Uyum ve dengede miyim?

Birkaç haftadır "vayu"lar (rüzgar/hava akımı/bedendeki enerji akımları) üzerine dersler yaptığımı yazılarımdan biliyorsunuzdur. Geçen hafta 21 Haziran yaz gündönümü olduğu için ve derslerimde gündönümüne uygun bir akış yapmak istediğim için "vayu" odaklı derslerime biraz ara verdim. Bu hafta sırada son bir "vayu" vardı: "Vyana vayu" yani "dışarı doğru enerji akımı."

 

Yoga felsefesinde, “prana” adını verdiğimiz ve en basit haliyle “nefes” olarak adlandırabileceğimiz şeyin aslında sadece “nefes” olmadığını aynı zamanda “yaşam enerjisi” anlamına da geldiğini biliyoruz. “Prana”nın bedenimizin hareket ettirdiğini ve zihnimize düşünce gücü sağladığını da biliyoruz. Yoga asanalarında “prana”yı kullanarak bedeni ve zihni canlandırabilir, farkındalığımızı arttırabilir ve yüksek bilince ulaşabiliriz.

Bu nedenle, yoga üstadları “prana”nın bedende beş farklı yönde hareket ettiğini fark etmiş ve bunları “prana vayu” (içeri ve ileri doğru akım), “apana vayu” (aşağı doğru akım), “samana vayu” (dengeleyen/merkezleyen akım), “udana vayu” (yukarı doğru akım) ve “vyana vayu” (dışarı doğru akım) olarak beşe ayırmıştır. Tüm bu “vayu”lar bedenin farklı bölgelerini etkiler ve uyum içinde çalıştıklarında, sağlıklı bir zihne ve bedene sahip oluruz.

"Vyana vayu" yani bedenden ya da merkezden dışarı doğru giden hava akımı, "samana vayu"nun (dengeleyen/merkezleyen akım) tam tersi bir hava akımı... Bu "vayu" tüm diğer "vayu"ları dengeleyen bir hava akımı... Tüm bedende dolaşan ve bedenin dışına da taşan bir enerji akımı... "Aura" olarak adlandırılan ve bedenimizden yaydığımız düşünülen bir enerji akımı...

 

Yemek, su ve oksijen gibi bedendeki her tür dolaşımdan sorumlu olan "vyana vayu", bu besinleri bedende gereken yerlere yollamaktan, besinlerin emilip özümsenmesinden ve bu emilim sonrasında pozitif enerji üretilmesinden de sorumlu... 

Kalp ve akciğerlerde bulunan "vyana vayu"nun sağlıklı bir şekilde çalışması diğer dört "vayu"nun sağlıklı ve düzgün bir şekilde çalışmasına bağlı. "Svadisthana" (cinsel/sakral), "manipura" (karın), "anahata" (kalp), "vishuddha" (boğaz) ve "ajna" (üçüncü göz) çakraları ile ilişkili olduğu için bu çakralarla bağlantılı olan su, ateş, hava ve eter elementleri ile de ilişkili... Duygu ve düşüncelerin zihinde engelsiz ve sorunsuz bir şekilde dolaşımından sorumlu... 

Eğer "vyana vayu" sağlıklı ise, uyumlu ve dengeli hareket ederiz. Bu "vayu" dengesizse, zihin ve beden arasındaki denge bozulur ve hastalıklara açık oluruz. "Vyana vayu" dengeliyse, fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak dengeli oluruz. 

Peki "vyana vayu"yu nasıl dengeleyebilirdik? Ayaktaki asanalar, denge duruşları ve arkaya eğilmeler ile... "Pranayama" (nefesi özgürleştirme) çalışması olarak da "nadi shodhana"yı (enerji kanallarını arındırma nefesi) kullanabilirdik. 

Derse meditasyon ile başladık. Meditasyon sonrasında "dışarı doğru giden enerji"yi hissedebilmek için nefes alırken elleri üst üstü kalbin üzerine koyduk nefes verirken de kolları yana açıp avuçlar yukarı bakacak şekilde elleri dizlerin üzerine yerleştirdik. Her nefes verişte kollardan ve ellerden dışarı doğru giden enerjiyi gözler kapalıyken hissetmeye çalıştık.

Nefes çalışmasından sonra dört ayak üzerine geldik. Omurgayı "marjaryasana-bitilasana" (kedi-inek esnetmesi) ile ısıttıktan sonra "utttana shishosana" (uzanmış köpek yavrusu) ile göğüs kafesini esnetmeye başladık. "Vyaghrasana” (kaplan duruşu) ile omurgayı arkaya eğdikten sonra "utthita balasana"da (uzanmış çocuk) dinlenip ayağa kalktık. Bir "vinyasa" (akış) sonrasında "tadasana"da (dağ duruşu) nefeslendik.

"Tadasana"da beş "vayu"yu birden hissetmeye çalıştık. Ayakların altından yere doğru köklenirken "apana vayu"yu, başın tepesinden yukarı doğru uzarken "udana vayu"yu, merkezde kalarak "samana vayu"yu, nefes alırken ileri doğru çıkan göğüs kafesiyle ve içeri doğru giren hava ile "prana vayu"yu ve en son ellerden parmak uçlarından dışarı doğru giden enerjiyi yani "vyana vayu"yu...

