"En'el Hakk" Ne Demek

Kemale vardığı kabul edilen büyük İslam filozofu Hallac’ı Mansur MS 858-922 yılları arasında yaşadı. Bin yıldan daha uzun bir zaman geçmesine rağmen idamına sebep olan o meşhur “En’el Hakk” lafı hala konuşulur durur..

Bu lafı yüzünden zındıklıkla suçlanan ve Halife’nin emri ile elleri, kolları ve sonra da başı kesilerek ölüme mahkum edilen Hallac’ı Mansur, Bayezid Bestami’nin mürşidinden ders almak, Cüneyd’i Bağdadi’nin talebesi şansına sahip oldu ve kendini geliştirdi. Ancak hocaları ile fikir ayrılığına düştüğü bir dönemden sonra yolculuklarına başladı. Hindistan’a kadar gidip oralarda İslam dininin yayılmasına katkıda bulundu.

Bağdat ve civar bölgelerinde isyanların izlerinin henüz silinmediği, istikrarsızlığın devam ettiği bir dönemde Hallâc’ın sözleri ve davranışları halk ve ulema arasında yeni bir huzursuzluk meydana getirdi. Hallâc'ın Allah'ta eriyip yok olmak anlamında söylediği "En-el Hakk” yani "Ben Hakk”ım sözü bahane edilerek 912 yılında tutuklandı. İdam isteği ile yargılanp, ev hapsinde tutuklu olmaya mahkum edildi.

Hallâc ev hapisindeyken de aleyhindeki faaliyetler bütün şiddetiyle devam ediyordu. Cezalandırılması yönündeki taleplerin artması üzerine tekrar yargılandı ve 922 yılında idam edildi.

“En-el Hakk” sözü ile kendisinin Allah olduğunu iddia ettiği söylenerek idam edildi.

Ancak Hallac’ı Mansur “Fi” ve “An” kavramlarıyla her şeyin Allah’ta olduğunu ve Her şeyin Allah’tan olduğunu söylüyordu. Bu, panteist görüşe paralel olan Vahded’i Vücud anlayışından farklıydı. Her şeyin Allah’ta olduğunu söylemesi aslında bir pan-enteist görüştü, yani evreni Allah’a eş kılan panteist görüş değildi bu. Ona göre Allah yaradılmış her şeye eşit değil, onlardan fazlasıydı ve tecellilerini kendinde barındırıyordu, çünkü o sonsuz ve hakim’i mutlaktı.

Fihi Ma-Fihadlı eserinde Hz.Mevlana diyor ki; “En’el Hakk dediğinde Mansur, “ben fena buldum, yok oldum, sadece Hakk kaldı” diyor.

Hakk Allah’ın 99 isminden biri ve varlığı “hiç değişmeden kalan” anlamına geliyor. Bir diğer anlamıyla da MUTLAK HAKİKAT. Yani “Ben Hakk’ım” yani “hakikatten gayri değilim” anlamında veyahut “ben hakikati biliyorum”, “hakikati gördüm” anlamında da o ünlü sözünü söylemiş olamaz mı?

Bu söz kişinin Allah ile birleşip-bütünleştiği, kişinin varlığının Allah’ın varlığı içerisinde eriyip yok olduğu (Hulul) diğer bir ifade ile Tanrı'nın varlığının kişinin vücudunda yüz bulması anlamlarını da ifade etmekte. Nefsin mertebelerini tırmanarak ileri bilinç seviyelerine ulaşan ve ölmeden önce ölme makamına gelen kişilerin neler yaşayıp, hissettiklerini bizler zor da olsa anlamaya çalışıyoruz.

Ama şu kesin ki, idamına sebep olan bu söz bugün bile hatırlanıyor ve konuşuluyor.

Sevgiler,

Kenan

https://twitter.com/Naacel

https://www.facebook.com/public/Kenan-Kolday

http://naacel.blogspot.co.uk/

http://www.felsefetasi.org/author/kenan-kolday