Stajyer- avukat muamması

Avukatlık stajı Türkiye'deki herhangi bir hukuk fakültesinden mezun olunduktan sonra, diğer şartların da sağlanması koşuluyla yerleşim yerindeki baroya başvurulmasıyla başlar. Yalnız stajın resmi süresinin başlaması için baronun talep ettiği tüm belgelerin toparlanıp harçların yatırılmış olması gerekir. Sonrasında staja kabul talebi bir süre askıya alınır, itiraz eden olmazsa adliye stajı başlatılır. Artık son değişiklikle birlikte sınav konduğundan bu şartın da sağlanmış olması gerekir.

Bu işlemler ( sınav hariç) ortalama bir ayınızı alır. Her şey yolunda giderse bir ayın sonunda ilk altı aylık resmi stajınız başlatılır. Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinde belirtilen mahkemelerde 15 gün ya da 1 aylık stajdan sonra başka mahkemeye nakil yapılır. Staj yönetmeliğine göre hakim ve savcıların gözetiminde eğitimini tamamlaması gereken stajyer kimi zaman savcıyla tanışma onuruna erişmeden stajını bitirir. Zira genelde savcıların yapması gereken daha mühim işleri olur. Böylece henüz mesleğe atılan ilk adımla nasıl bir hukukçu olunması gerektiği pardon olunmaması gerektiği öğrenilmiş olur;

Zaten lisans döneminde öğrenciler, hukuk donanımından yoksun yetiştirilerek en büyük hayali 'hukuk taciri olma' yapılıyor, bu yetmiyormuş gibi uygulamalı hukukun öğrenilmesi için aslında fırsat olan bu dönemin, avukatlık mesleği için gerekli bilgiler öğretilmesi yerine, "adliye memurlarını memnun etme yolları, hakim- savcıda kanaat oluşturma yöntemleri, kalem memurlarıyla papaz olunmaması gerektiği " yönündeki sağlıksız bilgilerle doldurulması hiç hoş değil. Nitekim Stajyerin, maruz kaldığı hukuk dışı uygulamalara karşı savunmasız bırakılması içindeki meslek aşkını öldürmekle birlikte çarpık hukuk sistemimizle çok erken tanışmasına neden olur.

Diğer yandan stajyer- avukat ilişkisi tam bir muamma! Avukatların büyük bir çoğunluğu; diyalog kurmaktan aciz, stajyeri ucuz iş gücü gören, öğretmekten ziyade sömürme politikasını yürüten, geçmişte yaşadıklarından ders almayan, kısacası stajyeri meslekten soğutan bir tutumlarıyla nam salmışlardır.

 Ayrıca Bir yıldan uzun süren staj döneminde stajyerin geçimini nasıl sağlayacağını hesaplanmayan kanun koyucunun bunu görmezden gelmesi de ayrı bir tuhaflıktır. Anayasada yer alan Çalışma Hakkı dikkate alınmadan konan çalışma yasağı, stajyerin ekonomik bağımsızlığını engellediği gibi başkalarına bağımlı hale gelmesine sebep olmuştr. Ücretli çalışması bir dert çalışmaması ise ayrı dert olan stajyere ücret alırsa kendisine satın alınmış, tabiri caizse köle muamelesi yapılır ve saygı sınırı aşılarak fütursuzca saldırılır. Ücret almazsa da malumunuz geçinmek kolay değildir.

     Adliye stajına dönecek olursak, stajyerin altı ay boyunca toplamda bir kaç duruşmayı izlemesi için mesleğe başlamaktan alıkonmasının anlaşılabilir bir yanı yoktur. Kanımca bu altı aylık süreçte, stajyere ya yeteri kadar ihtimam gösterilip her türlü imkan sunulup mesleki eksiklikleri tamamlanmalı ve (TBB yönetmeliğinde stajyerin çalışması yasaklandığından), hakim savcı adayları kadar olmasa da masraflarının bir kısmını karşılayacak kadar fon sağlanmalı ya da formaliteden yapılan işbu altı aylık adliye stajına son verilmeli. Bununla birlikte stajyerin de avukatı hakkında rapor hazırlayabilmesine imkan verilmeli. Böylece ilgili avukatların kendine çeki düzen vermesi bir ölçüde sağlanmış olur ve stajyere yapılan gayrı hukuki ve gayrı ahlaki muameleler bir nevi azalır.

En önemlisi de ruhsat başvurusunda yatırılan vergilerin mantıklı açıklaması yapılacak mı? Gerçekten de merak ediyorum zira kanunla çalışması yasaklanan ve henüz bir geliri bulunmayan stajyerin bu kadar yüksek miktarda vergi ve harçlara tabi tutulması hangi gerekçeye dayandırılıyor? Verginin mali durumla orantılılığı ve yasallığı ilkesine uygun davranılıyor mu? Peki stajyer için toplanan baro pulları stajyerler için harcanıyor mu ve ruhsat başvurusunda çeşitli isimlerle alınan 1500 TL' ye yakın para neden alınıyor? Bunun hukuki dayanağı var mıdır ve adil midir ? Ayrıca stajını bitiren avukatların ruhsat alıncaya kadar ki durumu, marsta milli maçlar oynanınca mı netleştirilecek? Bir ruhsat almak neden 3 ay sürüyor? vs. vs..

Avukatlık stajının bu saydıklarım dışında onlarca sorunu bulunmaktadır. Çözüm önerisi sunacak olursak;

1- Hukuk fakültesindeki staj eğitimin de tıp fakültesiyle paralel bir şekilde götürülmesi, yani stajın lisans eğitimi sürecine eşit dağıtılmasının artık gerekli olduğudur.

2- Lisans Eğitimine adliye, mahkeme, yargılama derslerinin de eklenmesi hukukun anlaşılması bakımından elzemdir.

3- Özellikle ÖSYM yerleştirmelerinde Hukuk Fakülteleri taban puanları arasındaki uçuruma son verilmeli; Vakıf üniversitelerinin taban puanlarının yükseltilmesi ve bu şekilde aradaki uçurumun azaltılması dengenin sağlanması şarttır.

4- Hukuk gibi bir bölümün kontenjanını nerdeyse sınıf öğretmenliğiyle aynı miktarda açıp( kıyaslama nitelik farkından ziyade, itiyaca göre yapılmıştır.) Özel Üniversiteler sayesinde nerdeyse barajı aşanın fakülteye yerleşmesine olanak tanırsanız, bin tane sınavda koysanız faydasız. Çünkü bu durumda fakülteden mezun olana haksızlık yapılmış olur.

5- Kısacası öğrencilere fırsat eşitliği sunulmasından yana olup hukuk fakültesinde okumanın mal varlığı dışında kriterlere bağlanmasını istiyoruz...