"Surya namaskara" (güneşe selam) serileri ile bedeni ısıtmaya devam ettik. Her bir "asana"yı farkındalıkla yapmaya çalışıyorduk. Kollarla yukarı doğru uzarken (urdhva hastasana) ellerden yukarı ve dışarı doğru giden enerjiyi, öne eğildiğimizde aşağı doğru giden enerjiyi... Yarı yola açılıp sırtı düzleştirdiğimizde, alçak şınava indiğimizde (chaturanga dandasana) ve yukarı bakan köpekte (urdhva mukha svanasana) göğüs kemiğinden (sternum) öne uzarken yukarı ve ileri doğru giden enerjiyi, aşağı bakan köpekte (adho mukha svanasana) merkezdeki enerjiyi... Çünkü "vyana vayu"yu ancak diğer dört "vayu"yu harekete geçirdikten sonra uyarabilirdik. 

Güneşe selam serilerinin arasına "virabhadrasana I" (birinci savaşçı), "virabhadrasana II" (ikinci savaşçı), "parsvakonasana" (yan açı duruşu), "utkatasana" (sandalye) ve "trikonasana" (üçgen) gibi ayaktaki asanaları ekleyerek "vyana vayu"yu uyarmaya devam ettik.

Beden artık iyice ısınmıştı. Denge duruşları ile "vyana vayu"yu çalıştırmaya devam edecektik. "Surya namaskara" serilerinin arasına artık denge duruşlarını katmaya başlamıştık. "Virabhadrasana III" (üçüncü savaşçı), "vrksasana" (ağaç duruşu), "garudasana" (kartal duruşu), "ardha chandrasana" (yarım ay duruşu) ve "navasana" (sandal) gibi... 

"Vyana vayu"yu geriye eğilmelerle de uyarabilirdik... O yüzden güneşe selam serilerinin arasına biraz da arkaya eğilmeler katacaktık. "Urdhva hastasana"da nefes alırken biraz geriye eğilmek ve bu şekilde beş nefes beklemek... "Viparita virabhadrasana" (ters savaşçı), "camatkarasana" (vahşi şey), "urdhva mukha svanasana" (yukarı bakan köpek), "bhujangasana" (kobra duruşu), "sphinx" (sfenks duruşu) ve "salabhasana" (çekirge)... 

Yerde "dandasana"da (asa duruşu) kollarla yukarı doğru uzadıktan sonra bedeni "paschimottanasana" (yerde öne eğilme/batıya bakan duruş) ile dengeledik. Derin gevşeme ve dinlenme öncesinde bir "pranayama" (nefesi özgürleştirme) çalışması ile bedendeki enerji kanallarını temizlemeyi amaçlamıştım. "Nadi shodhana" adı verilen bu nefes çalışması ile özellikle bedenin sağ ve sol enerjisini ya da eril ve dişil enerjisini eşitlemeye ve dengelemeye çalışıyorduk. Bağdaşta oturduktan sonra -- en basit anlatımıyla -- sağ elin (solaksak sol el) işaret ve küçük parmaklarını kullanarak burun deliklerini sıra ile kapatıp açıp nefes alıp verecektik. Çalışmaya başlamadan önce iki burun deliğinden nefes verip, sağ burun deliğini kapatıp sol burun deliğinden nefes alacaktık. Nefes alış biter bitmez sol burun deliğini kapatacak nefesi sağ burun deliğinden verecektik. Nefes verdikten sonra, sağ burun deliğinden nefes alıp onu kapatıp, sol burun deliğinden nefes verecektik ve bu şekilde devam edecektik. Bir sağdan bir soldan... Nefes çalışmasını bitirirken sol burun deliğinden nefes verip iki elimizi dizlerin üzerinde gevşek bir şekilde yerleştirip çalışmanın bedenimiz ve zihnimiz üzerinde yarattıklarını hissedecektik.

 

"Pranayama" sonrası sırt üstü yatıp "jathara parivartanasana" (karından burgu) ile "vyana vayu"yu yani dışarı doğru giden enerji akımını hissettik. "Apanasana" (bacakları karna çekme) ile enerjiyi merkeze topladık ve "savasana" (derin gevşeme ve dinlenme pozisyonu) ile de "prana"nın (yaşam enerjisi) tüm bedene eşit bir şekilde yayılmasını sağladık. 

"Savasana" sonrası dersi nasıl tamamlayacaktık? "Vyana vayu"nun bedenden dışarı doğru giden bir enerji olduğunu ve bedenimizden yansıttığımız "aura" denen bir enerji olduğunu farketmiştik. Bu "vayu"nun diğer dört "vayu"yu ve bedenden geçtiği düşünülen "nadi" enerji merkezlerinden "prana"nın (yaşam enerjisi) geçmesini sağladığını da biliyorduk. Bir "asana"da aşağı, yukarı, içeri, merkeze ve dışarı doğru giden enerjileri hissedip bu şekilde "asana"yı yaparsak o duruşu daha derinden hissedebileceğimizi de görmüştük. Artık bedendeki beş enerji akımı zihinlere yer etmişti. Bundan sonra bir "asana"da sadece yapmaya değil aynı zamanda "asana"nın her boyutunu hissetmeye çalışacaktık.7

 

"Vyana vayu"ya gelince... Dengeli bir yaşamım mı vardı yoksa endişeli ve kafam karışık mıydı? Uyumlu ve dengeli miydim? Zihnim ve bedenim bir ve bütün müydü, dengeli ve uyumlu muydu yoksa zihnim dağınık mıydı? Kendimle ve çevremle uyumlu muydum? Fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak dengeli miydim? Zarafet içinde mi hareket ediyordum? Duygu ve düşüncelerim serbest bir şekilde zihnimde dolaşabiliyor muydu? Tüm bedenim uyum ve denge içinde miydi?  "Vyana vayu" dediğimizde dersten arda kalan da bunlardı işte...