Mehmet Türker Acaroğlu ve Balkanlar

 

-Onu 3 Ekim 2016 günü kaybettik.

-Bulgaristan Türkleri'nin bu ulu çınarı 101 yaşında bile yazmaktan Türk kültürüne hizmet vermekten geri kalmamıştı...

21 Eylül 1915 tarihinde Bulgaristan'ın Razgrad şehrinde doğdu. İlk ve rüştiye okullarını orada bitirdikten sonra, 1930 da Sofya'ya giderek hemşehrisi olan Mahmut Necmettin Deliorman'ın yeni harflerle çıkardığı Deliorman gazetesinde mürettiplik ve kâtiplik yapmaya başladı. Ertesi yıl, Sofya elçimiz Tevfik Kâmil Koperler'in delaleti ile anavatana göç etti.

 

Türker Acaroğlu, Türkiye'ye geldikten sonra Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu’na girdi. Dört yıl bu okulda, iki yıl da Adana Erkek Öğretmen Okulu'nda okudu. 1937 de mezun oldu. İlk öğretmenliği Erzurum'un Hasankale ilçesinin Badicivan köyündedir. Acaroğlu, bu okulda bir ders yılı çalıştı. Oradan, Gazi Eğitim Enstitüsü giriş sınavını kazanarak, Ankara'ya geldi. Enstitü'nün Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okuyarak bu bölümü 1940 da bitirdi. İlk olarak Ankara Erkek Lisesi'e Türkçe stajiyer tâyin olundu. Bir ay sonra Karaköse Orta Okuluna nakledildi. Bir ay sonra Yedeksubay Okulu'nun 14. dönemine katılmak üzere İstanbul'a gitti. 1941 de, alayına katılmak üzere gittiği Niğde'den alayı ile birlikte Gebze'ye döndü. II. Dünya savaşı uzadıkça, yedek subaylık vazifesi de uzayan Türker Acaroğlu, tezkere aldıktan sonra, 1943 yılı Ocak ayında Sarıkamış Orta Okulu Türkçe öğretmenliğine tayin olundu. Burada bir müddet sonra müdür yardımcılığı vazifesini aldı. 1943-1944 ders yılı başlarında Ankara Dördüncü Orta Okuluna nakledildi. Buradaki öğretmenliği sırasında, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Enstitüsü'ne devam etti. Bu fakültede okumasına başarı ile devam edip 3. sınıfa başladığı sırada, memur olduğu öğrenilerek, memurlar öğretim müesseselerinde talebe olamadıkları için kaydı silindi.

 

T. Acaroğlu, 1946-1947 ders yılında Ankara Üniversitesi'ndeki kütüphanecilik kursuna kaydolundu ve bu kurstan 5 Haziran 1947 de başarı belgesi aldı. 1947-48 ders yılında da ihtisas kursunu tamamladı.

 

Türker Acaroğlu, 1946 yılından itibaren Millî Kütüphane hazırlık bürosunda gönüllü olarak çalışmaya başladı. Aynı şekilde Türk Kütüphaneciler Derneği'nde de faal üye olarak vazife aldı.

Türker Acaroğlu, 1946 da Milli Kütüphane Hazırlık Bürosu'na nakledildi. Kütüphanenin kuruluşu hakkındaki kanun çıkınca, 1950 de uzmanlığa yükseldi. Aynı yıl, Maarrif Vekâleti tarafından kütüphanecilik, bibliyografya ve dokümantasyon tahsili için Avrupa'ya gönderildi. Fransa'da geçen tahsili sırasında Fransız Yüksek Kütüphanecilik Okulu'nda bir, Fransa Dokümantasyon Teknikleri Millî Enstitüsü'nde iki yıl tahsil yaptı. Bu arada Alliance Française adlı lisan okulundan ve Milletlerarası Arşivcilik Teknik Kursu'ndan diploma, Sorbonne Üniversitesi'nin Fransız Medeniyeti kurlarından sertifika aldı.

Memlekete dönünce 27 Kasım 1952 de Maarif Vekâleti Basma Yazı ve Resimleri Derleme Müdürlüğü’ne tayin olundu. Bir ay sonra Millî Kütüphane'de görevlendirildi. Yeni görevi, Millî Kütüphane'de Bibliyografya Enstitüsünü kurmak üzere davet edilen M. Raux'nun yanında çalışmaktı.

 

Bu arada, Türkiye Bibliyografyasını da Ankara'da hazırlamaya koyuldu. 1957 yılı haziranında Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü'nden diploma aldı. Fransız, Bulgar ve Rus dillerini bilir. Macarca ve Lâtinceden anlar. Çoğu resmî vazife ile olmak üzere bir çok Avrupa memleketlerini gezmiştir. Bibliyografik çalışmaları ile tanınır. Evli ve iki kız çocuğu babasıdır.

