ABD, Rusya, Ukrayna

Ukrayna’nın kaderi ABD ve Rusya arasında belirleniyor. Avrupa Birliği’nin sadece ekonomik ağırlığı var.  1991’de on altı iken (16), şimdi otuz (30) Ülkeyi bulan NATO ise ABD görüşlerini yansıtıyor. NATO bütçesine en çok katkı yapan ABD orada son söz sahibi sayılabilir.

Taraflar aynı çizgide değil.Bu durum doğaldır. Uzlaşma için taraflar karşılıklı taviz vermeli diyebilirsiniz. Ama öyle olmuyor.

Minsk uzlaşması artık Rusya’ya yetmiyor.Rusya başlangıçta Luhanzk ve Donetz’deki Rus taraftarlarının yerel yönetimde bağımsızlığını yapılacak referandumda sağlamak istiyordu.  Planında bu devletçiklerin Ukrayna Parlamentosu’nda yer alıp NATO’ya girişte ret hakkına sahip olmasını (Troyan atı) planlıyordu. Ukrayna Minsk anlaşmasının bu maddesini, milliyetçi unsurların baskısı yüzünden uygulayamadı. Alman gayretiyle sağlanan uzlaşma gerçekleşmedi. Ancak Kırım iltihakı karşıtlığı ve Donbas işgali ile Rusya’ya ekonomik yaptırımlar 2014’den beri devam ediyor. Bu durum Rus ekonomisini olumsuz etkiliyor.

Rusya 2014 sonrası dönemde konuyu genişletti.Rusya, NATO genişlemesi, sınır ülkelerdeki füze sistemleri yüzünden güvenliğinin tehlikeye girdiğini ve NATO tarafından tehdit edildiğini belirtmektedir. Ukrayna, Gürcistan, Moldovya NATO’ya alınmasın ve bu yazılı olarak Batı tarafından Rusya’ya taahhüt edilsin istiyor. Bunları yapmayacaksanız askeri ve teknik karşılık vereceğim diyor.

Batı, demokrasiden, ülkelerin kendi kaderini tayin hakkından bahsediyor.NATO’ya girmek isteyen ülkenin NATO’ya müracaat edebileceğini belirtiyor. Kapalı kapılar ardında ise Ukrayna’nın on sene daha NATO’ya alınmayacağını söyleyebiliyor.

Görüntü ve gerçek başkadır. Görünen tabloda Ukrayna sınırında askeri yığınakla Ukrayna’yı tehdit eden saldırgan Rusya ve Ukrayna’yı korumaya çalışan masum batı var. Gerçekte ise Doğu Avrupa Ülkeleriyle ekonomik pazarını ve etkinlik alanını 30 yılı aşkın bir süredir geliştiren, Rusya’yı kuşatan onu halâ ideolojik düşman gören ve yıkmaya çalışan bir Batı vardır. Batı’nın uzun dönem beklentisi 15-20 yıl içinde Rusya’nın zamanla içinin karışması, Putin’in iktidarını kaybetmesidir.  

Rusya ise 1991 Noel'indeki Yeltsin konuşmasıyla sebep olunan dağılmanın hata olduğunu görmüştür. Konu etkinlik alanı ve ekonomik küçülmenin önlenmesidir. Rusya imparatorluk olarak yaşamak için siyasi,askeri olaylara yumuşak ve sert gücüyle müdahale etmeli, her durumdan yararlanarak güç maksimizasyonunu devam ettirmelidir. Rusya'ya göre Batı hegemonyasına karşı durulmalıdır. 

Barışın bozulmaması için uzlaşma gerekli.  Ukrayna, Rusya-Batı çalışmasında görünen sebeptir. Batı, kendisine ideoloji ihraç etmeyen, güvenlik bahanesiyle tekrar genişleme arayan Rusya’ya olan karşıtlığını azaltmak veya denge sağlamak durumundadır.