Adım adım "Vizesiz Avrupa"

Avrupa Adalet Divanı kararı ile AB bir çifte standartından daha oldu, birlikte yaşayacaksak bir saçmalık olan vize uygulamasının tamamen kaldırılmasının yolu açıldı.

Tır şöförü, uzun yol sürücüsü Mehmet Soysal'ın 2007 yılında berlin'de açtığı dava ile başlattığı hukuki mücadelede Avrupa Adalet Divanı kararını verdi: İş için Avrupa'ya gidecek Türkiye vatandaşlarından vize istenemeyecek. Kararın tüm AB ülkeleri için bağlayıcı. 48 milyon vatandaş Avrupa'ya vize ile uğraşmadan girebilecek. TÜGİAD tüm vatandaşlar için eşitlik ilkesi ve yapılan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde vizenin kaldırılmasını talep etti.

Vizesiz Avrupa Araştırma Grubu Başkanı Prof. Dr. Harun Gümrükçü: “Bu karar sadece dava açan kişileri değil herkesi kapsamaktadır. Ancak Avrupa bunu böyle yorumlamayacaktır. Farklı yorumlara karşı da dava açılacaktır. Türkiye'de hizmet sunan kesim olan 48 milyonun önü açılmıştır. Yani işverenlerimiz, öğretim üyelerimiz, gazeteciler, hizmet sektöründe çalışan berberden dansöze herkes bu gruba giriyor. Geçerli bir pasaportunuz ve paranız varsa yarın uçağa binin ve istediğiniz AB üyesi ülkeye gidin.”

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi: “Gerek fuarlarda gerekse de pazarlama faaliyetleri için yaptığımız ziyaretlerde karşımıza çıkan büyük bir engelin ortadan kalkmasının yolu açıldı. Bu kararın uygulanmasıyla bu ziyaretlerde de iş adamlarımız ve ihracatçıların önü açıldı. Kararı memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sektörel Dernekler Federasyonu Başkanı Çetin Nuhoğlu: “Küresel krizin tüm dünyada ticareti olumsuz etkilediği bir ortamda alınan bu karar, iki taraf arasındaki ticarete de olumlu yansıyacaktır. Bu karar neticesinde AB-Türkiye ilişkileri yeni bir ivme kazanacak.”

Vizesiz Avrupa Vizyonu İçin Önemli Düzenlemeler, Olaylar ve Tarihler

1963- Ankara Antlaşması (AA): Tam Üyeliğe Dönük Ön Üyelik Antlaşması

Madde 13: Akit taraflar arasında yerleşme serbestliği kısıtlamalarının kaldırılması hususunda anlaşma

Madde 14: Akit taraflar arasında hizmet edimi serbestliği kısıtlamalarının kaldırılması hususunda anlaşma

1973- Katma Protokol (KP): AA’nı tamamlayan protokoldür, 1970’te imzalanmış ve 1 Ocak 1973’te yürürlüğe girmiştir.

Madde 41: 1.Yerleşme serbestisi, hizmet ediminde taraflar birbirlerine yeni kısıtlamalar getiremezler. 2. Ortaklık Konseyi, ortalık antlaşmasının 13. ve 14. maddelerinde yer alan ilkelere uygun olarak, Akit tarafların yerleşme hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımındaki kısıtlamaları aralarında gitgide kaldırmalarında uygulanacak sıra, süre ve usulleri tespit eder. Ortaklık Konseyi, söz konusu sıra, süre ve usulleri, çeşitli faaliyet dalları için bu alanlarda Topluluğun daha önce koyduğu hükümleri ve Türkiye’nin ekonomik ve sosyal alanlarındaki özel durumunu göz önüne alarak tespit eder. Üretim ve alışverişlerin gelişmesine özellikle katkıda bulunan faaliyetlere öncelik verir.

Yerleşme serbestîsi: Herhangi bir ayrımcılığa mahal vermeden yerleşme ve seyahat etme hakkı
Hizmet edimi: Aktif Hizmet Grubu: İşinsanları, sporcular, bilim insanları, sanatçılar, gazeteciler, avukatlar vs.’. Pasif Hizmet Grubu ise:’tedavi amaçlı gidenler ve refakatçileri, turistler, öğrenci ve kursiyerler vs’.
Taraflar:1 Ocak 1973 tarihinden sonra A(E)T/AB’ne üye olan ülkeler ile Türkiye.

Madde 58: Taraf ülkeler ve vatandaşları arasında ayrımcılık ve farklı işlem yapılamaz.

“Türkiye tarafından Topluluğa uygulanan rejim üye devletler ile bunların vatandaşları veya ortakları arasında hiçbir farklı işleme meydan veremez: Aynı Şekilde Topluluk tarafından Türkiye’ye uygulanan rejim, Türk vatandaşları veya ortakları arasında hiçbir farklı işleme meydan veremez.”

1/80- Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı: AA ile KP tamamlayan karardır.

Madde 13: Topluluğun üye ülkeleri ve Türkiye kendi ülkelerinde yasal olarak ikamet eden ve istihdam edilen işçiler ve bunların aile üyeleri için geçerli olan istihdam şartları konusunda yeni kısıtlamalar yapamazlar.
“Bu hüküm Ankara Antlaşması ve Katma Protokol hükümleri ile uyumlu ve onu tamamlayan bir özellik taşımaktadır.”