 

Yazısı bulunan dergiler ve gazetelerden bazıları şunlardır:

Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, Kültür Dünyası, Ülkü, Yenilik,Türk Düşüncesi, Türk Düi, Tercüme, İlk Öğretim, Yeni Öğretmen, Tedrisat Mecmuası, Varlık, Yücel, Yeditepe, Kaynak.Hürses, Ulus, Kudret, Sonposta, Tan, Vatan, Savaş, Havadis.

 

ESERLERİ: 

 

İncelemeleri

Bulgaristan’da 120 yıllık Türk Gazeteciliği (1865-1985), 1990

Türkiye’de ve Dünya’da “Derleme” Çalışmaları, 1997

Bulgaristan Türkleri Üzerine Çalışmalar, 1999

İlk Derleme Müdürü Selim Nüzhet Gerçek: Yaşamı, yapıtları, kitaplarına girmemiş seçme yazıları, 2001

Batı’da ve Türkiye’de kaynakça tarihi (La bibliographie: Batı’da kaynakça, Türkiye’de kaynakça Çalışmalarının Gelişimi), 2003

Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar – I, 2007

Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar – II, 2007

Yarınlara Doğru: Denemeler, 2009

Azınlıkların ve Yabancıların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadları Sözlüğü, 2009

 

Kaynakçaları:

İstanbul Üniversitesi Yayınları Bibliyografyası (1933-45), 1947

Ankara Üniversitesi Yayınları Bibliyografyası, 1950

Türk Halk Bilgisi ve Halk Edebiyatı Üzerine Seçme Yayınlar Kaynakçası, 1972

Türk Halk Ozanları ve Destanları Kaynakçası (1928-1973), 1978

Açıklamalı Atatürk Kaynakçası: Atatürk, Kurtuluş Savaşı, Atatürk Deyimleri ve Türkiye Cumhuriyeti Üzerine Türkçe ve Yabancı Dillerde Yayımlanmış 500 Seçme Kitap (A-D), 1981

Açıklamalı Atatürk Kaynakçası: Atatürk, Kurtuluş Savaşı, Atatürk Deyimleri ve Türkiye Cumhuriyeti Üzerine Türkçe ve Yabancı Dillerde Yayımlanmış 500 Seçme Kitap (E-Z), 1981

Açıklamalı Süleyman Nazif Kaynakçası, 1987

Bulgarlar ve Bulgaristan Üzerine Yük Yıllık Türkçe Kaynakça (1878-1978), 1997

 

Antolojileri:

Çocuk Şiirleri Antolojisi, 1944

Bulgar Hikayeleri Antolojisi, 1967

 

Sözlükler:

Ortaokul ve Lise Türkçe-Edebiyat Kitaplarında Adları Geçen Şair ve Yazarlar - Hayatları, Eserleri, 1963

Edebi Eserler Sözlüğü, 1965

Ozanlar ve Yazarlar, 1981

Bulgaristan'da Türkçe Yer Adları Kılavuzu, 1988

En Ünlü Dünya Yazarları, 1988

Dünya Atasözleri: 155 Ulus ve Dilinden 16,175 atasözü, 1989

Türk Atasözleri, 1992

Bulgarların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadlar Sözlüğü, 1999

Balkanlarda Türkçe Yer Adları Kılavuzu, 2006

Azınlıkların ve Yabancıların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadları Sözlüğü, 2009

Yarınlara Doğru - Denemeler, 2009

 

Ders Notları:

Arşiv - Dosya Tanzimi ve Dokümantasyon Tekniği Ders Notları, 1979

 

Çevirileri:

Gagauzlar: Hristiyan Türkler - Manov, Atanas, 1939

Birimiz Hepimiz İçin: Bulgarca'dan 5 Hikaye, 1944

Şermin - Tevfik Fikret, 1946

Vatan Uğrunda - Jeromski, Stefan, 1946

Dünya Çocuk Masalları VI (Bulgar Masalları), 1946

Yeni Dünya Çocuk Masalları (Hint Masalları), 1951

Sihirli Çalgı, 1961

Kar Çiçeği, 1961

Ak Zambaklar Ülkesinde: Finlandiya - Petrov, Grigoriy, 1968

Gül ile Ay, 1969

Slav Alfabesini Yaratan Kiril ile Metodiy Kardeşler, 1970

Atatürk - M. Turhan Tan, 1974, (sadeleştirme)

Tekerleklerin Türküsü - Yovkov, Yordan, 1982

Kitap - Necip Asım Yazıksız, 1993

Bulgaristan Alevileri ve Demir Baba Tekkesi, 1998

Bir Türk Kadını Uğruna - Pelin, Elin, 2003

Kütüphanecinin Görevi - Ortegay Gasses, José, 2011