu Beyliği bünyesinde bulunan Türk asıllı Ortodokslarda yarattığı derin üzüntüdür. En azından bazı kaynaklar böyle söylüyor.

(1) http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/anadolu-beylikleri-donemi-747

 (2) https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye-Yunanistan_n%C3%BCfus_m%C3%BCbadelesi 

(3) http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-27/lozan-baris-andlasmasina-gore-turk-yunan-nufus-mubadelesi-ve-konunun-tbmmde-gorusulmesi