Ahlak ve arkadaşlık ilişkisi

Ahlak anlayışımız aslında beyin devrelerimizde köklenmiştir. Ama bu devrelerin ne kadarıyla doğduk ne kadarı tecrübelerimizle şekillendi ? Belli ki; ailelerimizin ahlak anlayışımız üzerinde etkileri var. Sosyal değerlerin de öyle. Hammurabi Kanunları'ndan On Emir'e her şeyin oradan internet buluşmalarında yapılması ve yapılmaması gereken 5 şeye kadar.

 

Çok fazla dış etki var. Neden belli kuralları takip ediyoruz yada kendimizi belli şekilde davranmaya zorluyoruz. Ama bazı insanların diğerlerinden daha güçlü ahlaki değerlerle doğmuş olması olası mı ? Aslına bakarsınız filozofların yüzyıllardır üstünde düşündüğü bir konudur ahlâk. Ahlâk nedir, kişiden kişiye yada toplumdan topluma değişir mi, ahlâklı olmak erdemli olmak mıdır, ahlâki eylemlerde bulunurken insan özgür müdür, ahlaki eylemlerin amacı nedir, evrensel ahlâk yasası var mıdır, ahlak yasasını belirleyen özellikler nelerdir, ahlaki yargıların özellikleri nelerdir gibi uzunca bir liste var Ahlâk Felsefesinin üzerinde durduğu sorular olarak. Benim üzerinde durmak istediğim konu ise ahlâk ve arkadaşlık arasında bir bağlantı olup olmadığıdır.

 

İlişkiye dinen baktığımızda; Peygamber Efendimiz arkadaşın insan üzerindeki tesirini ve dini noktada ne kadar etkileyebilecek bir potansiyele sahip olduğunu “Kişi arkadaşının dini üzeredir. Kiminle arkadaşlık yapıyorsunuz ona bakın.” sözleriyle anlatmaktadır. Demek ki olaya dini açıdan yaklaştığımızda insan kendisine benzer insanlarla arkadaşlık yaptığı sonucunu çıkartabiliriz.

 

Peki ahlaklı olmanın ya da başka bir şeyin daha fazla arkadaş edinmekle bir ilgisi var mı ? Araştırmalar daha büyük bir orbitoprefroptal korteks'e sahip olmanın daha fazla arkadaş edinmekle bağlantılı olduğunu söylüyor. Bu bir kez daha boyutun önemli olduğunu kanıtlıyor. Tek önemli olan bu değil. Ne çeşit arkadaşlardan bahsediyoruz ? İş arkadaşları, internet arkadaşları, seks arkadaşları ? Cinsel destekli arkadaşlar ya da bir en yakın arkadaş ? Ortak görüş bize bir arkadaşlığı ne kadar beslerseniz o kadar derinleştiğini söyler. Diğer taraftan eğer ihmal ederseniz yavaşça yok olur. Tabi arkadaşlarınız aileden değilse. Bu durumda onlarla sıkışıp kalmış durumdasınız demektir.

 

Yazar: Uğur Büyük