Aile konutu şerhi ve tapuda aleniyet ilkesi

Medeni Kanun'umuzun 194. maddesi "aile konutu" hususunu düzenlemekte olup, maddenin ilk fıkrası şöyledir:

"Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz."

22.11.2001 tarihili resmi gazetede yayınlanarak yürülüğe giren 4721 sayılı yeni Medeni Kanun'umuzda, "aile konutu" kavramı düzenlenmiş olup, eşlerin birlikte yaşadığı konut üzerinde tasarruf etme hakkını sadece gayrimenkul maliğine değil, bu tasarrufa, eşinin de rızasının bulunması gerektiği yönünde şart koşarak eşlerin mağduriyetlerinin giderilmeye çalışılması olumlu bir gelişmedir.

Ancak, söz konusu maddenin üçüncü fıkrası "Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini isteyebilir." şeklinde olup, gene Medeni Kanun'da düzenlenen "tapu sicilinin aleniyeti, tapu siciline güven" ilkeleri ile çelişmektedir. Zirâ, tapu kütüğündeki kayıtların iyiniyetli üçüncü kişiler bakımından geçerli olması, başka bir ifade ile, üçünücü kişilerin tapu kütüğündeki kayıtlara güvenerek işlem yapmalarına karşın, aynı Kanun'un 194. maddesinin üçüncü fıkrası tapu kütüğüne şerhi "isteyebilir" ifadesini kullanarak zorunlu tutmamıştır.

Bu durumda, tapudaki kayda güvenerek bir gayrimenkul satın alan kişi, satışı öğrenip, muvafakat vermeyen ve tapuya aile konutu şerhini düşürmeyen eşin itirazı ile karşılaşabilecektir. Bu durumda, her konut satın alma veya kiralama veya ipotek tesis etme gibi işlemleri yaparken, ileride bir sıkıntı yaşamamak için, gayrimenkul malikinin evli olup olmadığını ve evli ise, eşinin rızasını almak gereklidir.

Bu nedenlerle, Medeni Kanun'un m.194/f.3'de "isteyebilir" değil, "şerhi işletmelidir" şeklinde olmasının daha isabetli olacağını düşünmekteyim.