1990- Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD) Sevince Kararı: ATAD tarafından Avrupa’da yaşayan Türkler ile ilgili olarak verilen ilk karardır ve dava Hollanda’dan ATAD ‘a gelmiştir.
(ATAD): AT/AB organıdır, Topluluğun/Birliğin hukuki denetimini yapar, kurucu antlaşmalar ile protokoller ve Ortaklık Konseyi kararlarını yorumlar. Çerçeve kararlar verir, kararları Topluluğun/Birliğin birincil hukuk kaynakları içinde yer alır, ulusal hukukların üstündedir, üye ülkeler ve AT/AB kurumları için bağlayıcıdır.

1996 ITES’in kurulması: Prof. Dr. Harun Gümrükçü tarafından kurulan ITES, Avrupa-Türkiye ilişkileri ve Avrupalı Türkler konularında araştırmalar, konferanslar ve bilimsel yayınlar yoluyla toplumu bilinçlendirme amacı güden bir kurumdur.

2000 Mayıs- ATAD A. Savaş Kararı: Londra’da açılmıştır. KP madde 41/1 uyarınca 1973 tarihinde geçerli olan hakların uygulanması gerekliliği vurgulanmıştır. (Savaş, turist vizesi ile İngiltere’ye giriş yapmış, daha sonra bir işyeri açarak izinsiz-kaçak- olarak 10 yıl kalmış, konu yargılamaya yansıdığında, İngiltere yasalarına göre yasal olarak bu ülkede bulunmadığı halde ATAD, KP’ün 41/1 hükmü uyarınca 1973 tarihinde geçerli hakların uygulanması hususunu tespit etmiştir.) Bu karar ile “yerleşme hakkı ve hizmet edimi serbestîsine konan kısıtlamalara” dur denilmiştir.

2003 Şubat- ATAD Abatay/Şahin Kararı: 1995 yılında Almanya’da açılan dava ATAD’ın önüne gelmiştir. Savaş kararı ile aynı yöndedir ve KP 41 uyarınca “yerleşme hakkı ve hizmetin serbest dolaşımı kısıtlanamaz” hükmü vurgulanmıştır.

Taşımacılık ve hizmet sektörü için önemli bir karardır. Almanya’da faaliyet gösteren nakliye firmalarının 1995 tarihinde ikametleri Türkiye’de olan tır sürücülerinin işlerine zamanın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı son verilmesini istemiştir. Olay, bu nedenle ATAD’a yansımıştır.

2007 Eylül- ATAD Tüm ve Darı Kararı: Londra’da açılan dava ATAD’ın önüne gelmiştir. 49 AT/AB ülkelerine vizesiz girilmiş olsa dahi KP madde 41/1 “mevcut haklarda kötüleştirme yapılamayacağı (Stillhalteklausel) ilkesi” uyarınca 1973 tarihinde geçerli olan hakların uygulanması gerekliliği hükme bağlanmıştır.

Bu karar ile ‘mevcut haklarda kötüleştirme yapılamayacağı ilkesi’ ATAD tarafından hüküm altına alınmıştır.

Karara İngiltere ve Hollanda Türk vatandaşları aleyhine görüş bildirmiştir. Avrupa Komisyonu (AK) Hukuk Komitesi ile Slovakya Devleti lehte görüş bildirmişlerdir.

21 Ekim 2007: Türk Sivil Toplum Örgütleri (STÖ) konuya sahip çıktı.

21 Kasım 2007: İngiltere, „Tüm ve Darı’ kararından sonra yasalarını incelemeye başladığını, Ankara Büyükelçilik Internet Sitesinde kamuoyuna açıkladı.

22-24 Kasım 2007: Vizesiz Avrupa Sempozyumu ve Antalya Deklarasyonu. Akdeniz Üniversitesi’nin koordinasyonunda ve Türkiye’nin önde gelen 7 sivil toplum örgütü ile yurtiçi ve yurtdışından bilim insanlarının katılımıyla bir sempozyum düzenlemiştir ve sonuç bir deklarasyon ile duyurulmuştur.

26 Kasım 2007: Almanya Federal Meclisi’nde konu ile ilgili bir soru önergesi verildi.
Aralık 2007: Almanya Federal Hükümeti konu ile ilgili çözüm mercii olarak Avrupa Komisyonunu (AK) işaret etti.

1 Ocak 2008: Akdeniz Üniversitesi İİBF ve TÜGİAD Vizesiz Avrupa Araştırma Grubu, Antalya’da görevine başladı.

Aralık 2007- Mart 2008: İKV ve TOBB ortaklaşa Vizesiz Avrupa’ya dönük seri sempozyumlar düzenlediler.

Şubat 2008: Prof. Dr. Harun Gümrükçü, Almanya’daki bir toplantısında vize konusunu gündeme taşıdı ve konu ARD televizyonunda ilk kez 9 milyon insana yansıtıldı.

Şubat 2008: TÜGİAD AVRUPA BİRLİĞİ NEZDİNDEKİ HAKLARIMIZ adlı Akdeniz Üniversitesi İİBF ve TÜGİAD Vizesiz Avrupa Araştırma Grubu Raporu’nu yayınladı.

11 Mart 2008: İTO, Vizesiz Avrupa yerine Kolaylaştırılmış Vize başlığı altında Fransa ile bir protokol imzaladı.

13 Mart 2008: Akdeniz Üniversitesi ve TÜGİAD ortaklaşa yayınladıkları bir basın bildirisiyle “Kolaylaştırılmış Vize” çalışmalarını reddetti.

10-11 Nisan 2008: Türkiye-AB-Karma İstişare Komitesi (KİK) gündemine Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kararları Çerçevesinde vize konusunu gündemine aldı.

Kaynak: http://proje.akdeniz.edu.tr/iibf/euromaster/folder-gk/Gümrükcü_AB-Türkiye%20Ortaklık%20Hukuku.pdf