Şiir, okur, ozan ilişkisi

Tüm bu örneklerden işlevsel dönüştürücü şiirin ozanın önüne geçtiğini, şiir ozanın olmaktan çıkıp okurun yeni yaratımlarına açık olduğunu görüyoruz, kavrıyoruz.
Bu dönüşüm yeni kavrayışlara yöneltir ozanı, okuru.Salah Birsel, Şiirin İlkeleri adlı yapıtında şiirde asıl olan dilin söyleyemediğidir gerçeğini vurgular.”Şiir yazdığımız sözcüklerle değil dışarıda bıraktıklarımızla yazılır.” yargısı şiirin dille sınırlı kalamayacağı anlamındadır.
Dilin değişimi, başkalaşımı imgeyle gerçekleşir. Bu, biçemin ve sesin açığa çıkması imgenin dönüşümüyle üst imgeye açılır. Böylece şiire ulaşılır. Sözcükler arasındaki bağlantılar, gerilimler, yeni birleşimler; şiirin devingenliği, gerilimi ozanın önünde yer alırken imge içeriği yakalanarak şiir dönüştürülür. Bu aşamada söz sanatları işlev üstlenebilir. Bu gerçeği ozanın gerçekleştirmediğini kim söyleyebilir!
Etkileşim, dilsel, güzelduyusal, eytişimsel bilinç, görüngünün sürekliliği, çatışmalar ozanın duyabildiği, duyurmak istediği dingin ya da devingen gizil güç ozanların bilinci, usu olarak açıklanabilir
mi? Ozan imgeyi nereye, neye açıyorsa imge orada fazla ya da eksik dönüşebilir.
Dilde dönüşüm, var olan nitelikler arasındaki bağların koparılarak yeniden kurulmasıyla gerçekleşir. Anlıktaki fazlalıklar atılarak sözcük yeni duyuma ulaştırır şiiri.Yeni nitelik, imge dönüşümü şiiri kurar. Bireşim, ayrıştırma, sancılı yürüyüş niteliksel, bütünsel bilgilerle beslenir. Şiir titreşim ile ulaştığı, nesnelleştiği ya da nesnelleşemediği gönderim alanında güzelduyusal algıya, güzel duyusal bilince ulaşır. Dil görüntü, ses olduğu kadar sessizliktir de.
söylence
*
güle rengini
verir
bülbül değince
dikenine
kan kırmızı
durur aşk
sıcak
sıcak
Ozan şiiri, dil ve anlam diyalektiğinde yapılandırınca okur, çağrışımları, sözcük ilişkilerini, imge örgüsünü çözerek düşünsele, duyusala ulaşabilir. Bu anlamda karanfil, imge olarak şiirde çokça kullanılmıştır:

Yarin dudağından getirilmiş
Bir katre alevdir bu karanfil
Ahmet Haşim
*
Kendin
Açar kendin kapardın geceyi. O küf
O karanfil kokusu havada sendin
Oktay Rıfat
*
Bir çift güvercin havalansa
Yanık yanık koksa karanfil
M.C.Anday
*
Kırk karanfildi kırkı da beyaz
Arif Damar
*
Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum
işte
Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel
O başkası yok mu? Bir yanındakine veriyor
Derken karanfil elden ele...
Edip Cansever
*
Karanfil imgesi halk yazınında da kullanılmıştır:
Karanfil oylum oylum
Geliyor selvi boylum
Türkü
*
Karanfil imgesini şiirimde ben de kullanmışım:
gündönümü
*
azalan ömrümüz
binek atlarla
çoğalır
karanfil kokulu
gündönümü
kalır geride
yaşanası gençliği
bilmek kolay mı
*
dizeleri durdurulamayan zamanı / zamansızlığı; yaşanan hüznü duyumsatıyor mu! “binek atlar, karanfil kokulu” imge! Karanfil, sanat gerçeğinin zamana direnme tutkusunu taşıyor. Şiirde doğru aramamak gerekir güzel, etkili olana bakılmalı. Çünkü, şiir imgelerle düşünme sanatıdır. Şiir dil sanatıdır.
Kelebek Ömrüm adlı şiirimde “kelebek ” imgesi neyi anlatıyor?
serin suların akşam
koyun
telli duvaklı
yaşıyor gün
mavisinde boğaz
kelebek ömrüm
böyle kal
beyaz kanatlı delice
*
Şiiir emekçisi, ozan, sanat adamı, “İstanbul Beyefendisi” Sait Maden, Yeryüzü Şiiri, Şiir Tapınağı adlı başvuru yapıtlarında şiiri, “acemiliğin ustalığı” diye adlandırır.
Nuray Gökaksamaz, Şiir Tasarımı ve Süreçleri adlı yapıtında “Şair, şiire bildiklerini unutarak girmelidir.” diyor.
Bu türde emek verenler ustayım demekten kaçınırlar hep. Yine de dilimizde, dünya yazınında usta olanların varlığı şiiri öğrenmemizde bize yol gösteriyor. Böyle bir savı olmayan bir örnek şiir:
aşk kapısı
*
duyulur ses
açılır yürek çağrıya
mırıldanır
gönül delisi söz
aşk kapısına
dur durak bilmeden
yürür soluksuz kız
kuşatılmışlığa
yol
gün
zaman doludizgin
türkay korkmaz
*
Yüzyüze tanışmadığım bir dost bu şiiri şöyle değerlendirmişblog.milliyet.com’da:
“Gönül kapısından girenler, zümrüt ovaların güzelliği ve ihtişamıyla şaşkınlığa düşerler ilkinde. Aklın ve gözün değişen kimyasıyla bakışırlar aşkın dönen pervaneliğinde. Ne güzel şiir, sayın Korkmaz.Elinize sağlık.Selamlarımla.”
(Abbas Oğuz, 19 Ekim 2013)
. ŞİİR ÖĞRETİLEBİLİR Mİ?
Tüm bu gerçekler ışığında konu olarak belirlediğimiz “Şiir öğretilebilir mi?” sorusuna birlikte yanıt verebiliriz şimdi: “Şiir öğretilebilir değil, öğrenilebilir bir iştir.” * Bilmem ne dersiniz ?