Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

17 Nisan '16

 
Kategori
İnançlar
 

Anadolu Aleviliği ile Şamanizm ilişkisi

Anadolu Aleviliği ile Şamanizm ilişkisi
 

Şamanizm


Ne Anadolu Aleviliği ne de Şamanizm’i yeteri kadar biliyorum. Şamanizm’in, Alevilik üzerindeki etkilerini bilimsel olarak incelemiş de değilim. Ama ucundan kenarından, gözlemlediklerimden, duyduklarımdan bazı benzerlikler daha doğrusu etkileşimler olduğunu biliyorum.

Bildiklerim şunlar : Birincisi, etnik köken olarak Anadolu Alevileri arasında çoğunluk Orta Asya’dan gelme Türkler, ama Anadolu Kürtleri arasında da epeyce Alevi var. Kürtler arasında şüphesiz çok miktarda Sünniler özellikle Şafi mezhebine bağlı olanlar da var. İkincisi dini açıdan Aleviler Müslüman. Üçüncüsü Aleviler dini açıdan, Müslümanlıktan önce ki dinleri olan Şamanizm’in etkilerini, örf ve adetlerini, inanışlarını tamamen unutmuş veya terk etmiş değiller. Dördüncüsü dini tatbikatları açısından Sünni Müslümanlar ile Aleviler arasında hatta İran Şiileri ile Anadolu Alevileri arasında bazı farklar var.

Örneğin namaz açısından, bildiğim kadarıyla, Sünnilerde günde beş vakit namaz esasken, İran Şiileri günde üç vakit namaz kılıyorlar. Anadolu Alevileri arasında ise çoğunlukla namaz yerine “Cem yapmak” yaygın. Keza örneğin cennet, cehennem gibi kavramlar açısından da bazı farklılıklar var. Örneğin bazı Aleviler cennetin ve cehennemin daha ziyade bu dünya hayatında karşılaşılabilecek iyi ve kötü etkilerle (mükafat veya ceza veya müeyyidelerle) kaim olacağına inanıyorlar.

Şamanizm’den izlere gelince, dün bu konularda biraz sohbet ımkanı bulduğum bir Alevi Kürt arkadaşım (küçüklüğünden kalan anılarında) anneannesinin Cuma akşamları balmumundan bebek yaparak ve içine de çaputtan fitil koyarak, bu mumu yakıp pencerenin önüne koyduğunu ve onun önünde dua ettiğini hatırladığını anlattı. Duaların mahiyetini, Arapça mı Türkçe mi olduğunu sorduğumda,  Türkçe olarak kendisi ve yakınları için iyi temenniler de bulunmaktan ibaret olduğunu söyledi. Bu balmumundan yapılan bebek, içinde ki çaputtan fitil, ve bunun Cuma akşamları tekrarlanan bir nevi dinsel bir tören halinde yapılması ben de bunun Şamanizm zamanlarından kalma bir alışkanlık veya etki olabileceği fikrini çağrıştırdı.

Şüphesiz Türk olsun, Kürt olsun, Şii olsun, Sünni olsun, Alevi olsun hatta isterse inançsız olsun, herkesin etnik kökenine de, dini inançlarına da saygı duymak gerektiğine inanıyorum. Saygının da ötesinde değişik etnik kökenden olan, değişik dini inançlara sahip insanların birbirine sevgi duymaları gerektiğine inanıyorum. Sürç-ü Lisan ettiysek af ola.  

 
Toplam blog
: 326
: 941
Kayıt tarihi
: 10.03.11
 
 

Okullar: TED Ankara Koleji, ODTÜ, Bogaziçi Üniversitesi (Master) İş Hayatı: Philips, Anadolu Endü..