- Kategori
- Dünya
Akdeniz Birliği ve Türkiye
Sarkozy-Merkel ikilisinin önderliğini yaptığı Akdeniz Birliği meselesi
Uzun zamandır tartışılan ''Akdeniz Birliği'' projesi kabuk değiştirdikten sonra planlandığı gibi bu haftasonu Paris'te görüşülmeye başlandı. Proje, AB üyesi ülkeler ile AB üyesi olmayan ve Akdeniz'e sınırı olan ülkeler arasında yapılıyor.
''Akdeniz Birliği'' projesi Nicolas Sarkozy'nin Fransa Cumhurbaşkanlığı Adayı olduğu dönemde gündeme geldi. Sarkozy, Avrupa Birliği'ne alternatif olarak bu projeyi sundu ve topraklarının çoğu Avrupa dışında bulunan Türkiye'ye de AB üyeliği karşılığında bu birliği önerdi. Esasında Fas'ın AB üyeliği başvurusunun 1977'de reddedilmesi üzerine de böyle bir birliğin kurulması ihtiyacı doğmuştu.
Sarkozy'nin seçilmesinden sonra Ocak 2008'de bölgede birlik kurulması halinde Avrupa Birliği'nin etkinliği kırılacağı korkusuyla bu proje askıya alındı. Almanya Başbakanı Angela Merkel araya girdi ve ''Akdeniz Birliği yerine Akdeniz için Birlik olsun, katılımcılar da Akdeniz komşularıyla sınırlı kalmasın.'' dedi. Böylesi bir projenin kurulmasının sebebi bellidir: Soğuk Savaş döneminde Sovyetler'e karşı NATO silahını oynayan ABD gibi Avrupa Birliği de Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı bölge ülkelerinin beraber ve AB'ye yakın durmasını istemektedir. Ortadoğu'da etkinliğini arttırmak isteyen Avrupa Birliği böyle bir oluşumla istediğini alabilir.
''Akdeniz için birlik'' toplantısı 13 Temmuz 2008 günü Paris'te başladı. ''Bu toplantının AB üyeliğini alternatif olmayacağı güvencesi''ni alan Türkiye'yi temsilen Başbakan Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ali Babacan da toplantıya katıldılar. Başbakan Erdoğan da yola giderken yine tekrarladı ve ''Birlik toplantısı, AB üyeliğine alternatif oluşturmaz.'' dedi.
Akdeniz'in kuzeyinde yer alan ülkeler İspanya, Fransa, İtalya ve Yunanistan AB üyesi ülkeler. Eski Yugoslavya ülkeleri de kısa vadede üye olacaklar. Ortada Türkiye, güneyde Fas, Cezayir, Tunus, Suriye ve Mısır; daha doğuda ise Suriye, Lübnan ve İsrail kalıyorlar. Kısacası, bu proje ''Büyük Ortadoğu Projesi'' veya diğer adıyla ''Kuzey Afrika ve Genişletilmiş Ortadoğu Projesi''nin Avrupa versiyonu olmaktan öteye gitmiyor.
Avrupa Birliği bu konuda ABD'den daha önce bir adım attı ve öne geçti. Politikadan büyük oranda arındırılmış olduğu söylenen projeyle bir ''Akdeniz Birliği'' kurulacak ve söz hakkı daha çok Avrupalılar'ın olacak. Bu şekilde birliğin el altından Avrupa Birliği'ne yamanması sağlanacak.
Başbakan Erdoğan'ın ''Akdeniz Birliği üyesi olmayız.'' demesi de önemlidir. Avrupa Birliği'ne girme şansı son derece düşük olan Türkiye'yi ''Akdeniz Birliği''ne de kolay kolay olmazlar. Malum, BOP'ta ABD'ye sıkı sıkıya bağlı olan Türkiye'nin ABD rızası dışında bu konuda bir girişime katılması mümkün değildir. Türkiye'nin buradaki konumunu büyük ihtimalle İsrail belirleyecektir.
İç gündemimiz yargıya bağlı, dış gündem ise ABD-İran gerginliğine bağlı ilerlerken çok önemli bir konuyu atlamayalım. Ortadoğu'da kimin daha etkin olacağı Türkiye'nin yakın geleceği açısından çok ama çok önemli...