Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

27 Eylül '13

 
Kategori
Sivil Toplum
 

Ahilik ve Kooperatifçilik

Ahilik ve Kooperatifçilik
 

Ahilik Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden ve esnaflık yapan Türkler arasında Türk kültüründe mevcut işbirliği ve dayanışma geleneğinin İslam kültürünün etkisiyle şekillendiği sosyo ekonomik bir modeldir. Selçuklu ve Osmanlı döneminde Anadolu’daki Türk esnaf ve sanatkârları arasında devletin ekonomik yapısının bel kemiğini oluşturan ve kendi kuralları ile hizmet veren devlet dışı örgütlenme şeklidir. Günümüzdeki odalara benzer yapısı yanında ağırlıklı olarak ekonomik ve sosyal faaliyetleri ile kooperatiflere de benzemektedir.

Ahilik Hacı Bektaş Veli’nin tavsiyesi ve Ahi Evran tarafından kurulan ticaret hayatında güzel ahlakın, dayanışmanın, yardımseverliğin ve de kardeşliğin hâkim kılındığı, tasavvufun da en güzel değerlerini taşıyan bir uygulamadır. Anadolu’da 700 yüzyıldan fazla etkili olan sistem bu topraklarda milli birliğinin oluşturulmasında büyük rol oynamıştır. Türklerin Anadolu’daki varlığını perçinleyen sosyo ekonomik uygulama olarak tarihe geçmiştir. Ahilik uygulaması birçok yabancı araştırmacının da dikkatini çekmiş ve çeşitli eserlerde ahiliğe de yer verilmiştir. Bu nedenle modern kooperatifçilik hareketinin oluşmasında ahiliğinde etkileri olduğu ifade edilmektedir.

Ahilikteki dini ve vicdani sorumluluklar sistem içindeki gerek yöneticilerin gerekse üyelerin halka hizmetin hakka hizmet inancı içinde hareket etmesini sağlamış, işbirliği ve dayanışmada bireysel menfaatler yerine toplumsal menfaatler her zaman ön planda olmuştur. Kazanç hırsı içinde şahsi menfaatlerini ön plana alanlar sistemden her zaman dışlanmış ve cezalandırılmıştır. Ne yazık ki ahilikten sonra oluşturulan yapıların ahilik kadar etkin olduğunu söylememiz güçtür.

Ahiliğin insana, dayanışmaya, paylaşıma, gelir adaletine verdiği önem kooperatifçilik hareketinde de en önemli unsurlardan biridir. Kooperatifçilikte de ortaya konan ilkeler bir ölçüde ahiliğe benzer yapıdadır. Bireysel menfaatten çok toplumsal menfaatler ön plandadır. Birlik, dayanışma ve sahiplenme kooperatifçiliğin en temel özelliğidir. Dünyada kooperatifçilik hareketinin başarısında topluma hizmet eden ve bu görevi ulvi bir duygu ile yerine getiren kişiler hareketin başarısında rol almışlardır. Halka hizmet vermeye ömürlerini adayan din adamları, öğretmenler ve de birçok toplum önderi kooperatifçiliğin gelişmesine liderlik ederek ekonomik ve sosyal hayatın gelişmesini sağlamışlardır.

Günümüzde adından çok söz edilen İspanya Mondragon işçi kooperatiflerinin kurucusu José María Arizmendiarrieta, her zaman toplumsal çalışma düzeni ve duyarlılığı ile örnek gösterilen Japonya’da kooperatifçiliğinin bugünkü seviyesine ulaşmasını sağlayan Toyohiko Kagawa bir din adamıdır. Bu nedenle kooperatifçilikte gelişmiş ülkelerde kooperatif liderlerinin doğru, dürüst ve toplumsal yaklaşımları yanında uygulanan istikrarlı hükümet politikaları bu ülkelerde ekonomide ve sosyal alanda toplumsal yaraların sarılmasında büyük rol oynamıştır. Bugün gelişmiş ülkelerin gelişmişliklerinin atında yatan gerçek neden kooperatifçilikte de gelişmiş olmalarıdır.

Günümüzde de yaşanan ekonomik kriz karşısında sorunların çözümünde kooperatifler toplumsal görevlerini yapmaya devam etmektedirler. Dünyaca büyük firmalar bile sosyal fonlarının kullanılmasında kooperatifleri tercih etmektedirler. 2012 yılının Birleşmiş Milletlerce Uluslar arası Kooperatifler yılı ilan edilmesinde de bu başarı hikayeleri etkin olmuştur.

Günümüzde ise ahiliğin felsefesine en yakın uygulama kooperatifçiliktir. Ülkemizde de 150 yılı aşan tarihsel süreçte kooperatiflere liderlik yapan başta öğretmenler olmak üzere birçok gönüllü kooperatifçimizin başarı hikayeleri oluşturmada ne denli etkili olduğu görmekteyiz. Tabii işin üzücü yanı ahilik gibi bir gelenekten gelen ülkemizin halen gelişmiş ülkelerdeki gibi bir kooperatif yapısına sahip olamamasıdır. Kooperatiflerimizin sorunların çözümü ve daha etkin çalışmalar yapmak için çözüm yaratacak yasal düzenlemeler beklenmesidir. Bazı çevrelerin ve kişilerin ahilik gibi bir toplumsal deneyime sahip olduğumuzu görmeden kooperatifçiliği bize uzak gibi değerlendirmeleridir.

Her ahilik haftasını kutlarken bilmemiz ve unutmamamız gereken gerçek kooperatiflerin günümüzün ahilik sistemi olduğudur. Ahilik nasıl bize yabancı değilse kooperatiflerde yabancı değildir. Ahiliğin tasavvufi değerleri bir ölçüde kooperatifçilik ilkelerine yansıyan manevi değerleridir. Ecdadın bu topraklarda kalıcı olması ve güçlenmesindeki anahtar rol nasıl ahilik ise bugün ülkemizin toplumsal olarak kalkınmasındaki anahtar rol kooperatiflerdir.

Kooperatifler toplumsal dayanışmayı ve adaletli paylaşımı dikkate alan halka hizmet yerleridir. Buralarda hizmet vermek halka olduğu kadar insanlığa ve hakka da hizmet etmektir. Ahilik haftasını kutlarken dileğimiz bu inanç içindeki insanların çağımızın ahilik hareketi olan kooperatifçiliğe katkı sağlaması ve önderlik etmesidir. 

Hepimizin ahilik haftası kutlu olsun.   

 
Toplam blog
: 416
: 790
Kayıt tarihi
: 19.02.10
 
 

Tarım, Gıda, Ormancılık, Çevre, Örgütlenme ve Proje konularında çalışmalarda bulunmaktayım. Öncel..