Alacahöyük Ören yeri

Alaca ilçesinden adını alır. Höyük, çok katlı yapı merkezidir ve zamanla üst üste kurulan yerleşimler toprağın üstünde katmanlar oluşturur. Alacahöyük de bunlardan bir tanesidir. Buna bağlı olarak bir tepe görünümündedir.

Alacahöyük görkemli mimarisi buluntuları ve zengin gömütleri ile önemlidir. Bu yerleşim özellikle ilk tunç çağındaki Anadolu’nun yerleşim yapısına ışık tutmaktadır Gömüt buluntuları krallarının ilk tunç çağında Hatti olarak bilinen Anadolu’nun yerel beylikleri ile ilişkisini anlatmaktadır.

İlk tunç çağında Anadolu yeni bir çağın eşiğine gelmişti. Tunç çağının bitimi aynı zamanda yazılı tarih öncesi çağların da sona ermesiydi Orta çağın Anadolu için önemi Mezopotamya’dan gelen yazı ile birlikte yazılı tarih çağlarının başlaması idi. Anadolu insanının öyküsü artık maddi kültür belgeleri olan üretim araç gereçleri ile değil daha kesin ve yorumsuz yazı ile yazılacaktı.

Alacahöyük’teki ilk yerleşim tarzı Megaron (dikdörtgen) tipi evler avlu duvarı olan tek odalı evlerdir.

Şehre giriş güney kapısındandır buradaki eserler hitit devrinden kalma ortostatlar diye geçer genelde tanrı kabartmaları vardır. Kapıda iki tane sfenks bulunmaktadır bilindiği gibi sfenks yarı aslan yarı insan şeklinde tasvir edilmiş bir yaratıktır. Sfenkslerin kapıya konulmasının amacı ise şehri kötü güçlerden koruyacağı inancıdır ve şehrin gücünü simgelemesidir.

Hititlerle ilgili özellikle vurgulanması gereken bir nokta şehirlerde tapınaklarda kapı başlı başına bir sanat eseridir güney kapısında veya tapınakta dikkat edileceği gibi kapılar son derece anıtsal ve etkileyicidir.

Alacahöyük’ün girişinde solda kalan mezarlardan vardır. Bunlar pitos (küp içinde ölü gömme) biçiminde planlanmıştır. Dikkat edilmesi gereken bir nokta da ölü gömme adetlerinde evin içine veya altına ölü gömme biçimine intramural, dışarıya gömme biçimine ise extramural denir.

Şehrin Batı kapısı Hititlerin tipik bir düşman avlama yöntemine göre düzenlenmiştir. Kapının ilk girişi geniş ama şehrin içine açılan bölümü dardır bu şekilde hedeflenen şey ise düşman askerlerinin kapıya bir anda yönelmesi ve sonradan kapının şehre giriş bölümünde daralan kapıdan birer ikişer çıkarken kapının arkasındaki nöbetçilere yem olmasıdır. Tüm ordunun şehre girmesini bu şekilde önlemeyi düşünmüşlerdir. Alacahöyük derinlemesine tarihe sahip antik bir yapı olduğu için profesyonel bir tur rehberi ile gezilmesi tavsiye edilir. Böylece örneklerini verdiğim tüm bu detayların farkına varmak mümkündür. Ayrıca Hitit kabartmaları ve Hititlerin savaşları ile ilgili tarihi anlatılar oldukça ilgi çekicidir.

Yazan: Serhat Engül