Amerika Birleşik devletlerinin kredi notu niçin düştü

AMERIKA BIRLESIK DEVLETLERININ NOTU NICIN DUSTU ? 

AAA dan AA+ DUSMENIN HIKAYESI 

Sevgili Okurlar; 

Biraz geç olmakla beraber bugün ABD nin Kredi Notunun düşürülmesinin altında yatan nedenler ve sonrasındaki gelişmeleri değerlendirmek istiyorum. Konu önemli, zira Amerika Birleşik Devletleri (ABD) dünya ekonomisinin lokomotifi ve en büyük ekonomisi. Konu hem ABD yi hem de küreselleşmiş ekonomide ABD ile ilişkili olan diğer ekonomileri etkilemiş durumda. 

Kredi notları ve anlamları konusuna bu yazıda değinmeyeceğim. Konu ile ilgilenenler bir önceki yazılarımıza bakabilirler. Notların anlamları ve kredi derecelendirme kuruluşları hakkında önceki yazılarımızda gereken bilgileri aktarmıştık. 

05 Ağustos 2011 tarihinde Standard & Poors (S&P) Global Credit Report adli dokümanını açıkladı. Raporun ayrıntılarını paylaşalım. Raporun Genel açıklama kısmı 5 maddeden oluşuyor ve raporun detaylarını veriyor. 

· 1- ABD nin uzun vadeli Kredi Notu AAA dan AA+ düşürülmüştür. Kısa Vadeli kredi notu ise A-1+ olarak teyit edilmiştir. Kısa vadeli kredi notunda herhangi bir değişiklik yoktur. 

· 2- Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Görünümü negatife çevrilmiştir. 

· 3- Amerikan Hükümetinin politikaları ve politika yapıcılarının mali ve ekonomik durumlara karşı etkinlik, önlem alma ve tahmin yürütme konusundaki zayıflığı not azaltımında etkili olmuştur. 

· 4- Siyasi anlamda uzlaşmazlığın neden olduğu sorunlar ve bu sorunların uzaması dolayısı ile ve buna bağlı olarak karar mekanizmalarının çalıştırılamaması ilerleyen dönemde karamsarlığın artmasına neden olmuştur. 

· 5- Görünüm su an itibari ile negatiftir. Uzun vadeli kredi notunun AA+ tan AA ya düşme ihtimali önümüzdeki 2 sene içinde harcamalarda anlaşıldığı üzere azalma olmaz, faiz oranlardaki yükseliş devam eder ve Amerikan Kamu borcundaki artış devam ederse yüksektir. 

Raporda özellikle altı çizilmesi gereken konuların basında siyasi otoritenin zayıflığı ve anlaşma konusundaki başarısızlık dile getiriliyor. Kararın alındığı günden sonra uluslararası borsalarda % 10 a varan sert düşüşler yaşandı. Ayni şekilde IMKB de bu düşüşü yaşayan borsalardan. 

Olaya kredi notu indiriminden ziyade bambaşka bir açıdan yorumlamaya çalısalım.
 

Acaba bu not indirimleri kredi kuruluşlarının azalan itibarını yeniden arttırmaya yönelik çabaların bir göstergesi olabilir mi ? 

Kimse olayın bu yönünü aslında konuşmak istemiyor. Hafızalarımız tazeleyecek olursak aşağıda adını sayacağım şirketleri hatırlıyor olmamız gerekir. 

Enron (2001), Worldcom (2002), Parmalat (2003), Merrill Lynch (2006), Lehman Brothers (2008) vs. Bu şirketlerin hepsi batış öncesi kredi derecelendirme kuruluşlarından yatırım yapılabilir seviyesinde (A) not almışlardı. Özellikle Mortgage krizinin başlamasından önce yüksek getirili bir türev enstrüman olan CDO (Varlığa Dayalı Menkul Kıymet) ihraç eden bankalara olumlu not vermişti. Bu ve buna benzer kararların sonucunda krizin çıkmasının ardından adı geçen kredi derecelendirme kuruluşları sorumlu tutuldular. 

ABD ye verilen not düşürme kararı bir bakıma kredi derecelendirme kuruluşlarına prestij sağlamaya dönük bir karar olabilir mi ? İlginç olan nokta S&P nin not azaltımında giderken Moody's ve Fitch'in bu konuda somut bir açıklama yapmamış olması. 

Sonuç: 

Ne olursa su an için tek gerçek ABD nin 70 yıllık tarihinde ilk defa kredi notunun düşürülmesi ve kamuoyuna duyurulmasıdır. Hesap hatası var veya yok, S&P bir Amerikan derecelendirme kurulusu ve kendi ülkesinin notunu hiç çekinmeden temel argümanlarını ortaya koyarak düşürme yoluna gidiyor. 6 sayfalık rapor dünya ekonomisini, dünya borsalarını yerinden oynamaya yetiyor. Bir diğer gerçek ise Amerikan Siyasetinin bu krize çözüm bulmada geç kalmış olması. Zira raporun önemli maddelerinden biri de bu siyasi zafiyetten bahsediyor. Kararın ekonomik boyutları bir yana siyasi boyutları da olacaktır. 

ABD Başkanı Barack Obama 2012 de secim için tekrar yarışacak. Tüm bu gelişmeler ışığında ekonomik durumdaki bu kargaşanın siyasi etkileri mutlaka olacaktır. 

Bekleyip göreceğiz. 

Caglayan ATES. 

caglayanates@yahoo.com